Real Steel & The Kid With a Bike: Δύο ταινίες για μία σχέση

του Λουκά Τσουκνίδα
 
Δύο ταινίες που διαθέτουν παρόμοιο κεντρικό θέμα, αλλά είναι τελείως διαφορετικές μεταξύ τους, βγαίνουν αυτή την εβδομάδα στις αίθουσες. Το “Real Steel” του Σον Λέβι και το “The Kid With a Bike” των αδερφών Νταρντέν πραγματεύονται με άλλο ύφος και, φυσικά, διαφορετικό σκοπό τη διερεύνηση της σχέσης ενός παιδιού με έναν πατέρα που επέλεξε συνειδητά να είναι απών. Η μία αποσκοπεί στη διασκέδασή μας και στα πολλά εισιτήρια κι η άλλη στην ρεαλιστική, στεγνή αποτύπωση μιας πραγματικότητας. Κι αν η κάθε μια καταφέρνει το σκοπό της, ίσως το οφείλει σ' εκείνα τα συστατικά που οι δυο τους μοιράζονται από κοινού.

Η υπόθεση

Η χολιγουντιανή εκδοχή μας μεταφέρει στο 2020, όταν στα πυγμαχικά ρινγκ μπαίνουν πλέον τεράστια ρομπότ που ελέγχονται από ανθρώπους. Ο πατέρας είναι ένας πρώην μποξέρ και νυν αποτυχημένος μάνατζερ-χειριστής ρομπότ. Μια μέρα, ο γιος που δέχτηκε ν' αποκυρήξει δέκα χρόνια πριν, εμφανίζεται μπροστά του και πρέπει να περάσουν το καλοκαίρι μαζί. Μέσα σε ένα εξ ορισμού διασκεδαστικό πλαίσιο για κάθε πιτσιρικά, μικρό ή μεγάλο, η αρχική αμοιβαία δυσαρέσκεια, ακολουθείται από το σταδιακό δέσιμο που οδηγεί στον επαναπροσδιορισμό της σχέσης πατέρα-γιου και στην ολοκλήρωση της ετεροχρονισμένης ενηλικίωσης του πρώτου.



Στη ρεαλιστική εκδοχή των αδερφών Νταρντέν ο γιος ζει σ' ένα ορφανοτροφείο, μιας και ο πατέρας, αποτυχημένος κι αυτός στη ζωή, έχει αρνηθεί ν' αναλάβει το βάρος της ανατροφής του. Σα να μην έφτανε αυτό τον αποφεύγει κιόλας, προσπαθώντας να σβήσει τα ίχνη του απ' τη ζωή του μικρού. Το παιδί επιμένει και κυνηγά τον πατέρα διαρκώς ζητώντας μια υποτυπώδη έστω σχέση που θα χτίζεται τα σαββατοκύριακα. Το ποδήλατο που του είχε αγοράσει κάποτε είναι το μόνο που τους δένει πια κι η κοπέλα που περνά μαζί του τα σαββατοκύριακα, αντικαθιστά σιγά-σιγά τον αμετανόητα και πεισματικά απόντα πατέρα, καθώς και τα υπόλοιπα ξοφλημένα αντρικά πρότυπα που μπαινοβγαίνουν στη ζωή του.



Η κριτική

Προφανώς, η ταινία του Λέβι έγινε με σκοπό να διασκεδάσει και να καθησυχάσει τον θεατή, συνδυάζοντας διάφορα σχετικά αφηγηματικά κλισέ με μια καλοστημένη, όσο και προβλέψιμη αφήγηση που λήγει ευτυχώς. Παρ' όλ' αυτά, αν και τα διαχειρίζεται εντελώς διαφορετικά, διαθέτει κάποια κοινά στοιχεία με την ταινία των Νταρντέν.

Και στις δύο περιπτώσεις, ο πατέρας είναι ένα μεγάλο παιδί που αρνείται να ενηλικιωθεί, όχι μόνο αρνούμενος την ανάληψη της ευθύνης της πατρότητας, αλλά και ένα πλήθος άλλων ευθυνών που έρχονται με μια ομαλή, βαρετή και καθόλου ανέμελη καθημερινότητα. Ο γιος αντίθετα, έχει αναγκαστεί να μεγαλώσει γρήγορα και να περιφέρεται στον κόσμο των μεγάλων με μια σχετικά ανεξήγητη αυτοπεποίθηση. Η απόπειρα της αντικατάστασης του αδιάφορου πατρός με κάποιο άλλο πρότυπο έρχεται αναπόφευκτα, ενώ οι γυναίκες των δύο ταινιών αποτελούν τις πραγματικές κολώνες του σύμπαντός τους, ώριμες και έτοιμες ν' αναλάβουν την απαραίτητη ευθύνη παρά τις δυσκολίες και τις προσωπικές αποτυχίες τους.

Παρά το άλλου τύπου χάσμα που τις χωρίζει, οι δύο ταινίες αποδίδουν παρεμφερείς ρόλους στους κεντρικούς χαρακτήρες τους και εμπλουτίζουν τις τριάδες με ένα άψυχο αντικείμενο που πρωταγωνιστεί με τον τρόπο του. Η συναισθηματική σύνδεση με το ρομπότ ή το ποδήλατο γεμίζει το αντίστοιχο κενό και υποκαθιστά έναν απευθείας δεσμό με τον πατέρα, ελαχιστοποιώντας το εκάστοτε ρίσκο. Στην ταινία των Νταρντέν ο μικρός δεν αφήνει κανέναν ν' αγγίξει το ποδήλατό του, με την ίδια επιμονή που κυνηγά τον πατέρα του για ένα δείγμα πατρικής στοργής. Αντίστοιχα, στη ταινία του Λέβι, η “λειτουργία σκιάς” του ρομπότ χρησιμεύει ώστε ο πατέρας να γίνει ο νικητής που κάθε γιος ονειρεύεται.

Αντίστοιχα μ' εκείνη του Λέβι, έτσι και η ταινία των Νταρντέν δεν αποφεύγει τα κλισέ ούτε προσπαθεί να πρωτοτυπήσει. Η κατάληξή της είναι διαφορετική, αλλά όχι λιγότερο ευτυχής, αφού τα σημαντικά προβλήματα δε χρειάζεται πάντα να λύνονται. Μπορούν και να παρακάμπτονται κι αυτό ίσως είναι ακόμη πιο αισιόδοξο από ένα παραμυθένιο τέλος.

Το “Real Steel” και το “The Kid With a Bike” είναι δύο πολύ καλές ταινίες, η κάθε μια για το είδος της. Η πρώτη είναι ό,τι πρέπει για να τη δει ένας γιος με τον πατέρα του, ενώ η άλλη είναι αυτή που θα 'πρεπε να δει κανείς με τη μητέρα του.

Βγαίνουν ακόμη:

- Το πολύ καλό “Faust” του Αλεξάντερ Σοκούροφ, ίσως λίγο εκκεντρικό για όποιον δεν έχει γνώση του πρωτότυπου, αλλά εξαιρετικά καλοπαιγμένο και με μια αφήγηση καταιγιστική, γεμάτη από φιλοσοφικά ερωτήματα και γκροτέσκο χιούμορ.
- Το υπερφορτωμένο αστυνομικό θρίλερ “Trespass”, το παρωχημένο θρίλερ κατασκοπείας “The Double”, το απαράδεκτο “Passion Play”, το γαλλικό δράμα “Declaration of War” και το “Τανγκό των Χριστουγέννων” του Νίκου Κουτελιδάκη.