To Annihilation δεν είναι η επιστημονική φαντασία που έχεις συνηθίσει

Αν κάποια στιγμή στο μακρινό μέλλον ο ψαγμένος φαν της επιστημονικής φαντασίας επιχειρήσει να ανατρέξει στο «πώς το έκαναν παλιά», πιθανότατα να βρει καταφύγιο στις ψηφιακές κόπιες του Alien, του Blade Runner, του Solaris, του Stalker και της Οδύσσειας του Διαστήματος.

Όμως κάπου εκεί ανάμεσα σε αυτά τα αριστουργήματα, το βλέμμα του θα πέσει και στο Annihilation. Την ταινία που αν υπήρχε στο μέλλον υπάλληλος βίντεο κλαμπ, θα του έλεγε «τσέκαρε κι αυτή, θα σου αρέσει νομίζω».

Και θα την δανειζόταν και αυτή.

Επιστροφή στο παρόν, και zoom in στον κύριο Alex Garland. Ο συγγραφέας που έγινε σκηνοθέτης (Ex- Machina), γράφοντας μεταξύ άλλων τα σενάρια των 28 Days Later και Sunshine του Danny Boyle, επιστρέφει με μια ταινία υπαρξιακού τρόμου βασισμένη (χαλαρά) στο ομώνυμο βιβλίο του Jeff VanderMeer.

Ο Garland με το καστ του Ex - Machina

Μια ταινία που δε θα τη δεις στη σκοτεινή αίθουσα, πλην Αμερικής, και λογικό: πώς θα καταλάβουν οι μάζες τον «Αφανισμό» από τη στιγμή που το sci-fi είδος τους σερβίρει τόσο εύπεπτα – αν και διασκεδαστικά – προϊόντα μαζικής κατανάλωσης τύπου Star Wars;

Και – μεταξύ μας – γιατί να παιδέψουν το μυαλουδάκι τους περαιτέρω και να μην απολαύσουν μια καλογεμισμένη χούφτα ποπ κορν χαζεύοντας μάχες στο διάστημα και λέιζερ;

Από την άλλη ίσως είναι και καλύτερα ότι θα μπορέσεις μέσα στην ασφάλεια του σπιτιού σου, από την πλατφόρμα του Netflix, να έρθεις αντιμέτωπος με την εμπειρία που προσφέρει στον (σκεπτόμενο) θεατή το Annihilation. Για να μπορέσεις μετά να το συζητήσεις άνετα με φίλους σου, με τον εαυτό σου και να χωνέψεις το γεγονός ότι αυτό που είδες δεν είναι μια τυπική ταινία επιστημονικής φαντασίας.

Η υπόθεση

Σε μια δυτική ακτή των ΗΠΑ, γίνονται πραγματάκια. Ένα «λαμπύρισμα», μια θολή μάζα ψυχεδελικών χρωμάτων που γεννήθηκε από την πτώση ενός μετεωρίτη, επεκτείνεται αργά και σταθερά. Κανείς δεν ξέρει ποτς γκένεν αυτό, όμως το γεγονός είναι ότι αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, το «λαμπύρισμα» θα καταπιεί όλον τον κόσμο, αλλάζοντάς τον προς το χειρότερο (;).

Γιατί στο εσωτερικό αυτού του θόλου, τα πάντα μεταλλάσονται. Η πραγματικότητα περνά θαρρείς από πρίσμα, φυτά και ζώα διαφέρουν από αυτά που θα δεις σε μια βόλτα στο Αττικό Ζωολογικό Πάρκο με τα πιτσιρίκια, ο χρόνος μεταβάλλεται, το ίδιο και ο άνθρωπος. Τι στο καλό συμβαίνει; Γιατί οι προηγούμενες αποστολές δεν κατάφεραν να επιστρέψουν με στοιχεία;

Γιατί ο σύζυγος της πρωταγωνίστριας Natalie Portman, ο μοναδικός επιζών, συμπεριφέρεται σαν να είδε back to back όλα τα επεισόδια του Power of Love στην τηλεόραση - αιμορραγία από τη μύτη, απώλεια μνήμης, παράξενη συμπεριφορα;

Μια ομάδα επίλεκτων γυναικών, με επικεφαλής την Jennifer Jason Leigh, και μέλη την σαφέστατα μπερδεμένη σύζυγο Natalie Portman, την Φυσικό Tessa Thompson, την χωρομέτρη Tuva Novotny και την τραυματιοφορέα Jina Rodriguez φτιάχνουν ένα παρέακι πιο τρελό από το δικό σου και ορμάνε μέσα στο «λαμπύρισμα» για να ψάξουν απαντήσεις.

Η κριτική

Ο 48χρονος βρετανός επηρεασμένος από το σύμπαν του Ταρκόφκσι χρησιμοποιεί φίλτρα και εφέ για να φτιάξει την δική του «Νέα Γη» στο εσωτερικό του «λαμπυρίσματος». Εικόνες αλλόκοτης ομορφιάς, μια άγνωστη και πανταχού παρούσα απειλή, ένα συνεχές «τι στο διάολο συμβαίνει εδώ» προκαλούν άγχος, ανησυχία και περιέργεια στον θεατή, ο οποίος βάλλεται από κομμάτια του παρελθόντος της πρωταγωνίστριας με τον σύζυγό της, αλλά και του ζοφερού μέλλοντος της.

Μέσα στο «λαμπύρισμα» το ανθρώπινο, φυτικό και ζωικό DNA μεταλλάσσεται με τρόπο εντυπωσιακό, φτιάχνοντας κάτι νέο και απρόσμενο. Κάτι που η ομάδα καλείται να εξηγήσει με βάση – τις ανθρώπινες – αντιλήψεις και γνώση, όμως όπως όλα δείχνουν η πραγματικότητα του λαμπυρίσματος ξεπερνά τον Άνθρωπο.

Την πραγματικότητα αυτή στήνει πλάνο πλάνο, αργά και ατμοσφαιρικά ο Garland για να σε πάρει από το χεράκι προς την τελική κορύφωση. Την πηγή του «Λαμπυρίσματος», εκεί όπου έσκασε ο μετεωρίτης και δημιούργησε αυτήν την απειλητική για τον άνθρωπο εξέλιξη. Ή μήπως όχι;

Το Annihilation μιλά για τον πιθανό αφανισμό του ανθρώπου, όχι ως απαραίτητα κάτι κακό, αλλά ως αφετηρία για κάτι νέο και υποσχόμενο. Ο Garland χρησιμοποιεί τον «εξωγήινο» τρόμο για να μιλήσει για τον άνθρωπο, να θέσει οντολογικά ερωτήματα, να αμφισβητήσει την ταυτότητα και να σε φέρει αντιμέτωπο με τον απόλυτο τρόμο.

Έναν τρόμο που δεν έχει να κάνει με μεταλλαγμένα πλάσματα που απορροφούν τα ανθρώπινα κύτταρα αναπαράγοντας φωνές θανάτου. Αν και αυτό το παράδειγμα νοσηρής «εξέλιξης» είναι παρόν και πέρα για πέρα τρομακτικό και θα έκανε τον μακαρίτη Giger περήφανο.

Ο Garland στην τελική και συμβολική κορύφωση της ταινίας, φέρνει με τρόπο δεξιοτεχνικό και ταυτόχρονα ονειρεμένα σκηνοθετημένο τον απόλυτο τρόμο της ύπαρξης. Αυτόν που περνά μέσα από τη ραχοκοκκαλιά σου και σου προκαλεί ανατριχίλα: τον τρόμο του να βλέπεις τους κοντινούς σου ανθρώπους, ή ακόμα και τον εαυτό σου και να μην αναγνωρίζεις ποιος – ή τι – είναι αυτό που κοιτάζει εσένα.

Γι’ αυτήν την ανατριχίλα – και αρκετές ακόμα – για την υπέροχη σκηνοθεσία, τις δυνατές ερμηνείες και την κάποιες φορές εφιαλτική, άλλες παραμυθένια ατμόσφαιρα, το Annihilation έχει κάθε δικαίωμα να στρογγυλοκαθίσει στο ράφι, παρέα με τις πιο εμβληματικές ταινίες του είδους.