Η Αγία Ιωάννα των Σφαγείων: Άνισος Μπρεχτ διά χειρός Νίκου Μαστοράκη

της Ιωάννας Κλεφτόγιαννη

«Στους σκοτεινούς καιρούς της άγριας σύγχυσης, της οργανωμένης αταξίας, της προσχεδιασμένης αυθαιρεσίας όπου δεν σταματούν οι ταραχές στην πόλη μας –σε αυτό τον καιρό που μοιάζει σφαγείο, ακούσαμε το βουητό της αγριότητας που πλησιάζει».

Δεν πρόκειται για αρθογραφία των ημερών, για ποίηση του ταραγμένου σήμερα, αλλά για τις πρώτες κουβέντες -στην κυριολεξία- της «Αγίας Ιωάννας των Σφαγείων» στο ομώνυμο έργο του Μπέρτολντ Μπρεχτ που παρουσιάζεται στο Ακροπόλ με μια αδύναμη, πλην όμως φιλότιμη Βίκυ Βολιώτη και έναν «άρχοντα» της σκηνής, με ελεγχόμενα όλα τα μέσα, πραγματικά εξαιρετικό βασιλιά του κρέατος Πιερόντ Μάουλερ, Αιμίλιο Χειλάκη. Το μεγάλο ατού της άνισης παράστασης του Νίκου Μαστοράκη. Μοναδική ένστασή μας η συχνή αυτοϋπονόμευσή του. Ο Χειλάκης κοροϊδεύει, αποστασιοποιημένος, εαυτόν αδιάλειπτα.

Ο Νίκος Μαστοράκης ακολούθησε το δρόμο της παρεξηγημένης αποστασιοποίησης και έδωσε όψη σημερινή στο θεατρικό έργο, με τις δέουσες, χωρίς υπερβολή, εκσυγχρονίσεις (όπως για παράδειγμα η μετατροπή του εφημεριδοπώλη σε παρουσιάστρια έκτακτων δελτίων ειδήσεων). Οι όψεις των ηθοποιών, πασαλειμμένες με αγριότητα σαν μάσκες αποκριάτικες συμβάλλουν καταλυτικά στην αποστασιοποίηση του σκηνικού γεγονότος.

Ο Μπρεχτ μας εισάγει στον κόσμο του άγριου Καπιταλισμού και της καταδυνάστευσης από τη Wall Street μέσα από το παράδειγμα (διογκωμένο ασφαλώς) της βιομηχανίας του κρέατος. Εξ ου στο Ακροπόλ τα κρέατα, στις διάφορες φάσεις τους προτού φτάσουν στο πιάτο μας, κρεμασμένα ή ενώ τεμαχίζονται, συνοδεύουν μέσα από τεράστιες προβολές την σκηνική δράση, η οποία έχει διαρκώς σε επιγραφή νέον τον τίτλο της (ο πρωτότυπος τίτλος των σκηνών που έδωσε ο Μπρεχτ). Τραγική ειρωνεία, να παρουσιάζεται το θεατρικό έργο σε εποχή που ζούμε ένα από τα μεγαλύτερα διατροφικά και δη σχετιζόμενα με το κρέας σκάνδαλα.

Καθοριστική για την παράσταση είναι η σκηνογραφία (επίσης του Νίκου Μαστοράκη), με inox εξοπλισμούς κρεοπωλείων και κυρίως μια υπερυψωμένη σαν βήμα πολιτικού πολυθρόνα –θρόνο για τον βασιλιά του κρέατος.

Φοβάμαι πως οι μουσικές (του Σταύρου Γασπαράτου), οι οποίες ερμηνεύονται ζωντανά από τους ηθοποιούς είναι συνθέσεις εντελώς ακατάλληλες για μπρεχτικές ατμόσφαιρες. Παρ' όλα αυτά είναι ενδιαφέρουσα ιδέα η παρουσία επί σκηνής του τσελίστα, στις μουσικές υπογραμμίσεις της πρόζας.

Στο «Ακροπόλ» δίπλα στον Χειλάκη, λάμπουν και οι δεύτεροι ρόλοι. Κυρίως γυναίκες, όπως η Ελένη Ουζουνίδου και η Κίκα Γεωργίου. Εξαιρετικές.

Είναι απορίας άξιο που αυτό το τόσο σημαντικό έργο ανεβαίνει σπάνια. Τι να υποθέσεις για αυτό; Φταίει το ότι χτυπά τόσο καθαρά την υποκρισία της Εκκλησίας και των φιλάνθρωπων πλουσίων που συνεργάζονται αγαστά σε βάρος των πτωχών μαζών; Άγνωστο. Πάντως ο Μπρεχτ προφητικά κατέγραψε αυτό που ζει η ελληνική κοινωνία σήμερα. Βλέπουμε στη σκηνή απογυμνωμένη τη διαδικασία κατασκευής μιας κρίσης, με αποτέλεσμα τη θηριώδη ανεργία που θα γίνει βούτυρο στο ψωμί των καπιταλιστών εργοδοτών για την εξαγορά του εργατικού δυναμικού με αμοιβές εξευτελιστικές.

«Ποιος μπορεί να τα βάλει με μια κρίση;» αναφωνούν οι μπρεχτικοί ήρωες. Όταν μάλιστα είναι μεθοδικά κατασκευασμένη, και όχι ένα «φυσικό φαινόμενο» όπως υποστηρίζουν οι βιομήχανοι του κρέατος στην «Ιωάννα», απολύτως κανένας.

Η ταυτότητα της παράστασης
Πρωταγωνιστούν: Αιμίλιος Χειλάκης στο ρόλο του Πιέρποντ Μάουλερ και Βίκυ Βολιώτη στο ρόλο της Ιωάννας Νταρκ
Παίζουν επίσης (με αλφαβητική σειρά) οι: Κίκα Γεωργίου, Δημήτρης Δεγαϊτης, Μίνως Θεοχάρης, Δανάη Κατσαμένη, Λάμπρος Κτεναβός, Γόνη Λούκα, Κωσταντίνος Μαραβέλιας, Αγγελος Μπούρας, Μιχάλης Οικονόμου, Ελένη Ουζουνίδου.

Σκηνοθεσία – σκηνικά – κοστούμια: Νίκος Μαστοράκης
Μετάφραση – δραματουργική επεξεργασία: Γιώργος Δεπάστας
Μουσική: Σταύρος Γασπαράτος
Κίνηση: Ζωή Χατζηαντωνίου
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης

Info:
Θέατρο Ακροπόλ, Ιπποκράτους 9 – 11, τηλ. 210.3643700

Παραστάσεις
Τετ. 18.00, Πεμπ. 20.00, Παρ. 21.00, Σαβ. 18.00 & 21.00, Κυρ. 19.00

Τιμές εισιτηρίων
Τετ. & Σαβ. λαϊκή απογευμ. 15 ευρώ, Πεμπ. γενική είσοδος 18 ευρώ
Παρ., Σαβ., Κυρ. 10, 15, 20, 25 ευρώ

Πώληση εισιτηρίων
Θέατρο Ακροπόλ Ιπποκράτους 9 -11, www.ticketservices.gr  
και στο τηλ. 210-7234567, καταστήματα Public