"Νεκρή Ευρώπη": Τα φαντάσματα της Γηραιάς Ηπείρου

Ο Ελληνοαυστραλός συγγραφέας Χρήστος Τσιόλκας έχει ήδη στο ενεργητικό του τα μυθιστορήματα «Κατά Μέτωπο» και «Ο άνθρωπος Ιησούς». Είναι σημαντικό το ότι για το καινούργιο του μυθιστόρημα «The Slap» έχει τιμηθεί πέρυσι με το πρώτο βραβείο Καλύτερου Συγγραφέα από τη Βεττανική Κοινοπολιτεία και φέτος ήταν υποψήφιο για το Βραβείο Μπούκερ.

Στο μυθιστόρημα «Νεκρή Ευρώπη» ο συγγραφέας θα επιχειρήσει μέσα από τον ήρωα του μια πορεία στην Ευρώπη ξεκινώντας από την Αθήνα, συνεχίζοντας στην Πράγα, το Παρίσι και την Αγγλία. Επειδή χρησιμοποιεί αυτοβιογραφικά στοιχεία, το ταξίδι στην Ελλάδα θα περιλαμβάνει μια επίσκεψη στην Αθήνα του σήμερα, αλλά και στο χωριό που έζησε τα πρώτα χρόνια η μητέρα του πριν μεταναστεύσει στην Αυστραλία.

Η ενασχόληση του ως φωτογράφου θα τον οδηγήσει σε αποτύπωση φωτογραφιών από το σχεδόν έρημο πια χωριό της μητέρας του. Στις φωτογραφίες θα φανεί η μορφή ενός αγνώστου παιδιού. Από εκεί ξεκινά μια ιστορία μέσα από ανθρώπινες σχέσεις του παρελθόντος καθώς και δοξασίες οι οποίες περιβάλλουν τα γεγονότα, έτσι ώστε να οδηγηθούμε σε μια μορφή φαντάσματος που ακολουθεί τον ήρωα, και κατατρέχει την οικογένεια του σαν κατάρα.

Η περιπλάνηση θα συνεχιστεί στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, όπου ο πρωταγωνιστής δεν θα θελήσει να δει τα γνωστά τουριστικά αξιοθέατα, αλλά να αφουγκραστεί τους ήχους των πόλεων, των ανθρώπων, να μπει σε φτωχογειτονιές και να μυρίσει το σώμα και το αίμα των ανθρώπων. Συνειδητοποιεί πρώτον ότι η Ευρώπη δεν είναι αυτή που παράγει πολιτισμό και δεύτερον και ακόμα σημαντικότερο: υπάρχει ένας ρατσισμός όλων εναντίον όλων.

Ταυτόχρονα ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός γίνεται εμφανής σε όλες τις θρησκείες. Είναι πραγματικά αποκαλυπτική η συζήτηση με τους φίλους του στην Αγγλία και το συμπέρασμα που μεταδίδει στον φίλο του στην Αυστραλία: «Η θρησκεία είναι τελειωμένη. Κι ο καπιταλισμός; Τελειωμένος. Ο κομμουνισμός; Τελειωμένος. Η Αυστραλία; Εντελώς τελειωμένη. Η Ευρώπη; Δυο φορές τελειωμένη. Η Αμερική; Τελειωμένη του κερατά.»

Ο συγγραφέας αποτυπώνει με μεγάλη τεχνική αρτιότητα το θέμα των καταβολών από την Ελλάδα. Η ηλικία του-γεννημένος το 1965- του επιτρέπει να έχει βιώσει μαρτυρίες και «απόνερα» δοξασιών, μίσους και κοινωνικών δομών. Ίσως κάποτε πρέπει να γραφεί ένα μυθιστόρημα γι’ αυτή τη γενιά. Κατά τα άλλα το οξύ κριτικό του βλέμμα πάνω στην Ευρώπη, που αποτυπώνεται και στα πρόσωπα των φωτογραφιών του, κορυφώνεται ενίοτε σε μια περιγραφή κυρίως ερωτικών σκηνών που σχεδόν θυμίζουν τον Ουίλιαμ Μπάρροους, χωρίς όμως να τον μιμείται.

Η γλώσσα του είναι σκληρή, απέναντι σε κάθε μορφής αδικία και διχασμό. Φαίνεται να έχει αφομοιώσει όλα τα είδη γραφής, αναδεικνύοντας όμως το προσωπικό του ταλέντο, ώστε παντρεύοντας όλα τα ανωτέρω και μέσα από τον ρυθμό της ροής του μυθιστορήματος να κορυφώσει τη δράση, να αποβάλλει την κατάρα του φαντάσματος και να οδηγήσει τον ήρωα στη λύτρωση και τον αναγνώστη σε μια πραγματική ολοκλήρωση συγγραφικής και ιδεολογικής κάθαρσης.

Νεκρή Ευρώπη, Christos Tsiolkas, Μετάφραση: Νίκη Προδρομίδου, σελ.: 448, Εκδόσεις Printa, τιμή: 21,10 ευρώ

Νίκος Δανιήλ 
Nikosdaniil.blogspot.com