Κόντρα στην πρόοδο: Δυσνόητος σουρεαλισμός

της Κατερίνας Σφοντούρη

Στην καρδιά του Μεταξουργείου, στην οδό Κολωνού βρίσκεται ένας ειδικά διαμορφωμένος χώρος, το «Συνεργείο», που φιλοξενεί τόσο μουσικά όσο και θεατρικά εγχειρήματα. Εμείς παρακολουθήσαμε την κοινή προσπάθεια τεσσάρων σκηνοθετών, οι οποίοι, παρέα με δέκα ηθοποιούς, ανεβάζουν το ανατρεπτικό «Κόντρα στην πρόοδο» του Ισπανού Εστέβα Σολέρ.

Μια πολυκατοικία γεμάτη σουρεαλιστικές ιστορίες
Φτάνοντας στο «Συνεργείο», ανακαλύπτουμε έναν χώρο διαφορετικό από τα συνηθισμένα. Πρόκειται για μια πολυκατοικία, στους ορόφους της οποίας λαμβάνουν χώρα τα εκάστοτε δρώμενα των ομάδων που φιλοξενούνται κατά καιρούς. Ανεβήκαμε στον δεύτερο όροφο όπου βρίσκεται το φουαγιέ. Καθήσαμε σε πάγκους και περιμέναμε να μας φωνάξουν να μπούμε σε κάποια αίθουσα. Ωστόσο, τα φώτα έσβησαν κι επιτόπου η δράση ξεκίνησε.

Ένα τζάμι χωρίζει πλέον το κοινό από τους θεατές. Πίσω από αυτό, ένα νεαρό ζευγάρι παρακολουθεί αποχαυνωμένο τηλεόραση. Τρώει ασταμάτητα ανθυγιεινά σνακς και δεν μπορεί καλά-καλά να μιλήσει. Έχει πλέον σχεδόν «σαπίσει» κι αγανακτεί μονάχα όταν μέσα από την τηλεόραση πετάγεται ένα παιδάκι της Αφρικής. Ενώ η γυναίκα ορύεται να το πετάξουν έξω, δηλώνουν ξανά και ξανά ότι «δεν είμαστε ρατσιστές». Η πρώτη σουρεαλιστική απεικόνιση μιας σύγχρονης κοινωνίας που υποτίθεται ότι αποδέχεται τους πάντες.

Από το φουαγιέ μεταφερόμαστε σε διπλανή αίθουσα όπου ένα τεράστιο μήλο έχει πάρει μυστηριωδώς θέση στο σαλόνι ενός σπιτιού. Οι ένοικοι τρομοκρατημένοι, απορρημένοι κι εν τέλει αγανακτισμένοι θέλουν να το ξεφορτωθούν, αλλά δεν κάνουν καμία κίνηση. Περιμένουν από την αστυνομία ή το Δήμο να έρθουν να το πάρουν, απεικονίζοντας εύγλωττα τη μετατόπιση των ευθυνών από το άτομο προς την Πολιτεία, χαρακτηριστικό τόσο της χώρας μας όσο και άλλων με παρόμοια νοοτροπία.

Αφήνουμε τον δεύτερο και μεταφερόμαστε στον επάνω όροφο, όπου ένα δωδεκάμηνο συμβόλαιο γάμου λήγει σε μόλις 5 λεπτά. Το τραίνο φεύγει και η γυναίκα πρέπει να αποφασίσει για το μέλλον της. Ακόμη και οι σχέσεις σήμερα έχουν τη δική τους ημερομηνία λήξης....

Εν συνεχεία, στο διπλανό δωμάτιο, γινόμαστε για λίγο μαθητές, καθόμαστε στα θρανία μιας σκοτεινής αίθουσας όπου ο μικρός συμμαθητής μας καταβροχθίζεται από τον «κακό λύκο» του γνωστού παραμυθιού της Κοκκινοσκουφίτσας. Αυτός ο λύκος δεν είναι άλλος από τη δασκάλα, η οποία συμβολίζει το γενικότερο εκπαιδευτικό σύστημα, και τα προβλήματά του.

Πολύ πιο απαισιόδοξα συνεχίζει να γράφει ο Εστέβα Σολέρ για την εξόντωση του ανθρώπινου πλεονάσματος. Βρισκόμαστε στο μέλλον, κάπου στο 2050. Μόνο που οι ρόλοι πλέον έχουν αντιστραφεί, αφού την εξόντωση επωμίζεται μια φώκια.

Η ανθρώπινη αμέλεια παίρνει σάρκα και οστά στο τελευταίο μονόπρακτο του συγγραφέα. Χτυπημένος, στην άκρη ενός δρόμου ένας άνδρας ζητά απεγνωσμένα βοήθεια. Ακούγοντας τις φωνές, μια γυναίκα ανοίγει το παράθυρό της, κοιτάζει, συνομιλεί με τον τραυματία αλλά ποτέ δεν του προσφέρει την παραμικρή βοήθεια, αφήνοντάς τον να πεθάνει.

Επίκαιρο αλλά όχι ξεκάθαρο
Οι έξι σουρεαλιστικές μονόπρακτες ιστορίες που έρχονται από την Ισπανία θίγουν τα κακώς κείμενα των εξελιγμένων κοινωνιών. Εξαιρετικά επίκαιρο έργο, αφού η πρόοδος έχει γίνει κύριο μέλημά μας, αφήνοντας όμως σε δεύτερη μοίρα τους εαυτούς μας, τον ανθρώπινο παράγοντα.

Σκηνοθετικά «δουλεύει» η ιδέα της συνεργασίας των Γ. Μαρκοπούλου, Λ. Μελεμέ, Δ. Μπίτου και Άρη Τρουπάκη, αφού μιλάμε για μονόπρακτα, ξεχωριστά έργα. Αρκετά καλοί οι ηθοποιοί, ξεχωρίζοντας την Άννα Κουτσαφτίκη η οποία μας χαρίζει ισπανικές μελωδίες σε ένα ρεσιτάλ τραγουδιού στο μονόπρακτο του γαμήλιου συμβολαίου.

Ωστόσο, στα περισσότερα μονόπρακτα οι διάλογοι δεν γίνονται εύκολα κατανοητοί στο κοινό. Αν και η μετάφραση της Μαρίας Χατζηεμμανουήλ προσαρμόζεται στα ελληνικά δεδομένα, ορισμένες φορές οι συμβολισμοί δεν είναι ξεκάθαροι. Εκτός αυτού, οι θεατές δεν βρίσκονται σε μία αίθουσα αλλά περιφέρονται συνεχώς με αποτέλεσμα να αποπροσανατολίζονται ευκολότερα. Πόσο μάλλον όταν η παράσταση διαρκεί περίπου 90 λεπτά χωρίς διάλειμμα.

Φεύγοντας
Δεν μας ενθουσίασε, δεν μας άφησε όμως εντελώς αδιάφορους. Μας άρεσε ο χώρος, αισθανθήκαμε άνετα στην περιπλάνησή μας στους ορόφους του «Συνεργείου». Η σουρεαλιστική «πένα» του Ε. Σολέρ ίσως να χρειάζεται περαιτέρω επεξεργασία προκειμένου να αποδοθεί με περισσότερη ακρίβεια το τόσο επίκαιρο περιεχόμενο του «Κόντρα στην πρόοδο».

INFO:
Κόντρα στην πρόοδο του Εστέβα Σολέρ
Θέατρο Συνεργείο, Κολωνού 31, Μεταξουργείο, τηλ: 6981802544
Παραστάσεις: Δευτέρα, Πέμπτη και Κυριακή 21:30
Τιμές εισιτηρίων: 12 €
Διάρκεια: 90 '