Neds: All time classic... βρετανικό σινεμά

του Λουκά Τσουκνίδα

Γλασκώβη, εργατική τάξη, συμμορίες, βία, παιδιά, νέοι... Ακόμη μια βρετανική ιστορία ενηλικίωσης μέσα στις δύσκολες συνθήκες των εργατοσυνοικιών του '70, αυτή τη φορά δια χειρός Πίτερ Μούλαν, με αρκετά στοιχεία βγαλμένα από προσωπικές εμπειρίες, δεμένα υπέροχα με έναν αξιομνημόνευτο κεντρικό χαρακτήρα. Το “Neds” (Non-Educated Delinquents) είναι η τρίτη μεγάλου μήκους ταινία του σκωτσέζου ηθοποιού - σκηνοθέτη κι όπως το “The Magdalene Sisters (2002)”, σε καθηλώνει και σε κάνει να ανυπομονείς για την επόμενη.

Η υπόθεση
Ήρωας της ιστορίας μας είναι ο μικρός Τζον Μαγκίλ, ένα έξυπνο παιδί με ροπή προς τα γράμματα, που καλείται να τα βγάλει πέρα σε μια φτωχογειτονιά της Γλασκώβης. Ζει με τη μητέρα του, τη μικρή αδερφή του, τον μέθυσο πατέρα του και τον μεγάλο αδερφό του που πλέον είναι εκτός σχολείου και περήφανος αρχηγός συμμορίας. Στη γειτονιά του η βία είναι καθημερινό φαινόμενο, οι πατεράδες είναι απόντες κι ο μιμητισμός οδηγεί τους μικρούς σε τσαμπουκάδες και ακρότητες. Μια μέρα ο Τζον γίνεται θύμα ενός τέτοιου περιστατικού με θύτη έναν συνομήλικό του. Λάθος επιλογή για τον επίδοξο νταή, αφού ο μεγάλος αδερφός εκδικείται δίνοντας μάλιστα στον μικρό την ευκαιρία να καταδικάσει ή να δώσει χάρη στον δράστη, σαν άλλος Καίσαρας, απ' το παράθυρό του.

Παρ' όλ' αυτά, ο Τζον Μαγκίλ περνά αλώβητος και μένει αφοσιωμένος στα βιβλία του φτάνοντας στην εφηβεία και μαζί, στο πιο δύσκολο στάδιο της διαμόρφωσής του. Εδώ, ανακαλύπτει οριστικά πως όσο χαρισματικός κι αν είναι, οι υπόλοιποι δεν περιμένουν τίποτα από 'κείνον παρά την πορεία που του έχει χαράξει η καταγωγή του. Χωρίς πολλή σκέψη και με προσήλωση αναβαπτισμένου, ο Τζον αποφασίζει να δώσει στους γύρω του αυτό ακριβώς που περιμένουν...

[Το trailer της ταινίας]

Η κριτική
Με πολύ ξεκάθαρο τρόπο, ο Μούλαν τονίζει από νωρίς τους παράγοντες που καθορίζουν την προδιαγεγραμμένη πορεία του ήρωά του: Το περιβάλλον του, το αποτυχημένο πατρικό πρότυπο, το υποκατάστατο στο πρόσωπο του αδερφού του, η αδύναμη μητέρα, η πίεση των γύρω του να διαλέξει πού ανήκει και με ποιους είναι, το ένστικτο της αυτοσυντήρησης απέναντι στις απρόβλεπτες εξάρσεις βίας, οι ανύπαρκτες πηγές καθοδήγησης, οι παραιτημένοι εκπαιδευτικοί κι η εκατέρωθεν προκατάληψη, των απέξω αλλά και των από μέσα, που συνδυάζονται και συντρίβουν όποιον προσπαθεί να περάσει τα όρια κι όποιον τολμά να ξεχωρίζει. Όλα αυτά, ο Τζον τα παρατηρεί θαρρείς από απόσταση με βλέμμα περιεργαστικό και ατάραχο, με την υπεροψία εκείνου που ξέρει ότι δεν ανήκει εδώ κι ότι σύντομα θα τ' αφήσει πίσω του.

Κι όμως, είναι πολύ μικρός για να είναι τόσο σίγουρος κι ο Μούλαν δεν τον αφήνει να ξεφύγει παρά μόνο αν περάσει διά πυρός και σιδήρου, σαν χαρακτήρας βίντεο-γκέιμ που έχει μόνο ένα δρόμο ν' ακολουθήσει για να φτάσει στην έξοδο. Ο Τζον Μαγκίλ πρέπει να υπερπηδήσει μόνος του τα εμπόδια που ο πατέρας (εξαιρετικός στο ρόλο του ο ίδιος ο Μούλαν) κι ο αδερφός του δεν κατάφεραν να περάσουν κι έτσι παγιδεύτηκαν στην πρώτη πίστα δια παντός μέχρι που έγιναν κομμάτι της και αντί να δώσουν λύση είναι πια μέρος του προβλήματος.

Φυσικά, ο παχουλός νεαρός δεν μπορεί να τα βάλει με όλο το παιχνίδι κι έτσι η πορεία του προς την έξοδο, την ενηλικίωση και τη συνειδητοποίηση του ποιος είναι, γίνεται απρόβλεπτη. Ο Μούλαν την αφηγείται με τρόπο απολαυστικό, με σασπένς, ειρωνεία και συμβολισμούς, ενώ το αποτέλεσμα μοιάζει πολύ με την εισαγωγική ιστορία κάποιου σούπερ-ήρωα, πώς περνά αλώβητος από όλες τις δοκιμασίες, υπερβαίνει τον εαυτό του, συνειδητοποιεί τις δυνάμεις του κι αναλαμβάνει ήρεμος πια το ρόλο του. Ο νεαρός Κόνορ Μακάρον δίνει μια εξαιρετική ερμηνεία ως έφηβος Τζον, μεταμορφώνεται από παθητικός παρατηρητής σε αφιονισμένο τραμπούκο με το βλέμμα του και μόνο και μας δίνει έναν χαρακτήρα που ξεχωρίζει εντυπωσιακά απ' τους γύρω του, ακόμη κι όταν προσπαθεί να γίνει σαν κι αυτούς.

Το “Neds” είναι μια ταινία καλογραμμένη και άψογα εκτελεσμένη με ένα κεντρικό μήνυμα που συνοψίζεται άψογα στην τελευταία, υπέροχη σκηνή.

Βγαίνουν ακόμη:
- Το βιογραφικό δράμα “Carlos” του Ολιβιέ Ασαγιάς, μια συνοπτική ματιά στη δράση του διαβόητου τρομοκράτη που, επιδεικτικά, αρνείται να ξεφύγει από κλισέ και μυθολογίες, ώστε μοιάζει σαν προϊόν φαντασίας περισσότερο, παρά αληθινή ιστορία. Η σέρβικη κωμωδία “Here and There”, οι ταινίες κινουμένων σχεδίων “Chico & Rita”, “Hop” και “A Town Called Panic” και το τέταρτο σίκουελ της σειράς τρόμου “Scream”.

Όλες οι Ταινίες