Le Havre: Μια σινεφίλ ματιά στο μεταναστευτικό ζήτημα

Χωρίς διδακτικό ύφος, και χωρίς ψευδαισθήσεις ότι μπορεί να δώσει απαντήσεις σε ένα ιδιαίτερα περίπλοκο ζήτημα, ο Άκι Καουρισμάκι σκηνοθετεί μια καλοπροαίρετη παραβολή για τη δύναμη της συμπόνοιας, που είναι, τελικά, μια καλή ταινία.
Le Havre: Μια σινεφίλ ματιά στο μεταναστευτικό ζήτημα
του Λουκά Τσουκνίδα
 
Γνωστός για το πεσιμιστικό του ύφος, το ιδιόμορφο χιούμορ και την παλιομοδίτικη αισθητική, ο Άκι Καουρισμάκι επιστρέφει φέτος με μια ελαφρώς διαφορετική οπτική, ανθρωπιστική όπως πάντα αλλά και αισιόδοξη συγχρόνως. Στο γαλλόφωνο “Le Havre”, ο Φιλανδός καταπιάνεται με το μεταναστευτικό πρόβλημα και χωρίς πολλές τυμπανοκρουσίες ή μεγαλοστομίες εστιάζει στα στιγμιότυπα ανθρωπιάς εκείνα, που θα μπορούσαν ν' αποτελέσουν την πρώτη ύλη για το χτίσιμο μια μεγαλύτερης λύσης. Το αποτέλεσμα, αναμενόμενα παρήγορο, μοιάζει με παλιά ταινία της Ντίσνεϊ, όταν το θετικό μήνυμα δε συνοδευόταν από αιφνίδιες βουτιές προς το σαρκασμό ή την ηθικολογία.

Η υπόθεση

Ο μεσήλικας λούστρος Μαρσέλ Μαρξ ζει μια ήσυχη ζωή στη Χάβρη με τη γυναίκα του, Αρλετί και τους φίλους του με τους οποίους τα πίνει στο μπαρ της γειτονιάς. Μια μέρα, συναντά έναν μικρό αφρικανό, τον Ιντρίσα, ο οποίος έχει ξεφύγει απ' την επιτήρηση της αστυνομίας και ψάχνει τρόπο να μεταβεί στο Λονδίνο, όπου ζει εδώ και καιρό η μητέρα του. Ενώ η Αρλετί νοσηλεύεται για να υποβληθεί σε θεραπεία, ο Μαρσέλ αναλαμβάνει να φροντίσει τον Ιντρίσα, να τον κρύψει απ' τις αρχές και τον επίμονο αρχιφύλακα Μονέ και σταδιακά να βρει τα χρήματα και τον τρόπο να τον στείλει στην αγκαλιά της μάνας του...



Η κριτική

Με το μεταναστευτικό έχουν ασχοληθεί τελευταία πάρα πολλοί δημιουργοί με μικρή επιτυχία κι έλαχιστη απόκλιση από προκατασκευασμένα μελοδράματα, παρωχημένες απόψεις ή φαστ-φουντ ανθρωπισμό –ακόμη δεν μπορώ να ξεχάσω την τραυματική εμπειρία της “μεταναστευτικής” ταινίας του Κώστα Γαβρά. Τη μεγάλη εξαίρεση σ' όλ' αυτά αποτελούν οι Αδερφοί Νταρντέν χωρίς να σημαίνει ότι ο ρεαλισμός και η προσήλωση σε τόσο προσωπικές ιστορίες είναι ο μοναδικός τρόπος να αναδείξει κανείς τις λεπτές πτυχές του προβλήματος. Όλα τα μεγάλα θέματα, όσο περίπλοκα κι αν είναι, διατρέχονται κι αυτά από κάποιους διαχρονικούς προβληματισμούς που, πέρα απ' τις εκάστοτε ιδιαιτερότητες, έχουν κάποιες διαχρονικές απαντήσεις που μπορούν ν' αποτελέσουν τον μπούσουλα για την αντιμετώπισή τους.

Ο Καουρισμάκι προφανώς και γνωρίζει ότι μια ταινία δεν μπορεί να δώσει απαντήσεις σε ζητήματα που άπτονται ατέρμονων συζητήσεων και διαπραγματεύσεων ενόσω χιλιάδες κεφάλια βρίσκονται παγιδευμένα στη λαιμητόμο. Επιλέγει λοιπόν να υπενθυμίσει στον θεατή ότι ο κι ο πιο ασήμαντος από εμάς μπορεί να στείλει ένα μήνυμα με τη στάση του και να συνεισφέρει προς μια λιγότερο επώδυνη έξοδο απ' το τούνελ που λέγεται “μεταναστευτικό ζήτημα”. Όλ' αυτά με το γνώριμο ύφος του, τους γραφικούς χαρακτήρες και την πάντα ζεστή απεικόνιση εκείνων και του στενού περιβάλλοντός τους.

Ο Μαρσέλ είναι ένας πενηντάρης λούστρος, ζει στις παρυφές της κοινωνίας αλλά δε μοιάζει καθόλου πικρόχολος προς αυτήν. Αντιθέτως, είναι ικανοποιημένος με τον εαυτό του και όσα έχει. Το να βοηθήσει τον μικρό Ιντρίσα να φτάσει στη μητέρα του, να σταθεί στα πόδια του και φτιάξει μια καλή ζωή σε έναν ξένο τόπο, όπως έχει κάνει κι αυτός άλλωστε, μοιάζει σα φυσική εξέλιξη στη ζωή του. Το να γίνει ένας μικρός ήρωας περνώντας τη σκυτάλη της καλοσύνης, της συμπόνοιας και της αλληλεγγύης στον προστατευόμενό του μοιάζει σα δεύτερη φύση του, σα να περίμενε χρόνια την ευκαιρία να το κάνει. Αναμενόμενα, η αυτοπεποίθηση και η αποφασιστικότητα με την οποία αντιμετωπίζει αυτή την περιπέτεια κι ενώ η γυναίκα του, ο δικός του φύλακας άγγελος, δίνει τη δική της μάχη, παρασέρνει όλον τον περίγυρό του προς το καλύτερο δυνατό σενάριο.

Το “Le Havre” περνά από ανοιχτές πόρτες, δεν εμβαθύνει ιδιαιτέρως ούτε προσφέρει κάποια νέα οπτική στο ζήτημα που διαπραγματεύεται. Δείτε το σαν έναν καλοπροαίρετο διδακτικό μύθο πάνω στη δύναμη της συμπόνοιας από έναν δημιουργό που σπανίως μας έχει απογοητεύσει μέχρι σήμερα.

Βγαίνουν ακόμη:
- Το σίκουελ “Sherlock Holmes 2: A Game of Shadows” του Γκάι Ρίτσι, μια ταινία δράσης, αναμενόμενα εντυπωσιακή, πιο ολοκληρωμένη όμως και με καλύτερο ρυθμό απ' την πρώτη της σειράς. 
- Σε επανέκδοση, το κλασικό “Greed” του Έριχ φον Στρόχαϊμ. 

Μπείτε στη συζήτηση

σχόλια

v