Alarme: Ο Τερζόπουλος βγάζει θεατρική γλώσσα στη διεφθαρμένη εξουσία

της Μάνιας Ζούση

Έναν ανελέητο πόλεμο για την υπεροχή και την εξουσία, που θυμίζει αιμοσταγή πάλη μέχρις εσχάτων, θηρίων της ζούγκλας για την επιβίωση και την επικράτηση του πιο δυνατού, στήνει σε μια εμπνευσμένη και ακραίας πρωτοτυπίας σκηνική συνθήκη ο Θόδωρος Τερζόπουλος.

Στο «Alarme» που ανεβαίνει στο θέατρο «Άττις», ο Τερζόπουλος καταργεί τη σκηνή και τη μεταποιεί σε μια απόλυτα γεωμετρική γλυπτική εγκατάσταση, δημιουργώντας έναν ξύλινο μαύρο τοίχο με εσοχές, που παραπέμπει σε κινηματογραφική οθόνη ή σε μπερντέ θεάτρου σκιών, ή ακόμα και σε ένα τηλεοπτικό παράθυρο. Οι σκηνικοί όροι βέβαια είναι του Τερζόπουλου, ο οποίος για άλλη μία φορά πρωτοτυπεί, βάζοντας τους ηθοποιούς να σέρνονται στη σκηνή και να παίζουν προφίλ στο κοινό. Αντιμέτωπες δυο διάσημες βασίλισσες, που κατασπαράχθηκαν με παροιμιώδη έχθρα για τον θρόνο της Αγγλίας: η Ελισάβετ Α’ και η Μαρία Στιούαρτ .

Η Σοφία Χιλλ και η Αγλαΐα Παππά, ντυμένες με εφαρμοστά φορέματα δια χειρός Λουκίας που θυμίζουν πλουμιστά δέρματα ερπετών ή πλούσια φτερά βασιλικών γυπαετών, σέρνονται επάνω σε μια κόγχη του τοίχου, που θα μπορούσε να είναι και τάφος.

Καγχάζουν, ανταλλάσουν βρισιές, έλκονται και απωθούνται, ακινητοποιούνται, μάχονται και ξεσκίζει η μία την άλλη στη σκηνή, σαν άγρια ζώα της ζούγκλας. Δεν πρόκειται βέβαια για τη ρωμαλέα ομορφιά της φύσης, αλλά για τη διαστροφή της εξουσίας και την αγκύλωση του εξουσιομανούς σε αυτήν. Γεννημένες από την ίδια μήτρα, τη διαστροφή, οι δύο βασίλισσες στο τέλος, σαν η μια να καταπίνει την άλλη, μετατρέπονται σ' ένα τέρας με δυο κεφάλια. Το δικέφαλο τέρας της εξουσίας.

Ήχοι από κρωξίματα πουλιών παραπέμπουν σε καρακάξες, κοράκια και γύπες που αναζητούν πτώματα και σάρκες, αλλά και σε θανατηφόρες κοκορομαχίες για την επικράτηση του δυνατότερου. Και οι δυο θυμίζουν μάχη γηραιών δεινοσαύρων βασιλέων, αξιωματούχων και πολιτικών που δεν παραιτούνται της εξουσίας τους και παραμένουν γαντζωμένοι σε αυτήν έως το τέλος.

O Τερζόπουλος δημιούργησε μια παράσταση με σαρκασμό και χιούμορ, καθώς οι δυο ισχυρές βασίλισσες δεν δείχνουν να διαφέρουν σε τίποτα από λαϊκές γυναίκες γειτονιάς που τσακώνονται και μαλλιοτραβιούνται για τα μπουγαδόνερα που χύνει η μία μπροστά στην πόρτα της άλλης . Και η λέξη σκρόφα εκστομίζεται με την ίδια ένταση, χάρη και εξεζητημένη ευγένεια της εκφοράς που διακρίνει την καταγωγή της κάθε μιας.

Σε ένα επίπεδο χαμηλότερο από τη δράση των δυο γυναικών, σέρνεται εγκλωβισμένος στο δικό του «καβούκι», ο μοναχικός αφηγητής, καλλιτέχνης και λαός, εκσφενδονίζοντας φριχτές κατάρες εναντίον τους. Σε ένα παραλήρημα λόγου ο Τάσος Δήμας ξέρει, ως «ο θυμόσοφος λαός μα πάντα προδομένος», πόσο σάπια και βρώμικη υπήρξε η ιστορία και η ζωή όσων εξουσιάζουν έχοντας την τύχη ολόκληρων λαών στα χέρια τους. Οι ευφάνταστες και καθόλου κόσμιες κατάρες του, που θα μπορούσαν να είναι όλα όσα σοφά σχολιάζουν στις λαϊκές αγορές, τα καφενεία και τους δρόμους απλοί άνθρωποι του λαού, αποτελούν ένα αιχμηρό και σκληρό σχόλιο στην εξουσία και τους εκπροσώπους της.

Άλλωστε μόνο οι ηττημένοι, οι εξαπατημένοι και οι οργισμένοι υπήκοοι - πολίτες, μπορούν να εξαπολύσουν τέτοιες σκληρές, ευφάνταστες και τόσο σαρκαστικές κατάρες: «Πουτάνες», «Νεκρές έπρεπε να βγείτε από την κοιλιά της μάνας σας», «Καβούρια να φωλιάσουν στα μαλλιά σας», «Χαλίκια να γεμίσουν τα βυζιά σας», «Φύκια να πνίξουν το στόμα σας», «Να σας πιάσει κολίτιδα στη μέση της άνοιξης» και «Ακράτεια μπροστά στους νεαρούς εραστές σας», είναι μερικές από αυτές.

Ο Τερζόπουλος, κατά την προσφιλή του μέθοδο, διαλύει τον λόγο και τον ανασυνθέτει, ενώ είναι εμφανές πως είχε μεγάλα κέφια, από τον τρόπο που σχολιάζει τη διαφθορά, τη σήψη και την παρακμή της εξουσίας. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι βάζει τις δύο βασίλισσες να αλληλοσπαράσσονται διατηρώντας ως το τέλος το πρωτόκολλο της αστικής ευγένειας, δηλαδή της ψευδεπίγραφης χάρης και της υποκουλτούρας του στιλ.

Η νέα σκηνική συνθήκη εξελίσσει και απογειώνει τη σωματική και ερμηνευτική δεινότητα των ηθοποιών Αγλαΐας Παπά, Σοφίας Χιλλ και Τάσου Δήμα. Την ίδια ώρα επικυρώνει την κυριαρχία του σκηνοθέτη που είναι ο ίδιος συγγραφέας, λαός, εμψυχωτής, μαριονετίστας και καραγκιοζοπαίχτης, αυτός που κινεί τα νήματα ως ο κυρίαρχος animateur.

Η σκηνική σύνθεση “Alarme”, με αφορμή την αλληλογραφία της Μαρίας Στιούαρτ με τη Βασίλισσα Ελισάβετ Α’ ανεβαίνει στο θέατρο «Άττις» (Λεωνίδου 7, Μεταξουργείο, τηλ.: 210 5226260) από Τετάρτη έως Σάββατο στις 21.00 και Κυριακή στις 19.00. Τα εισιτήρια κοστίζουν 20 ευρώ (φοιτητικό 15 ευρώ).

Συντελεστές:
Αφηγητής: Τάσος Δήμας
Μαρία Στιούαρτ: Αγλαΐα Παπά
Ελισάβετ: Σοφία Χιλλ
Το κείμενο του αφηγητή έγραψε ο Θανάσης Αλευράς
Σκηνοθεσία-σκηνική εγκατάσταση
δραματουργική σύνθεση: Θόδωρος Τερζόπουλος
Κοστούμια Λουκία
Μουσική Παναγιώτης Βελιανίτης
Φωτισμοί Θόδωρος Τερζόπουλος-Κων/νος Μπεθάνης
Hair styling Δημήτρης Παλαιολόγου
Τεχνικός υπεύθυνος Κων/νος Μπεθάνης
Εκτέλεση σκηνικής εγκατάστασης Χαράλαμπος Τερζόπουλος
Υπεύθυνη παραγωγής Μαρία Βογιατζή
Φωτογραφίες Γιοχάννα Βέμπερ