Five Minarets in New York: Τουρκική δράση για… χασμουρητά

του Λουκά Τσουκνίδα

Σε μια περίοδο που τα τουρκικά σίριαλ κάνουν θραύση στο ελληνικό κοινό, κάποιοι φέρνουν στις αίθουσες μια τουρκική ταινία δράσης. Το ότι την πέταξαν καταμεσίς του Αυγούστου, βέβαια, δείχνει ότι μάλλον μετάνιωσαν για την επιλογή τους και όχι άδικα. Το “Five Minarets in New York”, γραμμένο και σκηνοθετημένο από έναν εκ των πρωταγωνιστών του, είναι μια κακή ταινία με ηθικολογικά προσχήματα και σαπουνοπερίστικους διαλόγους βγαλμένα κατευθείαν από τη δεκαετία του '80, παρά τη συγκινητικά αγωνιώδη προσπάθεια των χαρακτήρων να τονίσουν ότι “δεν είναι όλοι οι μουσουλμάνοι τρομοκράτες”. Κι αν δε βρίσκω κανένα λόγο για την ύπαρξη αυτής της ταινίας, πόσο μάλλον για την έξοδό της στα αθηναϊκά σινεμά.

Η υπόθεση

Βρισκόμαστε στη σημερινή Τουρκία όπου, μπροστά στην προοπτική του ευρωπαϊκού τουρκικού μέλλοντος, οι τοπικές αρχές και η μυστική αστυνομία έχουν εξαπολύσει λυσσαλέα επίθεση έναντι σε κάθε πιθανό λίκνο τρομοκρατίας, ισλαμιστικό ή εθνικιστικό. Μετά από μια πετυχημένη επιχείρηση σε γιάφκα ισλαμιστών, ο τοπ μυστικός αστυνομικός Ατσάρ καλείται σε ενημερωτική σύσκεψη μαζί με τον έτερο σταρ του σώματος Φεράτ, ενός σκληρού ανακριτή που έχει καταφέρει να μάθει την ταυτότητα και τον τόπο κατοικίας του καταζητούμενου υποκινητή της διεθνούς τρομοκρατίας, Νταϊτζάλ. Λέγεται Χάτζι Γκουμούς και ζει στη Νέα Υόρκη με τη χριστιανή γυναίκα του Μαρία και την νεαρή κόρη τους.

Τα νέα έχουν ταξιδέψει φυσικά κι έτσι οι δύο αστυνομικοί πρέπει να περάσουν τον Ατλαντικό, να παραλάβουν τον κρατούμενο από τον αρχιπράκτορα του FBI Μπέκερ και να τον φέρουν πίσω στην Τουρκία για τη δίκη. Κι έτσι γίνεται, μόνο που κάποιοι επικίνδυνοι φίλοι του Χάτζι οργανώνουν τέλεια την απόδρασή του και τα πράγματα περιπλέκονται για τους δύο αστυνομικούς, που παίζουν πια πολύ μακριά απ' την έδρα τους...



Η κριτική

Εντάξει, αν πράγματι έχεις κολλήσει στην Αθήνα, όλοι οι φίλοι σου είναι στα νησιά και γι' αυτή σου την εμπλοκή φταίει το ξερό σου το κεφάλι, αξίζει να αυτοτιμωρηθείς πληρώνοντας 8 ευρώ σε κάποιο θερινό σινεμά του έρημου κέντρου όπου θα περάσεις σχεδόν δύο ολόκληρες ώρες σκληρού μαστιγώματος με υπόκρουση στα τούρκικα.

Σοβαρά τώρα, ο δημιουργός και σταρ Μασούν Κιρμιζιγκιούλ, δείχνει να θέλει πραγματικά να εκμεταλλευτεί αυτή τη μοναδική ευκαιρία να συνδέσει τ' όνομά του με μια διεθνή παραγωγή (συμπρωταγωνιστές του στους δρόμους της Νέας Υόρκης είναι οι Ντάνι Γκλόβερ, Τζίνα Γκέρσον και Ρόμπερτ Πάτρικ) και να βοηθήσει το μέινστριμ Τουρκικό σινεμά να βγει απ' τα σύνορα του με αξιώσεις. Έλα όμως που δεν μπορεί, είτε γιατί επέλεξε το ρόλο του ανθρώπου-ορχήστρα και πνίγηκε στη μεγαλομανία του είτε γιατί, απλώς, δεν το 'χει με τίποτα. Η εισαγωγή της ταινίας και η γνωριμία μας με τους δύο κεντρικούς χαρακτήρες δεν είναι κακή, αν και η ευγενική φύση του Ατσάρ δεν είναι ευδιάκριτη αρχικά όπως συμβαίνει με τους βίαιους, μονοκόμματους τρόπους του Φεράτ που δε χρίζουν καμίας παρανόησης. Η συνέχεια όμως είναι βιαστική, γεμάτη τρύπες και στόμφο, χωρίς ίχνος χιούμορ ή καλοσκηνοθετημένης βίας.

Υπάρχει μία σκηνή, βέβαια, όπου ο Ατσάρ μαθαίνει σε έναν γκέτο-νεανία τι εστί μάχη σώμα με σώμα, κατά την εκδοχή των τουρκικών σωμάτων ασφαλείας και κερδίζει σίγουρα τις εντυπώσεις. Δεν παύει όμως, να είναι πολύ λίγη για ταινία δράσης, κάτι που αποτελεί γενικότερο γνώρισμα του φιλμ: η δράση είναι ελάχιστη σε σύγκριση με το ισλαμοφολκλόρ, το φτηνό συναισθηματισμό και τις ανούσιες συζητήσεις όπου οι χαρακτήρες, εκτός του ότι μας βομβαρδίζουν με το κεντρικό μήνυμα, είναι σα να διαβάζουν το προφίλ τους φωναχτά, απ' το σημειωματάριο του δημιουργού.

Προς τιμήν του πάντως, ο Κιρμιζιγκιούλ σκαρφίστηκε μια ενδιαφέρουσα ανατροπή για το τρίτο μέρος της αφήγησής του, η οποία, αν δεν είχε εξαντλήσει τα χρονικά περιθώριά του φλυαρώντας στα δυο προηγούμενα, θα μπορούσε να είχε σώσει κάπως το συνολικό αποτέλεσμα. Όμως όλα εξελίσσονται πλέον πολύ βιαστικά με επεξηγηματικές σκηνές που αν ανοιγοκλείσεις τα μάτια σου τις χάνεις για να καταλήξουν σε ένα τέλος μελοδραματικό, απότομο, συντριπτικά βίαιο και εντελώς ακατάληπτο, όσο γελοίο θα περίμενε κανείς, συνεπώς, σύμφωνα με όσα έχουμε δει ως τώρα. Όσο για τις ερμηνείες, δε νομίζω ότι σηκώνουν κριτική, ιδιαιτέρως εκείνη του Ντάνι Γκλόβερ, η μεγαλύτερη αρπαχτή της καριέρας του, χωρίς αμφιβολία.

Το “Five Minarets in New York” είναι μια κακή ταινία που θα σώσει την τιμή της απ' την εξορία της στην πιο νεκρή εβδομάδα του χρόνου.

Βγαίνουν ακόμη:

- Η θλιβερή κομεντί “A Little Bit of Heaven” και, σε επανέκδοση, το “Bringing Up Baby (1938)” του Χάουαρντ Χοκς.