Γερμανικό κρασί δοκιμάσατε τελευταία;

του Θόδωρου Λέλεκα

Όσοι παρακολουθήσατε τις διηγήσεις μου στο TeLeGourmet από την πρόσφατη δημοσιογραφική αποστολή στη Γερμανία, ίσως αναρωτηθήκατε «Μα καλά, παράγει ποιοτικό κρασί η Γερμανία;». Και θα είχατε κάθε δίκιο να σκεφτείτε κάτι τέτοιο, αφού μέχρι αρκετά πρόσφατα το γερμανικό κρασί ήταν ταυτισμένο, ως ένα μεγάλο βαθμό, με το φτηνό, απλοϊκό, χαμηλής ποιότητας (κυρίως λευκό) κρασί.

Βεβαίως τα πράγματα δεν είναι έτσι, και, για την ακρίβεια, ποτέ δεν ήταν. Τα τελευταία χρόνια, πάντως, το γερμανικό κρασί κάνει μία μεγάλη «ρελάνς» και οι γερμανοί οινοποιοί φαίνονται αποφασισμένοι να ανακτήσουν το χαμένο έδαφος. Άραγε θα τα καταφέρουν;
 
Οι παράγοντες που κάνουν το γερμανικό κρασί μοναδικό
Παράδοση – Η Γερμανία έχει ιστορία αιώνων στο αμπέλι και το κρασί. Σύμφωνα με μελέτες, η αμπελουργία έφτασε στη Γερμανία από τους Ρωμαίους τον 1ο αιώνα μετά Χριστόν. Έκτοτε το αμπέλι έπαιζε άμεσο ρόλο στην καθημερινή ζωή των Γερμανών, αλλά και την γεωργική παραγωγή της χώρας. Μάλιστα το γερμανικό κρασί είχε τη φήμη του ποιοτικού και εκλεκτού ανά την Ευρώπη, πολύ πριν η Γαλλία πάρει τα ηνία (τα οποία δεν ξανά-άφησε ποτέ…) στον τομέα αυτόν.
Ποικιλία στις ποικιλίες – Μπορεί να δυσκολευτείτε να το πιστέψετε, αλλά η Γερμανία διαθέτει περισσότερες από 100 γηγενείς οινοποιήσιμες ποικιλίες σταφυλιού (τα τελευταία στοιχεία μάλιστα αναφέρουν 135).
Ο βασιλιάς των λευκών ποικιλιών – Ναι, το Riesling κατάγεται από τη Γερμανία. Θεωρείται η κορυφαία λευκή ποικιλία, καθώς τα βασικά χαρακτηριστικά της –και κυρίως η «εκρηκτική» οξύτητά της– της δίνουν απίστευτη δυναμική ουσιαστικής παλαίωσης. Ακόμα και μόνο για το Riesling της, η Γερμανία αξίζει το σεβασμό κάθε πραγματικού οινόφιλου.
Η υπερθέρμανση του πλανήτη – Κι όμως, η γερμανική οινοποιία είναι ο μεγάλος κερδισμένος του Global Warming. Κάποτε οι γερμανοί οινοποιοί «αγκομαχούσαν» για να παράξουν (μόνο) λευκά κρασιά με υποτυπώδη αλκοολική περιεκτικότητα. Ορισμένες φορές, μάλιστα, αναγκάζονταν να καταφύγουν σε πρόσθεση ζαχαρώδους μίγματος στο μούστο (νόμιμα) προκειμένου να επιτύχουν έναν ελάχιστο αλκοολικό τίτλο. Εδώ και κάποια χρόνια όμως, χάρη στη θερμοκρασία που έχει αυξηθεί αισθητά, η Γερμανία παράγει πλούσια λευκά και γεμάτα ερυθρά κρασιά, χωρίς καμία εξωτερική βοήθεια.
Τοπολογία – Ο μεγαλύτερος όγκος του Γερμανικού αμπελώνα εκτείνεται κατά μήκος της Κοιλάδας του Ρήνου και των παραποτάμων του. Οι μεγάλοι αυτοί υδάτινοι όγκοι εξασφαλίζουν ευνοϊκές συνθήκες υγρασίας και αποφυγή ακραίων καιρικών φαινομένων. Επιπλέον, το γεγονός ότι η ευρύτερη περιοχή ήταν πριν από πολλά εκατομμύρια χρόνια καλυμμένη από θάλασσα, σημαίνει ότι το υπέδαφος είναι πλούσιο σε απολιθώματα και γενικά οργανικά στοιχεία που τρέφουν σωστά τα κλήματα και εξασφαλίζουν υψηλές οξύτητες στα σταφύλια και – κατ’ επέκταση – στα κρασιά.
Κλίμα – Μπορεί η μέση θερμοκρασία και η ηλιοφάνεια να έχουν αυξηθεί, ωστόσο οι θερμοκρασιακές διαφορές ανάμεσα στις εποχές και –το κυριότερο– μεταξύ μέρας και νύχτας παραμένουν τεράστιες. Αυτό διασφαλίζει την αρωματικότητα και τις οξύτητες με τις οποίες το σταφύλι θα «προικοδοτήσει» το κρασί.
Όλα τα στυλ κρασιού – Η Γερμανία παράγει (και εξάγει) τα πάντα: από αφρώδες κρασί (ονομάζεται Sekt) και ξηρά λευκά, ροζέ και ερυθρά κρασιά, μέχρι γλυκά κρασιά λόγω όψιμου τρύγου, αλλά και από παγωμένα σταφύλια (Eiswein). Αυτό δίνει στη χώρα αυτονομία και επάρκεια, αλλά και ευκαιρίες για αξιόλογες εξαγωγές σε χώρες όπως η Αγγλία, η Αμερική και η Ολλανδία.

Αν ισχύουν όλα αυτά, τι πήγε στραβά;
Κάμποσοι παράγοντες λειτούργησαν, αντίστοιχα, εις βάρος του γερμανικού κρασιού στην σύγχρονη ιστορία του. Ένας από αυτούς ήταν η υπερ-προσφορά του περίφημου γερμανικού κρασιού τύπου «Liebfraumilch», τόσο στην εγχώρια, όσο και σε ξένες αγορές, πριν από κάποιες δεκαετίες. Το Liebfraumilch είναι ένα ημί-γλυκο, υπερ-αρωματικό λευκό κρασί χαμηλής ποιότητας. Επειδή ήταν φτηνό, βραχυπρόθεσμα έγινε ιδιαίτερα δημοφιλές, κυρίως σε φοιτητές και οικονομικά αδύναμες ομάδες. Μακροπρόθεσμα, ωστόσο, το κρασί αυτό ήταν ένας από τους βασικούς παράγοντες που γιγάντωσαν την ψαλίδα μεταξύ μπίρας και κρασιού για τον μέσο Γερμανό –καθώς το Liebfraumilch δεν συνδυάζεται με φαγητό– ενώ ώθησε τους ξένους οινόφιλους να ταυτίσουν το γερμανικό κρασί με την χαμηλή ποιότητα, τη μαζική παραγωγή και τη φτήνια.

Άλλοι αρνητικοί παράγοντες είναι επίσης τα δύσκολα ονόματα ποικιλιών και παραγωγών, η φοβερά μπερδεμένη νομοθεσία ποιότητας του γερμανικού κρασιού, και βέβαια η γερμανική γαστρονομία που δυσκολεύεται να συμβάλει στην ανάδειξη των τοπικών κρασιών, αλλά και στην ανάπτυξη της οινικής κουλτούρας των Γερμανών.

Ποια είναι η σημερινή κατάσταση;
Ο κλάδος του κρασιού στη Γερμανία έχει κάθε λόγο να είναι αισιόδοξος σήμερα. Για όλους τους παράγοντες που αναλύσαμε στην αρχή, το γερμανικό κρασί κάνει θεαματική πρόοδο από χρόνο σε χρόνο. Η ποιότητα ανεβαίνει σταθερά, οι εξαγωγές αυξάνονται και δύσκολα θα βρει κανείς λίστα κρασιών καλού εστιατορίου σε μία μεγάλη πόλη του κόσμου που δεν θα περιέχει τουλάχιστον ένα γερμανικό Riesling.

Πρέπει όμως να μην ξεχνάμε και τις άλλες γερμανικές ποικιλίες που συναντάμε πλέον όλο και πιο συχνά εντός και εκτός Γερμανίας: το όμορφο, καθημερινό λευκό Silvaner, το φρουτώδες ερυθρό Dornfelder, το εύκολο λευκό Müller-Thurgau και το εξαιρετικά αρωματικό λευκό Scheurebe. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως παρουσιάζουν και οι διεθνείς ποικιλίες που καλλιεργούνται στη Γερμανία, όπως το Pinot Noir (στα γερμανικά λέγεται Spätburgunder), το Cabernet Sauvignon, καθώς και το Syrah, που πολλοί θεωρούν ότι θα αναδείξει την δυναμική του γερμανικού αμπελώνα.

Για όσους θέλουν να ασχοληθούν με το γερμανικό κρασί, υπάρχει μία μικρή αλλά ιδιαίτερα αξιόλογη ομάδα γερμανών οινοποιών που έχουν εκπροσώπηση στην ελληνική αγορά, όπως οι Markus Molitor, Robert Weil και Reichsgraf von Kesselstatt. Το εξαιρετικό οινοποιείο Johanninger, στην περιοχή του Rheinhessen, το οποίο και επισκέφτηκα και όπου δοκίμασα ένα από τα συγκλονιστικότερα Riesling που έχω δοκιμάσει ποτέ, δεν διαθέτει (ακόμα) αντιπρόσωπο στην Ελλάδα.

Μην το σκέφτεστε, λοιπόν. Αν δεν το έχετε κάνει ήδη, αξίζει να δώσετε στο γερμανικό κρασί μία (δεύτερη) ευκαιρία. Είναι σίγουρο ότι δεν θα το μετανιώσετε...

Εις υγείαν!