Κίτρο Νάξου: Εσείς πίνετε ακόμα Limoncello;

του Θόδωρου Λέλεκα

Έχει παρατηρηθεί από πολύ παλιά ότι η κατανάλωση μετά το φαγητό ενός ποτού που είναι αλκοολούχο και ταυτόχρονα όξινο, επισπεύδει την έναρξη της διαδικασίας της χώνεψης. Με βάση αυτή τη λογική δημιουργήθηκε η κατηγορία των χωνευτικών ποτών (στα Γαλλικά ονομάζονται “digestifs”), και το κέρασμά τους μετά από το γεύμα καθιερώθηκε ως μόδα.

Φημισμένοι για τα αποστάγματα και τα λικέρ τους, οι Ιταλοί έσπευσαν να κατακτήσουν (και) αυτή την κατηγορία με το Limoncello, ένα λικέρ που κατάγεται από τη Νότια Ιταλία και παρασκευάζεται από φλούδια λεμονιού, βαπτισμένα σε καθαρό αλκοόλ, νερό και ζάχαρη. Η μόδα του Limoncello ξεκίνησε από τα Ιταλικά εστιατόρια ανά τον κόσμο και εξαπλώθηκε ραγδαία σε μεγάλο αριθμό εστιατορίων, ανεξάρτητα από στυλ ή κουζίνα. Και στη χώρα μας, το κέρασμα ενός ποτηριού Limoncello, είτε αγορασμένου είτε σπιτικού, είναι διαδεδομένο (και ιδιαίτερα απολαυστικό) τόσο στα εστιατόρια, όσο και στα σπίτια. Αυτό ισχύει, βεβαίως, για αυτούς που δεν έχουν (ακόμα) ανακαλύψει το Κίτρο Νάξου. Γιατί να είστε σίγουροι ότι για όσους το γνωρίζουν, δεν υπάρχει σύγκριση.

Σε αντίθεση με το Limoncello, το Κίτρο Νάξου δεν είναι λικέρ, αλλά απόσταγμα, καθώς προκύπτει από την απόσταξη καθαρού οινοπνεύματος σε παραδοσιακό χάλκινο άμβυκα, όπως τα κλασικά αποστάγματα (τσίπουρο, ρακί, κλπ). Όπως μαρτυράει και το όνομά του, η πρώτη ύλη είναι το Κίτρο, το άγριο εσπεριδοειδές, στην οικογένεια του οποίου ανήκουν όλα τα γνωστά εσπεριδοειδή όπως το πορτοκάλι, το λεμόνι, το μοσχολέμονο, το περγαμόντο, κλπ. Για την παρασκευή του Κίτρου Νάξου χρησιμοποιούνται τα φύλλα του δέντρου του Κίτρου (Κιτριά), που περιέχουν ισχυρά αρωματικά αιθέρια έλαια. Τα έλαια αυτά, που συμμετέχουν στην απόσταξη του ποτού, χαρακτηρίζονται για την δυνατή, αλλά ταυτόχρονα κομψή αρωματικότητά τους. Χάρη στην μοναδική αυτή ιδιότητά τους, χρησιμοποιούνται εδώ και δεκαετίες ως βασικό συστατικό στην υψηλή αρωματοποιία της Γαλλίας.

Η καλλιέργεια των εσπεριδοειδών ξεκίνησε (εισήχθη, για να ακριβολογούμε) στη Νάξο τον 17ο αιώνα. Οι Κιτριές, μάλιστα, αντιπροσώπευαν τότε ένα μεγάλο μέρος των δέντρων που καλλιεργούνταν συνολικά στο νησί, δίνοντας έναν καρπό που δεν ήταν βρώσιμος μεν, η φλούδα του όμως χρησιμοποιούνταν στην παρασκευή αρωματικότατων μαρμελάδων και γλυκών του κουταλιού. Η ιδέα της δημιουργίας του Κίτρου Νάξου και, κατ’ επέκταση, η πρώτη απόσταξη, ανήκει στον Ναξιώτη Μάρκο Γ. Βαλληνδρά, που στέγασε το αποστακτήριό του σε ένα όμορφο νεοκλασικό κτίριο στο κέντρο του χωριού Χαλκί, λίγο έξω από τη Χώρα της Νάξου. Από τότε, δηλαδή από το 1896, μέχρι και σήμερα, το Κίτρο Νάξου Βαλληνδρά παρασκευάζεται στον ίδιο χώρο και με την ίδια ακριβώς διαδικασία, ακολουθώντας την μυστική συνταγή της οικογένειας Βαλληνδρά.

Το Κίτρο Νάξου Βαλληνδρά διατίθεται σε τρεις διαφορετικές ετικέτες, που ξεχωρίζουν από την χαρακτηριστική χρωματική τους κωδικοποίηση. Το Πράσινο είναι το χαμηλότερο σε περιεκτικότητα αλκοόλ (30%) και είναι αρκετά γλυκό. Το μεσαίο, το Διάφανο, είναι ελαφρά πιο… τσιμπημένο στο αλκοόλ (33%) αλλά αισθητά λιγότερο γλυκό. Πιο αντιπροσωπευτικό θεωρείται το Κίτρινο Κίτρο, που έχει τον υψηλότερο αλκοολικό τίτλο (36%) και ελάχιστη ζάχαρη, ενώ έχει προκύψει από διπλή απόσταξη που εξασφαλίζει μεγαλύτερη αρωματική ένταση και ευκρίνεια.

Το Κίτρο Νάξου είναι ένα πολύ κομψό και αρωματικό ποτό. Μόλις σερβιριστεί αναδύει κομψά αρώματα γλυκών εσπεριδοειδών στη μύτη, που συνεχίζονται στο στόμα. Πίνεται δροσερό σε ποτήρι αποστάγματος και, εκτός από χωνευτικό είναι ιδιαίτερα ευχάριστο. Επιπλέον είναι πολύ ήπιο και φιλικό στο στόμα, γι αυτό και προτιμάται ακόμα και από όσους και όσες αποφεύγουν τα σκληρά αποστάγματα. Μάλιστα, βάση αλληλογραφίας που ο Μάρκος Βαλληνδράς είχε ανταλλάξει με επιστημονικούς οίκους του εξωτερικού, το Κίτρο Νάξου έχει ιδιαίτερα ευεργετικές ιδιότητες για ευαισθησίες και παθήσεις στο στομάχι και το συκώτι.

Το αποστακτήριο Βαλληνδρά λειτουργεί αδιάκοπα μέχρι και σήμερα, από την 4η γενιά της οικογένειας Βαλληνδρά. Ο χώρος είναι επισκέψιμος, και ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να περιηγηθεί στο χώρο της απόσταξης, να θαυμάσει τα ιστορικά κειμήλια και τα πολλά βραβεία που το Κίτρο Νάξου Βαλληνδρά έχει αποσπάσει σε διεθνείς διαγωνισμούς, και βέβαια να δοκιμάσει τις διαφορετικές ετικέτες Κίτρου Νάξου, αλλά και το εξαιρετικό Ούζο που παράγει η οικογένεια.

Η παραγωγή του Κίτρου Νάξου Βαλληνδρά είναι ιδιαίτερα περιορισμένη, γι αυτό και δύσκολα το βρίσκει κανείς εκτός της Νάξου - και ακόμα κι εκεί, διατίθεται μόνο από το αποστακτήριο στο Χαλκί, καθώς και από το ιδιόκτητο κατάστημα της οικογένειας Βαλληνδρά στη Χώρα της Νάξου. Και μια και η εταιρεία δεν διαθέτει ιστοσελίδα για περισσότερες πληροφορίες, η επίσκεψη στην όμορφη Νάξο, το γραφικό Χαλκί και, βέβαια, το αποστακτήριο Βαλληνδρά, συνιστώνται ανεπιφύλακτα! Το τηλέφωνο επικοινωνίας με το αποστακτήριο είναι το 22850-31220.

Εις υγείαν – και καλή χώνεψη!