Body painting: 10 ζωντανά έργα τέχνης

Μερικές εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια πριν, κάποιος μακρινός μας πρόγονος αποφάσισε πως τα τοιχώματα του σπηλαίου στο οποίο βρισκόταν ήταν πολύ άδεια – ή κάπως έτσι θέλουμε να φανταζόμαστε πως συνέβη. Έτσι, τα πρώτα ανθρώπινα ίχνη ζωγραφικής, τα οποία σήμερα θεωρούμε την επίσημη έναρξη της τέχνης, έκαναν την εμφάνισή τους,. 

Κι όμως, οι έρευνες αποδεικνύουν ότι τα ζωγραφικά υλικά, τα οποία οι πρόγονοί μας χρησιμοποιούσαν για να αποτυπώσουν τις εμπνεύσεις τους πάνω στην πέτρα, είναι προγενέστερα των ευρημάτων των σπηλαίων. Αυτό οδηγεί αρκετούς ιστορικούς της τέχνης στο συμπέρασμα πως, αφού ήδη είχαν τα υλικά, σίγουρα τα χρησιμοποιούσαν κάπου αλλού. Σε έναν καμβά, ο οποίος δεν μπόρεσε να διασωθεί. Στο ανθρώπινο σώμα.

Η επικρατέστερη θεωρία θέλει το body painting να αποτελεί μια αυθόρμητη πράξη μεταξύ των πρώτων κοινοτήτων, που προσπαθούσαν με αυτόν τον τρόπο να «πετάξουν» από πάνω τους την ατομικότητά τους και να γίνουν ίδιοι, μέσα από αυτή την πολύχρωμη τελετουργική διαδικασία. Η πανάρχαια αυτή τέχνη επέστρεψε στα ‘60s, την δεκαετία που η ανθρωπότητα αποφάσισε ότι είναι καιρός να «παίξει» με την σεξουαλικότητα και τον ερωτισμό, «επαναστατώντας» εν μέρει και με την ζωγραφική σώματος, ενώ έκτοτε, η τέχνη του body painting έχει πάρει διάφορες μορφές και χρήσεις. Δέκα από αυτές εντοπίζουμε παρακάτω, και τις καταθέτουμε στο βλέμμα σας, παραστατικά, μέσα από δέκα φωτογραφίες «σωματικών καμβάδων». 

Τον περασμένο μήνα, στην Αυστρία, έλαβε χώρα το Διεθνές Φεστιβάλ Bodypainting, η ύπαρξη του οποίου αποδεικνύει πως οι φαν του το παίρνουν πολύ σοβαρά υπόψη και το θεωρούν μια ζωντανή τέχνη, γύρω από την οποία υπάρχουν πολλές εξελίξεις κάθε χρόνο. Τέτοιες εξελίξεις, «εκθέσεις» και πόζες μοντέλων πέρασαν από την Αυστρία αυτό το καλοκαίρι, όπως αυτή της παραπάνω φωτογραφίας.

Η φωτογραφία που επανέφερε στη μόδα το body painting κατά την δεκαετία του ’90 εικονίζει την Demi Moore με το «γενέθλιο κοστούμι» της, έργο της body painter Joanne Gair, φωτογραφημένο από την Annie Leibovitz για το εξώφυλλο του Vanity Fair. Το τεύχος κυκλοφόρησε το 1992, έναν χρόνο περίπου μετά το περίφημο γυμνό εξώφυλλο της εγκύου Demi Moore, που μπορεί να προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων, αλλά συγκαταλέγεται πλέον στα πιο επιτυχημένα covers όλων των εποχών. Το ίδιο και το «γενέθλιο κοστούμι». 

Η τέχνη του body painting γίνεται όχημα εντυπωσιασμού αλλά και ευαισθητοποίησης, καθώς γίνεται «όπλο» στα χέρια διαδηλωτών και διαμαρτυριών. Παραπάνω, βλέπετε δύο γυναίκες που εκπροσωπούν την PETA να διαμαρτύρονται για το εμπόριο γούνας, έχοντας μετατρέψει τα κορμιά τους σε σώματα ζώων – «Μόνο τα ζώα πρέπει να φορούν γούνα», γράφει το πλακάτ.

Μια εντυπωσιακή εικόνα πάντα τραβά την προσοχή. Κι αφού το body painting παράγει αν μη τι άλλο εντυπωσιακότατες εικόνες, οι διαφημιστές δεν θα μπορούσαν παρά να το εντάξουν στην «φαρέτρα» τους. Ακόμη κι αν πρόκειται για παιδικά προϊόντα, όπως τα παιχνίδια που βλέπετε πιο πάνω. 

Ξεχωριστή θέση μέσα στους κόλπους του body painting έχει ένα παρακλάδι του, το face painting, που ασχολείται αποκλειστικά με το πρόσωπο. Κάθε λεπτομέρεια έχει σημασία εδώ – όπως βλέπετε, το μοντέλο έχει φορέσει ακόμη και φακούς επαφής συγκεκριμένης απόχρωσης για να ταιριάζουν τα μάτια του με το τελικό αποτέλεσμα – το οποίο είναι εντυπωσιακό, έστω κι αν διατηρηθεί μερικές ώρες, ή και ημέρες.

Τέλεια σώματα έχουν, η δουλειά τους προϋποθέτει την έκθεσή τους σε δημόσια θέα… Τι παραπάνω να χρειαστεί, για να πειστούν οι αθλητές να προσχωρήσουν στον κόσμο του body painting; Οι Ολυμπιακοί Αγώνες που μόλις τελείωσαν ήταν επί παραδείγματι μια πελώρια πασαρέλα μοντέλων με τατουάζ και δείγματα body art. Πιο πάνω, βλέπετε την έμπνευση της Γερμανίδας αθλήτριας του στίβου, Martina Strutz, που αποτυπώθηκε κάθε άλλο παρά διακριτικά στην πλάτη και τον ώμο της. 

Όχι, δεν κάναμε λάθος και βάλαμε μια φωτογραφία μιας μπουλντόζας σε θέμα με body painting. Παρατηρήστε πολύ προσεκτικά, και θα διαπιστώσετε πού μπορούν να φτάσουν τα όρια του body painting. Ο καλλιτέχνης Liu Bolin από την Κίνα, γνωστός και ως «αόρατος άνθρωπος», γίνεται χαμαιλέων μέσω της τέχνης του, και, έχοντας ζωγραφίσει το σώμα του με τα χρώματα του οχήματος, κάθεται καμαρωτός εκεί, μπροστά στην μπροστινή ρόδα. Με λίγη περισσότερη προσπάθεια, θα ξεχωρίσετε τα παπούτσια του στο έδαφος και τα μαλλιά του δίπλα από την ένδειξη ZL50.

Με ανάλογο τρόπο, η Αυστραλή καλλιτέχνης Emma Hack χρησιμοποιεί το γυναικείο σώμα και το κάνει «ένα» με το artistic φόντο της, επανεφευρίσκοντας την έννοια και του body painting, αλλά και της… ταπετσαρίας!

Η Gesine Marwedel, γνωστή καλλιτέχνης του body painting, αποδεικνύει ότι μπορεί να κάνει μικρά «θαύματα», μετατρέποντας ένα γυναικείο σώμα σε κύκνο, τόσο επιτυχημένα που δυσκολεύεσαι να καταλάβεις την διαφορά. 

Ένα ανορθόδοξο δείγμα made in Greece, η συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων θεωρεί πως το body painting μπορεί να είναι υπόθεση πολλών σωμάτων ταυτόχρονα, κι έτσι συνδυάζουν τα κορμιά τους για να σχηματίσουν μεταξύ άλλων το πρόσωπο του Μπάρακ Ομπάμα. 

Επιμέλεια: Γιώργος Κόκουβας