Το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Σάμου έγινε 3 ετών!

Με επιτυχία και σημαντική συμμετοχή κόσμου ολοκληρώθηκε το φετινό, 3ο Φεστιβάλ Μεσογειακού Ντοκιμαντέρ Σάμου "Μεσογειακοί Διάλογοι", που φέτος πραγματοποιήθηκε από τις 25 έως τις 29 Σεπτεμβρίου στο νησί του βόρειου Αιγαίου.

Το ακριτικό φεστιβάλ είναι καρπός της τριπλής συνεργασίας του Δήμου Δυτικής Σάμου με τον οργανισμό Ερμείας και με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και διοργανώθηκε φέτος για τρίτη χρονιά.

Οι φετινές ταινίες του φεστιβάλ ήταν οργανωμένες σε αφιερωματικούς άξονες: Τοπία μνήμης, το θέατρο στο ντοκιμαντέρ, αφιέρωμα στη μνήμη του Θεόδωρου Αδαμόπουλου και η πλατεία Ομόνοιας ως αστικός χώρος, τιτλοφορήθηκαν οι κατηγορίες των ταινιών που παλιά λέγαμε «τεκμηρίωσης», αλλά πια ξέρουμε ότι έχουν και καλλιτεχνική-αισθητική αξία ως αυτόνομα έργα.

Με 37 ντοκιμαντέρ από 7 χώρες της Μεσογείου και πολύ βελτιωμένες συνθήκες προβολής σε σχέση με το 2023, στην εξαιρετική νέα αίθουσα του ανακαινισμένου τελωνείου και με ακόμη πιο «δεμένο» πρόγραμμα προβολών, το φεστιβάλ μεσογειακού Ντοκιμαντέρ Σάμου φαίνεται να ενηλικιώνεται και να εδραιώνει τη θέση του ανάμεσα στις καλλιτεχνικές διοργανώσεις της ελληνικής επαρχίας, αλλά και στη ζωντανή ελληνική σκηνή των μη μυθοπλαστικών ταινιών.

Η εστίαση στο θέατρο, το οποίο προστέθηκε στις περσινές θεματικές, περιελάμβανε παλιότερες -τηλεοπτικές ως επί το πλείστον- εκπομπές ντοκιμαντέρι αφιερωμένες σε ανθρώπους του θεάτρου όπως ο Αλέξης Μινωτής, ο Πήτερ Μπρουκ και ο Κάρολος Κουν. Ιδωμένες μέσα από τον φακό της πρωτοποριακής εκπομπής Παρασκήνιο, και μέσα από τον σκηνοθετικό φακό των δημιουργών τους, αυτές οι προσωπογραφίες έχουν άποψη και καλλιτεχνική πρόταση, κάτι που δικαιώνει την επιλογή τους από την επιτροπή του Φεστιβάλ.

Το πώς προέκυψε η ενότητα του θεάτρου έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, λέει η «ψυχή» του φεστιβάλ, ο σκηνοθέτης Βασίλης Βαφέας, και εξηγεί ότι σχετίζεται με τον Γιάννη Ρίτσο, ο οποίος έζησε στη Σάμο, νησί της συντρόφου του Γαρυφαλιάς Γεωργιάδου. Η παρουσίαση της «Σονάτας του σεληνόφωτος» με τη μορφή θεατρικού αναλογίου σε ανάγνωση της κόρης του ποιητή, Έρης Ρίτσου με την πιανιστική συνοδεία του Ανδρέα Παπασαλούρου (μια κατανυκτική εμπειρία πριν την επίσημη έναρξη του φεστιβάλ!), έδωσε την ιδέα για τις προβολές που έφεραν στην οθόνη του φεστιβάλ τον θεατρικό λόγο. Ο κ. Βαφέας εξήρε τον μη διαγωνιστικό χαρακτήρα του Φεστιβάλ και τη σημασία του για την δημιουργία μιας κοινότητας, όπου ζητούμενο είναι ο «διάλογος» και όχι ο ανταγωνισμός- ένα προφανώς πολύτιμο δίδαγμα συλλήβδην για τη Μεσόγειο των συγκρούσεων και των πολέμων.

Σε ό,τι αφορά τις προβολές, ξεχωριστή αναφορά πρέπει να γίνει στο αριστουργηματικό «Αθήνα, επιστροφή στην Ακρόπολη», το μοναδικό ντοκιμαντέρ του Θεόδωρου Αγγελόπουλου (1983), στο θαυμάσιο «Αποχαιρετισμός – η μνήμη του τόπου» του Σταύρου Ψυλλάκη, στο ιστορικό «Τελευταίος σταθμός, Κρόιτσμπεργκ» του Γιώργου Καρυπίδη και στο αφυπνιστικό «Χατάι 5-15» του Τούρκου Ίμρε Αζέμ.

Ενδιαφέρουσα η συζήτηση-στρογγυλό τραπέζι που διοργανώθηκε το Σάββατο 26/9 με θέμα «καταλαβαίνοντας το θέατρο μέσα από το ντοκιμαντέρ» και με την παρουσία του Γιώργου Χωραφά, της Ζυράνας Ζατέλη, του Ανδρέα Στάικου, της Κατερίνας Ευαγγελάκου, του Στέλιου Μάρκου και του σημαντικού Ιταλού δημιουργού, Fabio Cavalli, του οποίου ταινίες προβλήθηκαν στο Φεστιβάλ.

Στις παράλληλες εκδηλώσεις περιλήφθηκε επίσης το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Ταινίες από παιδιά» κατά τη διάρκεια του οποίου προβλήθηκαν ντοκιμαντέρ μυθοπλασίας ή κινουμένων σχεδίων που έχουν δημιουργηθεί από παιδιά ηλικίας δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου.

Είναι δύσκολο να καταλάβει κάποιος τη σημασία αυτού που λέμε λίγο… παπαγαλία «πολιτιστική αποκέντρωση» -πρακτικά η ανάγκη να μην συγκεντρώνονται οι διοργανώσεις και τα events στα μεγάλα αστικά κέντρα- αν δεν δει από κοντά τα πρόσωπα των κατοίκων τόπων όπως η Σάμος την ώρα που παρακολουθούν ταινίες από αυτές τις οποίες που μάλλον δεν θα δείξει ποτέ η τηλεόραση. Εκεί, σε τόπους όπως το Καρλόβασι είναι που περιορίζεται η αστική αυτοαναφορικότητα και για τον λόγο αυτόν είναι καθήκον της πολιτείας να φροντίζει η φλόγα του πολιτισμού εκει να μένει διαρκώς αναμμένη.

Όλες οι Ταινίες

Όλες οι Αίθουσες