Black Swan: Το solo της Νάταλι Πόρτμαν

του Λουκά Τσουκνίδα

Με την προηγούμενη δουλειά του, το προβλεπόμενο “Wrestler”, ο Ντάρεν Αρονόφσκι τράβηξε ξανά τα βλέμματα επάνω του και ανέκτησε το στάτους του ικανού σκηνοθέτη που του είχε φορεθεί μάλλον πολύ νωρίς. Φέτος, επιστρέφει στις οθόνες μας με το “Black Swan”, ένα ψυχολογικό θρίλερ που εδραιώνει την εμμονή του με τον κόσμο του θεάματος και δίνει στη Νάταλι Πόρτμαν την ευκαιρία να ξεδιπλώσει το ερμηνευτικό της εύρος. Το αποτέλεσμα είναι αρκούντως εντυπωσιακό, αλλά η προσπάθεια του δημιουργού να πλησιάσουμε όλοι μαζί τόσο ενδόμυχα στον κεντρικό χαρακτήρα δεν παύει να κουράζει και ν' αφήνει αναπάντητα ερωτήματα.

Ο Τομάς Λιρόι (Βενσάν Κασέλ) είναι ο γαμάτος σκηνοθέτης-χορογράφος μπαλέτου που, όπου νά 'ναι, θα ανεβάσει μία ακόμη εκδοχή της “Λίμνης των Κύκνων”. Δυστυχώς, η μέχρι πρότινος μεγάλη σταρ του, η Μπεθ Μάκινταϊρ (Γουαϊνόνα Ράιντερ) αποσύρεται με εμφανή ψυχολογικά προβλήματα και πρέπει να βρει την αντικαταστάτριά της. Για καλή του τύχη, υπάρχει στο μπαλέτο μια νεαρή ταλαντούχα μπαλαρίνα ονόματι Νίνα (Νάταλι Πόρτμαν), την οποία προωθεί για τον διπλό πρωταγωνιστικό ρόλο, εκείνον του λευκού κι εκείνον του μαύρου κύκνου. Η Νίνα χαίρεται, κι άλλο τόσο χαίρεται η μητέρα της (Μπάρμπαρα Χέρσεϊ), πρώην χορεύτρια κι εκείνη, που έχει αναθρέψει την κόρη της ως αυστηρά πειθαρχημένη μπαλαρίνα.

Αναμενόμενα, η άψογη τεχνική της δεν είναι αρκετή στον Τομάς, που ζητά το κάτι παραπάνω, ψυχή δηλαδή και φυσική ροή των κινήσεων πάνω στον καμβά των συναισθημάτων που παρέχει το έργο και οι δύο αντιφατικοί κεντρικοί του χαρακτήρες. Αυτό είναι κάτι που περισσεύει στη Λίλι (Μίλα Κούνις), μία νεοφερμένη μπαλαρίνα η οποία γοητεύει και φοβίζει τη Νίνα με τη σεξουαλικότητα, τον αυθορμητισμό και την ευθύτητά της. Πολύ γρήγορα η μικρή, που ήδη έχει πιεστεί πολύ μέχρι να κερδίσει το ρόλο, κυλά στην παράνοια και η μεγαλοπρεπής πρεμιέρα της δεν αναμένεται καθόλου συμβατική...
 
[Το trailer της ταινίας]


Όπως στο “Wrestler” έτσι κι εδώ, ο Αρονόφσκι ακολουθεί κατά πόδας τη Νίνα με την κάμερά του και γεμίζει τα πλάνα του με το πρόσωπο και τις εκφράσεις της σε κάθε ευκαιρία. Προσπαθεί διαρκώς να μπει βαθιά μέσα στην ψυχοσύνθεση μιας νεαρής κοπέλας που ανατράφηκε για να ευελπιστεί να μεγαλουργήσει στο χώρο του θεάματος και μάλιστα σε μια απ' τις πιο απαιτητικές και σκληρές με τους αποτυχημένους εκδοχές του. Με τη βοήθεια της υπέροχης Νάταλι Πόρτμαν τα καταφέρνει, μόνο που τελικά δε μας δίνει τίποτα που δεν ξέραμε ήδη, που ο καθένας μας δε θα μάντευε ότι κρύβεται πίσω απ' την περιγραφή “ψυχολογικό θρίλερ με νεαρή μπαλαρίνα που κερδίζει το ρόλο της ζωής της και κλατάρει απ' το βάρος”.

Η σκηνοθεσία του Αρονόφσκι είναι άψογη, οι οπτικοποιήσεις των εμμονών και των παραισθήσεων της Νίνα απολαυστικές και η ατμόσφαιρα επαρκώς κλειστοφοβική, χτισμένη επάνω στην εναλλακτική πραγματικότητα της κοπέλας. Όμως η σύνδεση με τη γνωστή ιστορία των δύο κύκνων βγάζει μάτια χωρίς να συγκινεί, ενώ το γράψιμο πάσχει από τη νόσο των κλισέ (όπως και το “Wrestler” άλλωστε). Αυτό, φυσικά, δεν είναι απαραίτητα κακό, αλλά αφαιρεί αρκετά από την υποτιθέμενη αγωνία για την τύχη της μικρής κι υποβαθμίζει τους δευτερεύοντες χαρακτήρες σε “τύπους”. Επιπλέον, το στοιχείο του ψυχολογικού θρίλερ δίνεται πολύ εξωστρεφώς για να μας απορροφήσει στην αφήγηση και να μας επηρεάσει ουσιαστικά ως θεατές μιας ταινίας αγωνίας.

Όσο για τους υπόλοιπους πρωταγωνιστές, ο Βενσάν Κασέλ και η Μπάρμπαρα Χέρσεϊ απλώς περιφέρουν το στόμφο τους (δεν έχουν και πολλά να κάνουν λόγω σεναρίου) και μόνο η Μίλα Κούνις μοιάζει να στέκεται δίπλα στη Νάταλι Πόρτμαν με αξιώσεις να κλέψει την παράσταση. Ίσως και να το κάνει σε κάποιες στιγμές, για τους ίδιους λόγους που η Λίλι είναι πιο αισθησιακή απ' τη Νίνα.

Το “Black Swan” είναι μια καλοστημένη ταινία του ενός χαρακτήρα, αλλά μέτρια ως ψυχολογικό θρίλερ, παρά την πολύ καλή συνύπαρξη των δύο συμπρωταγωνιστριών.

Βγαίνουν ακόμη:
- Το πολύ συνειδητοποιημένο (περί του είδους του), αστείο και καλοφτιαγμένο “The Green Hornet” του Μισέλ Γκοντρί, το μέτριο, μη-κωμικό “The Extra Man” με τον Κέβιν Κλάιν, η ταινία δράσης “The Mechanic” με τον Τζέισον Στέιθαμ, το “Egg” του Σεμί Καπλάνογλου που έκανε αίσθηση πρόσφατα με το “Honey”, η κωμωδία “You Again” και η ταινία φαντασίας “Season of the Witch” με τον Νίκολας Κέιτζ.