Μια ημέρα στο Πλανητάριο!

του Γιώργου Κόκουβα

Τα φώτα σβήνουν. Το βλέμμα στην οθόνη -ή σε ολόκληρο το ταβάνι, αυτά τα δύο εδώ ταυτίζονται. Ακουμπάμε αναπαυτικά το κεφάλι στο μαξιλάρι της θέσης μας και μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα βρισκόμαστε στο φεγγάρι. Ή στον πύργο της Πίζας, να κάνουμε παρέα στον Γαλιλαίο που πειραματίζεται. Ή μέσα σε ένα ηλεκτρόνιο, στα υπόγεια του CERN στην Ελβετία. Ή «λίγο» πιο μακριά, στους εξωπλανήτες του σύμπαντός μας. Κι όλα αυτά, λίγα μέτρα από την κίνηση της Λεωφόρου Συγγρού.

Η αντίθεση αυτή άλλωστε είναι ίσως ό,τι σημαντικότερο αποκομίσαμε από την βόλτα μας στο Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο του Ευγενίδειου Ιδρύματος. Γιατί μετά από μια προβολή στον θόλο του και μετά από μια ξενάγηση στα μυστικά των ουρανών, πόσο «μεγάλο» μπορεί να μοιάζει το χάος της Συγγρού; Όσο μικροί κι αν είμαστε όμως σε σχέση με το σύμπαν, σημασία έχει ότι έχουμε συλλέξει μέσω της επιστήμης αρκετές πληροφορίες, ώστε να τις χωρέσουμε σε «μικρόκοσμους» γνώσης. Όπως το Πλανητάριο του Ευγενίδειου Ιδρύματος, που εξερευνήσαμε για να σας μεταφέρουμε γνώσεις κι εντυπώσεις.

46 χρόνια «φούρναρης» αστεριών


Στα μέσα της δεκαετίας του ‘60, ο Ευγένιος Ευγενίδης άφησε στους κληρονόμους του την τιμητική «υποχρέωση» να καταστήσουν το Ευγενίδειο Ίδρυμα φορέα που «να συμβάλει εις την εκπαίδευσιν νέων ελληνικής ιθαγενείας εν τω επιστημονικώ και τεχνικώ πεδίω». Έτσι, τον Ιούνιο του 1966 ξεκίνησε την λειτουργία του το Πλανητάριο στην Λεωφόρο Συγγρού, το μεγαλύτερο τότε της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Από τα πρώτα του βήματα, χρησιμοποίησε όλες τις δημιουργικές και τεχνικές δυνατότητες των οπτικοακουστικών μέσων με κατάλληλους συνδυασμούς, ώστε να είναι σε θέση να αφηγηθεί την ιστορία της επιστήμης με τον πιο εντυπωσιακό, θεαματικό και ψυχαγωγικό τρόπο.

Ο πρώτος μάλιστα προβολέας του κόστισε τότε στο Ίδρυμα ένα «αστρονομικό» ποσό. Για την ιστορία, πρόκειται για πλανηταριακό προβολέα ύψους 6 μέτρων και βάρους 2,5 τόνων που αποτελούνταν από 29.000 εξαρτήματα, τα οποία του επέτρεπαν να προβάλλει στον ημισφαιρικό θόλο, εκτός των άλλων, 8.900 άστρα, την κίνηση του Ηλίου, της Σελήνης και των πέντε λαμπρών πλανητών, την εικόνα του ορατού ουράνιου θόλου, όπως αυτή φαίνεται από κάθε σημείο της Γης, και τις εποχικές αλλαγές. Σήμερα, το ιστορικό αυτό όργανο κοσμεί την αίθουσα του πρώτου ορόφου, όπου μπορείτε να το δείτε ως έκθεμα πλέον, στην ίδια θέση από όπου «βομβάρδιζε» με φως από το 1966 έως το 1999.

Ακόμη και μετά την αστρονομική «τρέλα» της δεκαετίας του ’70, που έφερε τον άνθρωπο στο φεγγάρι, επάνδρωσε διαστημικές αποστολές και αντίστοιχα ώθησε τους πολίτες να περάσουν συρρέοντας το κατώφλι του Πλανηταρίου, η εκπαιδευτική και ψυχαγωγική του λειτουργία δεν μειώθηκε. Στα τέλη της δεκαετίας του ’90 και στις αρχές των ‘00s μάλιστα, μπήκε στην νέα εποχή και με υπερσύγχρονο εξοπλισμό μεταμορφώθηκε στο Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο. Με διάμετρο θόλου 25 μέτρα και συνολική επιφάνεια όσο 2,5 γήπεδα του μπάσκετ πρόκειται για το μεγαλύτερο ψηφιακό Πλανητάριο στον κόσμο.

Η εμπειρία της προβολής

Οι θέσεις μοιάζουν με αυτές μιας κινηματογραφικής αίθουσας – αλλά στην όσο πιο άνετη γίνεται εκδοχή τους, γι’ αυτό άλλωστε χωρά μόλις 280 άτομα. Ο τεραστίων διαστάσεων θόλος φιλοξενεί τις εικόνες με τέτοια τεχνολογία, που δίνει στον θεατή την εντύπωση ότι αποτελεί μέρος του θεάματος και ότι «αιωρείται» μέσα στο διάστημα – πρόκειται στην ουσία για τον πιο «φυσικό» τρόπο να βιώσετε την εικονική πραγματικότητα χωρίς καν την βοήθεια 3D γυαλιών.

Το in2life παρακολούθησε την προβολή «Παράθυρα στο Σύμπαν», μία άκρως ενδιαφέρουσα «βόλτα» στην ιστορία του τηλεσκοπίου και όλων των οπτικών διεξόδων μας προς τα μυστικά του διαστήματος. Ξεκινώντας από τις πρώτες παρατηρήσεις του Γαλιλαίου και τα πειράματα του Νεύτωνα, και φτάνοντας μέχρι τα σύγχρονα γιγάντια τηλεσκόπιο που στήνονται ανά την Γη και φιλοδοξούν να «ξετρυπώσουν» ακόμη και την μικρότερη… μαύρη τρύπα του σύμπαντος, η εντυπωσιακή ελληνική παραγωγή αναγάγει την έννοια του ντοκιμαντέρ σε ολοκληρωμένο μίγμα ψυχαγωγίας και γνώσης, χωρίς να κουράζει ούτε στιγμή.



Προβολές όπως η παραπάνω αποδεικνύουν πως το Πλανητάριο απευθύνεται με άνεση σε κάθε ηλικία – ακόμη και οι ενήλικοι δεν θα απογοητευτούν μετά από μια ώρα κάτω από τον μαγευτικό θόλο. Αλλά ας μην ξεχνάμε τους πραγματικά ενθουσιώδεις επισκέπτες του Ιδρύματος, τα παιδιά, που θα βρουν εδώ πρόσφορο έδαφος να ικανοποιήσουν την ούτως ή άλλως έμφυτη περιέργειά τους.

Για τους λιλιπούτειους επισκέπτες λοιπόν, προτείνεται η μίνι-παραγωγή (20 λεπτών) «Ο Μικρός Πρίγκιπας ΙΙ», για να παρακολουθήσουν με τον πιο εντυπωσιακά οπτικοποιημένο τρόπο τις περιπέτειες του γνωστού ήρωα του Εξιπερί, κατά την επιστροφή του στον αστεροειδή που φιλοξενεί το αγαπημένο του λουλούδι.

Μέχρι τις 29 Ιανουαρίου, επίσης, θα προβάλλονται οι παραγωγές του Ιδρύματος «Το άστρο της ημέρας», ένα συναρπαστικό ταξίδι με προορισμό τον Ήλιο, η «Εξέλιξη», μια σπονδυλωτή ιστορία του Σύμπαντος και του ανθρώπινου πολιτισμού, καθώς και η διεθνής παραγωγή «Μυστήρια του Νείλου», μια εξερευνητική περιπέτεια στις όμορφες αλλά και επικίνδυνες όχθες του μεγαλύτερου ποταμού του κόσμου. Πληροφορίες για τις προβολές που στοιχίζουν 6€ (4€ για το μειωμένο εισιτήριο) θα βρείτε εδώ. Σημειώνουμε πως υπάρχει ειδική μέριμνα με ειδικές ράμπες, ανελκυστήρες και καθίσματα για ΑΜΕΑ.

Το ταξίδι συνεχίζεται

Μιλάμε για το ταξίδι στην γνώση, που δεν τελειώνει στις εντυπωσιακές προβολές του Πλανηταρίου, αλλά συνεχίζεται στον διπλανό χώρο, στην ξεχωριστή Διαδραστική Έκθεση Επιστήμης και Τεχνολογίας, που προσκαλεί τους μικρούς «εξερευνητές» σε έναν περίπατο-έκπληξη. Σε τρεις ορόφους του Ιδρύματος, η έκθεση περιδιαβαίνει τους τομείς «Ύλη και Υλικά», «Επικοινωνία» και «Βιοτεχνολογία», με μοντέλα, προσομοιώσεις και δραστηριότητες που κεντρίζουν το ενδιαφέρον, απευθυνόμενες κυρίως σε μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου.

Μέχρι τις 29 Ιανουαρίου, το πρόγραμμα στην Διαδραστική Έκθεση εμπλουτίζεται τα σαββατοκύριακα με τις εξής δράσεις: Πειράματα, Εργαστήρι Χειμερινών Κατασκευών, και Αρχαία Ελληνική Αστρονομία. Για όλες τις δράσεις της Έκθεσης συντονιστείτε εδώ (είσοδος: 6€/4€).