Τρίτο Ράιχ: Λογοτεχνία αξιώσεων δια χειρός Μπολάνιο
Ο χιλιανός Ρομπέρτο Μπολάνιο δίνει ένα καλό λογοτέχνημα με αδιόρατα σκοτεινή και καφκική ατμόσφαιρα που δεν έχει καμία σχέση με τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το Τρίτο Ράιχ ανήκει στην κατηγορία των αδιόρατα «μαύρων» μυθιστορημάτων. Των μυθιστορημάτων εκείνων που χωρίς να καταλαβαίνεις πώς, αποκλείουν σταδιακά και απολύτως φυσικά τις διόδους διαφυγής στους πρωταγωνιστές τους και μυούν τον αναγνώστη στις μύχιες ανησυχίες τους και στις περιπέτειές τους.
Παρά το όνομά του, το βιβλίο δεν έχει καμία σχέση ούτε με τη ναζιστική Γερμανία ούτε με τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Τρίτο Ράιχ είναι το όνομα του παιχνιδιού με το οποίο ο Ούντο, ο πρωταγωνιστής, έχει παθιαστεί.
Παίζοντας εξαιρετικά με το στυλ γραφής, ο Ρομπέρτο Μπολάνιο ελέγχει απολύτως την ποσότητα πληροφορίας και ελευθερίας που θα έχουν οι ήρωες του συγκεκριμένου μυθιστορήματος και αυτή δεν είναι πολλή. Κάτω από τους καλοκαιρινούς ρυθμούς των ξένοιαστων διακοπών και κάτω από τα πόδια των πρωταγωνιστών φαίνεται όλο και πιο έντονα ένα χαλί ή ίσως ένα ταμπλό επιτραπέζιου παιχνιδιού. Είναι τα όρια εντός των οποίων δικαιούνται οι χαρακτήρες να κινηθούν αν και οι ίδιοι νομίζουν ότι η ελευθερία που διαθέτουν είναι σχεδόν απεριόριστη.
Ο Μπολάνιο χρησιμοποιεί το επιτραπέζιο war game ως αφορμή για να δείξει ότι ο πρωταγωνιστής του συνηθίζει να ζει και σε άλλες κλίμακες- πλην της πραγματικής. Το χρησιμοποιεί επίσης ως αφορμή για μια καφκική μάχη με το «αληθινό» ή με αυτό που παρίσταται ως τέτοιο και που στο βιβλίο εκπροσωπείται από τις πρώτες κοινές διακοπές των δύο γερμανών, του Ούντο και της Ίγκερμποργκ.
Ο Ούντο νιώθει ότι το περιβάλλον του απορρίπτει ή και σαρκάζει το πάθος του με τα παιχνίδια στρατηγικής. Ο ίδιος, εσωστρεφής, εκκεντρικός και αυτοαναφορικός θα φλερτάρει με την παράνοια στο περιβάλλον του ισπανικού θερέτρου της Κόστα Μπράβα με φόντο την εμμονή του, που τον φέρνει στο όριο του περιθωρίου.
Οι χαρακτήρες έχουν μαεστρικά πάρει ακριβώς το μέγεθος του ρόλου που χρειάστηκε για να σκιαγραφηθεί ο πρωταγωνιστής και ο αγώνας του. Η σύντροφος του Ούντο, Ίγκερμποργκ, το αντιπαθές ζεύγος τουριστών το οποίο γνωρίζουν και συναναστρέφονται στις διακοπές και οι περιθωριακοί ντόπιοι, μεταξύ των οποίων και ο αναπάντεχος αντίπαλος του Ούντο στο επιτραπέζιο παιχνίδι/εμμονή. Καφκική είναι και η φιγούρα της φράου Έλσε, της ιδιοκτήτριας του ξενοδοχείου που είναι ταυτόχρονα και αντικείμενο του πόθου του πρωταγωνιστή.
Το Τρίτο Ράιχ του πρόωρα χαμένου και σημαντικού χιλιανού Ρομπέρτο Μπολάνιο κυκλοφόρησε το 2010 από τους κληρονόμους του, επτά χρόνια μετά τον θάνατο του συγγραφέα σε ηλικία 50 ετών.
Πρόκειται για ένα καλό λογοτέχνημα, πολύ πάνω από το μέσο όρο. Η εξαιρετική μετάφραση, που είναι του Κρίτωνα Ηλιόπουλου, αναμφίβολα το δικαιώνει.
Δημήτρης Γλύστρας
Ρομπέρτο Μπολάνιο “Το Τρίτο Ράιχ”
εκδόσεις Άγρα, 2013
Σελ. 408
Τιμή: 18€
Παρά το όνομά του, το βιβλίο δεν έχει καμία σχέση ούτε με τη ναζιστική Γερμανία ούτε με τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Τρίτο Ράιχ είναι το όνομα του παιχνιδιού με το οποίο ο Ούντο, ο πρωταγωνιστής, έχει παθιαστεί.
Παίζοντας εξαιρετικά με το στυλ γραφής, ο Ρομπέρτο Μπολάνιο ελέγχει απολύτως την ποσότητα πληροφορίας και ελευθερίας που θα έχουν οι ήρωες του συγκεκριμένου μυθιστορήματος και αυτή δεν είναι πολλή. Κάτω από τους καλοκαιρινούς ρυθμούς των ξένοιαστων διακοπών και κάτω από τα πόδια των πρωταγωνιστών φαίνεται όλο και πιο έντονα ένα χαλί ή ίσως ένα ταμπλό επιτραπέζιου παιχνιδιού. Είναι τα όρια εντός των οποίων δικαιούνται οι χαρακτήρες να κινηθούν αν και οι ίδιοι νομίζουν ότι η ελευθερία που διαθέτουν είναι σχεδόν απεριόριστη.
Ο Μπολάνιο χρησιμοποιεί το επιτραπέζιο war game ως αφορμή για να δείξει ότι ο πρωταγωνιστής του συνηθίζει να ζει και σε άλλες κλίμακες- πλην της πραγματικής. Το χρησιμοποιεί επίσης ως αφορμή για μια καφκική μάχη με το «αληθινό» ή με αυτό που παρίσταται ως τέτοιο και που στο βιβλίο εκπροσωπείται από τις πρώτες κοινές διακοπές των δύο γερμανών, του Ούντο και της Ίγκερμποργκ.
Ο Ούντο νιώθει ότι το περιβάλλον του απορρίπτει ή και σαρκάζει το πάθος του με τα παιχνίδια στρατηγικής. Ο ίδιος, εσωστρεφής, εκκεντρικός και αυτοαναφορικός θα φλερτάρει με την παράνοια στο περιβάλλον του ισπανικού θερέτρου της Κόστα Μπράβα με φόντο την εμμονή του, που τον φέρνει στο όριο του περιθωρίου. Οι χαρακτήρες έχουν μαεστρικά πάρει ακριβώς το μέγεθος του ρόλου που χρειάστηκε για να σκιαγραφηθεί ο πρωταγωνιστής και ο αγώνας του. Η σύντροφος του Ούντο, Ίγκερμποργκ, το αντιπαθές ζεύγος τουριστών το οποίο γνωρίζουν και συναναστρέφονται στις διακοπές και οι περιθωριακοί ντόπιοι, μεταξύ των οποίων και ο αναπάντεχος αντίπαλος του Ούντο στο επιτραπέζιο παιχνίδι/εμμονή. Καφκική είναι και η φιγούρα της φράου Έλσε, της ιδιοκτήτριας του ξενοδοχείου που είναι ταυτόχρονα και αντικείμενο του πόθου του πρωταγωνιστή.
Το Τρίτο Ράιχ του πρόωρα χαμένου και σημαντικού χιλιανού Ρομπέρτο Μπολάνιο κυκλοφόρησε το 2010 από τους κληρονόμους του, επτά χρόνια μετά τον θάνατο του συγγραφέα σε ηλικία 50 ετών.
Πρόκειται για ένα καλό λογοτέχνημα, πολύ πάνω από το μέσο όρο. Η εξαιρετική μετάφραση, που είναι του Κρίτωνα Ηλιόπουλου, αναμφίβολα το δικαιώνει.
Δημήτρης Γλύστρας
Ρομπέρτο Μπολάνιο “Το Τρίτο Ράιχ”
εκδόσεις Άγρα, 2013
Σελ. 408
Τιμή: 18€
