Εγκυκλοπαίδειες ΙΜΕ: Μάθε, παιδί του 21ου αιώνα, Ιστορία

Αν σας έχει τύχει, έστω και μία φορά, να αναζητήσετε πληροφορίες ιστορικού, πολιτισμικού ή εν γένει… «εγκυκλοπαιδικού» ενδιαφέροντος, σε ηλεκτρονικές σελίδες αμφιβόλου αξιοπιστίας ή/ και δύσχρηστης ταξινόμησης, οι οποίες τελικά αποδείχτηκαν είτε εντελώς λανθασμένες είτε... μισές αλήθειες, θα καταλάβετε γιατί ενθουσιαστήκαμε με το τελευταίο μεγαλεπήβολο project του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, που αναλαμβάνει το ρόλο της εγκυκλοπαίδειας όπως αυτή θα έπρεπε να είναι στην ψηφιακή εποχή: ηλεκτρονική, δωρεάν και προσβάσιμη από όλους, με τεράστιο όγκο πληροφορίας, και –το κυριότερο– χωρίς να υστερεί σε αξιοπιστία ή να επικαλείται μη επιστημονικές πηγές.

Στην πραγματικότητα όχι μία, αλλά πέντε διαφορετικές ιστοσελίδες – εγκυκλοπαίδειες, υπό την ομπρέλα του Τομέα Έρευνας και Διαχείρισης Πολιτισμικής Ιστορίας, ξετυλίγουν το νήμα της ελληνικής Ιστορίας, του πολιτισμού που τη διαμόρφωσε, των γεγονότων που την επηρέασαν, των ανθρώπων που την έγραψαν, των τόπων που σημάδεψε, των μνημείων που την αποτύπωσαν.

Η Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, μαζί με τον Άτλαντα Μείζονος Ελληνισμού, αποτέλεσμα 10 χρόνων επιστημονικής μελέτης και έρευνας, διηγούνται την ιστορία του ελληνικού πολιτισμού από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Τοπωνύμια, πρόσωπα, αρχιτεκτονικά μνημεία, ιστορικά γεγονότα, θρησκευτικά φαινόμενα, εξεγέρσεις και καταστροφές, κοινωνικές και πολιτικές δομές παρελαύνουν από την οθόνη σας, εξηγούνται και αναλύονται, απαντούν στις ερωτήσεις σας αλλά και εμπλουτίζουν τις γνώσεις σας εν γένει, καθότι δεν είναι απαραίτητο να αναζητάτε μια συγκεκριμένη πληροφορία για να τις… ξεφυλλίσετε –είναι ευχάριστες ως ανάγνωσμα από μόνες τους.

Πέρα, όμως, από τη διάσταση της ηλεκτρονικής εγκυκλοπαίδειας, οι δυνατότητες της τεχνολογίας αξιοποιούνται στο έπακρο, για να υποστηρίξουν τα κείμενα με φωτογραφίες, multimedia και αρχιτεκτονικές αναπαραστάσεις, ενώ ο Άτλαντας, που θα ξεκινήσει τη διαδικτυακή ζωή του εντός των ημερών, αναλαμβάνει να μας ξεναγήσει εικονικά στο χώρο για τον οποίο διαβάζουμε, με τον τρόπο εκείνο που μας έχει συνηθίσει το ΙΜΕ στις παρουσιάσεις της Θόλου και παλαιότερα με τη διαδραστική, εικονική περιήγηση στην Αρχαία Ολυμπία.

Το δεύτερο project – εγκυκλοπαίδεια είναι το EgeoNet, ή όπως είναι η επίσημη ονομασία του, η Πολιτιστική Πύλη του Αρχιπελάγους του Αιγαίου. Η πρώτη ιστοσελίδα που προσεγγίζει, επιτέλους, τα νησιά από μια οπτική διαφορετική της κλασικής hotelling – eating – clubbing. Μην πάει, όμως, το μυαλό σας σε βαρετές ιστορικές αναδρομές και στεγνές πληροφορίες που δεν ενδιαφέρουν κανέναν πλην των αρχαιολόγων.

Για κάθε νησί χωριστά θα βρείτε, χωρισμένες ανά ενότητα, πληροφορίες που καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσμα ενδιαφέροντος: από το συνολικό μήκος της ακτογραμμής και τον πληθυσμό, μέχρι τους αρχαιολογικούς χώρους –επισκέψιμους και μη–, τα πανηγύρια, το φυσικό περιβάλλον, την αρχιτεκτονική και, βέβαια, την Ιστορία τους από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Με δυο λόγια, τα πάντα –και όχι μόνο σε μορφή κειμένου: χάρτες, φωτογραφίες, βιβλιογραφία, links, βίντεο και ηχητικά αρχεία ανοίγουν μπροστά σας ένα ολόκληρο νησιώτικο σύμπαν, ακόμα κι αν δεν έχετε το χρόνο ή τη διάθεση να διαβάσετε δέκα σελίδες με πληροφορίες.

Το τέταρτο μέλος της εγκυκλοπαιδικής ομάδας κατά πάσα πιθανότητα το γνωρίζετε. Πρόκειται για το e-history.gr, από τα πρώτα έργα του ΙΜΕ, που ανέλαβε την παρουσίαση της ελληνικής Ιστορίας στο διαδίκτυο. Περισσότερες από τριάντα χιλιάδες ιστοσελίδες, περιγράφουν, οπτικοποιούν, ζωντανεύουν και αναλύουν περισσότερα από τετρακόσιες χιλιάδες χρόνια Ιστορίας, από την εποχή του λίθου μέχρι σήμερα. Χάρτες, φωτογραφίες, βίντεο, τρισδιάστατες ψηφιακές αναπαραστάσεις και μοντέλα VRML αναλαμβάνουν να συμπληρώσουν τα λεπτομερέστατα κείμενα, προσδίδοντας στο εγχείρημα τον πραγματικά high tech χαρακτήρα του.

Ένα από τα μεγαλύτερα και παλαιότερα προγράμματα του ΙΜΕ, το Genealogy.ime.gr, έρχεται να συμπληρώσει την πεντάδα, αποτελούμενο από τρία επιμέρους προγράμματα: τη Γενεαλογία, που συγκεντρώνει πληροφορίες για την καταγωγή και την Ιστορία των οικογενειών και κοινοτήτων των προσφύγων, τις Μαρτυρίες, που αποτυπώνουν σε ηχητικές και βίντεο-συνεντεύξεις τις αναμνήσεις, τα συναισθήματα και τη στάση ζωής των προσφύγων, και το πρόγραμμα «Ιστορία μου» που συγκεντρώνει ιστορικά κειμήλια τα οποία οι ίδιοι οι πρόσφυγες και οι απόγονοί τους επιθυμούν να προσφέρουν στην κοινή ιστορική μνήμη.

Όλα τα έργα είναι δίγλωσσα, στα ελληνικά και τα αγγλικά, ενώ η προσέγγιση, όπως ίσως θα μαντέψατε, είναι επιστημονική χωρίς να γίνεται κουραστική, σοβαρή αλλά όχι παγερά ακαδημαϊκή, σύγχρονη χωρίς να γίνεται αφελής. Με δυο λόγια, ακριβώς όπως θα έπρεπε να είναι μια ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια για να αξίζει μια θέση στα αγαπημένα του υπολογιστή μας.

Καλό σερφάρισμα!



Ηρώ Κουνάδη