Milk: Πολιτική βιογραφία δια χειρός Γκας Βαν Σαντ

του Λουκά Τσουκνίδα

Ο Χάρβεϊ Μιλκ υπήρξε για ένα σύντομο χρονικό διάστημα πριν δολοφονηθεί, εμβληματική πολιτική φιγούρα για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων της Αμερικής. Όντας «κρυμμένος» ο ίδιος για πάρα πολλά χρόνια, πριν μετακομίσει στο Σαν Φρανσίσκο με τον σύντροφό του Σκοτ Σμιθ, απελευθερώθηκε και παρασύρθηκε απ' το ρεύμα ακτιβισμού που ήταν διάχυτο στην πόλη και την εποχή. Απ' τη μια στιγμή στην άλλη, λοιπόν, βρέθηκε υποψήφιος για μια θέση στο συμβούλιο της νέας του πόλης, υπέρμαχος του δικαιώματος κάθε ομοφυλόφιλου να ζει ανοιχτά χωρίς να φοβάται πιθανές κοινωνικές ή, ακόμα χειρότερα, νομικές συνέπειες.

Τελικά κατάφερε να πυροδοτήσει και να τονώσει το κίνημα πριν μπει με την τρίτη προσπάθεια στο συμβούλιο, που απαρτιζόταν κυρίως από προοδευτικά μέλη και τον Νταν Γουάιτ, έναν παλαιού τύπου καθολικό. Απ' τη θέση του, ο Μιλκ κατάφερε σημαντική αντίσταση στο κραυγαλέο αντιομοφυλοφιλικό προτεινόμενο νομοσχέδιο της εποχής κι εμφύσησε ελπίδα σε πλήθος ανθρώπων που ζούσαν μια μίζερη κρυφή ζωή, ακόμη και στο Σαν Φρανσίσκο. Δυστυχώς ο Γουάιτ σάλταρε κι ένα πρωί πυροβόλησε θανάσιμα εκείνον και τον Δήμαρχο, βάζοντας τέλος στη σύντομη μα εντυπωσιακή πολιτική καριέρα του Χάρβεϊ Μιλκ. Την καριέρα αυτή ανέλαβε να μεταφέρει στο σινεμά ο Γκας Βαν Σαντ, πατώντας σ' ένα σενάριο που ξεπήδησε απ' τις κασέτες που άφησε ο ίδιος ο Μιλκ για να γίνει γνωστή η ιστορία του.

Η ταινία ξεκινά με την αναγγελία του θανάτου του Χάρβεϊ Μιλκ (Σον Πεν) και συνεχίζει με τον πολιτικό να μιλά στο μαγνητόφωνό του πριν ξεκινήσει μια σειρά από φλας μπακ που θα κλείσουν τον κύκλο. Απ' τη συμβιβασμένη ζωή του ως στέλεχος στη Νέα Υόρκη με κρυφή ομοφυλοφιλική δραστηριότητα, τη σχέση του με τον Σκοτ Σμιθ (Τζέιμς Φράνκο) που τον έφερε στη Δυτική Ακτή και του άλλαξε την πορεία και τις πρώτες του προσπάθειες να γίνει αποδεκτός απ' την τοπική κοινότητα ως επιχειρηματίας και ως άνθρωπος, μέχρι την είσοδο του στα κοινά και το μοιραίο πρωινό του 1978. Ενδιάμεσα, συναντά κι επηρεάζει με τη μαχητικότητά του πολλούς ανθρώπους που σήμερα συνεχίζουν το έργο του όπως ο Κλιβ Τζόουνς (Εμίλ Χιρς), η Αν Κρόνενμπεργκ (Άλισον Πιλ) κι ο Ντάνι Νικολέτα (Λούκας Γκραμπίλ) ενώ αναγκάζεται να υποστεί τις συνέπειες που μπορεί να έχει μια πολιτική καριέρα στην προσωπική ζωή ενός ανθρώπου...

[Το trailer της ταινίας]

Ο Γκας Βαν Σαντ, παρ' ότι υπήρξε τολμηρός κι αντισυμβατικός όποτε το θέλησε μέχρι σήμερα, επιλέγει την πεπατημένη σ' αυτήν την περίπτωση μιας και το «θέμα» του είναι από μόνο του αρκετά εξαιρετικό ώστε να διακινδυνεύσει να το υπονομεύσει με πειραματισμούς. Εστιάζει επάνω στον Μιλκ, πατάει επάνω στην ίδια του την άποψη για τον εαυτό του και μαζί με τους άψογους συνεργάτες του μας δίνει μια ακριβή αναπαράσταση του τόπου, του χρόνου, της ατμόσφαιρας και των συνθηκών που οδήγησαν στα ήδη γνωστά γεγονότα. Εκμεταλλεύεται τις πραγματικές τοποθεσίες, αλλά και τα οπτικά τρικ του διευθυντή φωτογραφίας Χάρις Σαβίντις για να δώσει πιστότητα και συναισθηματικό φορτίο σε όσα μας αφηγείται. Το αποτέλεσμα είναι ένα βιογραφικό φιλμ που δεν αγιοποιεί τον ήρωά του, αλλά ούτε και τον κρίνει, ισορροπεί μάλλον κάπου ανάμεσα για να μη χάσει την ουσία. Την κοινωνική αδικία δηλαδή που γέννησε τον Χάρβεϊ Μιλκ.

Στον κεντρικό ρόλο, ο Σον Πεν (πολυδιάστατος ως ηθοποιός όσο και μονοδιάστατος ως σκηνοθέτης), που δε χάνει ποτέ την ευκαιρία να μιμηθεί στο πανί ανθρώπους που μοιάζουν τόσο διαφορετικοί απ' αυτόν. Ευτυχώς, είναι συνήθως ικανός να ξεπεράσει το επίπεδο της μίμησης και να αποδώσει με συμπόνια τους ρόλους του κι αυτό κάνει κι εδώ. Αν και δεν έχω δει τον πραγματικό Μιλκ να κινείται και να μιλά και παρ' ότι ο Πεν δεν του μοιάζει καθόλου, καταφέρνει να πείσει σε κάθε έκφανση του ρόλου του. Σε καλό επίπεδο κι η ερμηνεία του Τζέιμς Φράνκο στο ρόλο του Σκοτ Σμιθ, εραστή και φίλου, αλλά και του Τζος Μπρόλιν, που έκανε ότι μπορούσε με το μονόμπαντο, άχαρο ρόλο του σύμβουλου/δολοφόνου Νταν Γουάιτ.

Αυτή είναι κι η μεγάλη αδυναμία στο σενάριο του Ντάστιν Λανς Μπλακ, ότι ο δολοφόνος και πολιτικός αντίπαλος του ήρωα σκιαγραφείται τόσο υποτυπωδώς με γνώμονα τα στερεότυπα που κι εκείνος επιφύλασσε για τους άλλους. Βέβαια, αφού ο Μπλακ έχει βασιστεί στα λεγόμενα του Μιλκ ίσως δε θα μπορούσε να είναι κι αλλιώς.

Το «Milk» είναι μια ισορροπημένη βιογραφία και μια πολύ καλοαφηγημένη ιστορία. Κυρίως όμως, δεν εκμεταλλεύεται εξόφθαλμα το βάρος της θεματικής της, παρά το δυσάρεστο γεγονός ότι είναι ακόμη τόσο επίκαιρη.

Βγαίνουν ακόμη:
- Το «Revolutionary Road» του Σαμ Μέντες με την Κέιτ Γουίνσλετ και τον Λεονάρντο Ντι Κάπριο. Βασισμένο στο μυθιστόρημα του Ρίτσαρντ Γιέιτς με τον τόσο ειρωνικό τίτλο, αποτελεί την επιστροφή του σκηνοθέτη στο θέμα του «American Beauty», την Αγία Οικογένεια και το αναφαίρετο δικαίωμά της στην ευτυχία, σε άλλη όμως εποχή, τη δεκαετία του '50. Αργόσυρτο, με θεατρικό ύφος και διαλόγους, κάποιος είτε θα βαρεθεί είτε θ' απορροφηθεί απ' τις ερμηνείες των πρωταγωνιστών που τελικά σώζουν την παράσταση. Το θέμα είναι: Αν είχαμε ακούσει την κριτική του βιβλίου απ' το 1962, τότε γιατί να χρειαζόμαστε αυτή την ταινία να μας κουνά το δάχτυλο σήμερα;

- Η κωμωδία «Όλα θα Πάνε Καλά» του Γιάννη Ξανθόπουλου, η μέτρια ταινία δράσης του Ματιέ Κασοβίτς «Babylon A.D» με τον Βιν Ντίζελ να επιστρέφει με φάπες και σούτια, το δράμα του Νίκου Κορνηλίου «Η Μουσική των Προσώπων» και τα ντοκυμαντέρ «Cafe de los Maestros» και «Μάνος Χατζιδάκις Είδωλο στον Καθρέφτη».