”Σύσσωμος λαός Ηρακλείου εις πάνδημον συλλαλητήριον διετύπωσεν και εξουσιοδότησεν την Εθνικήν Αντίστασιν Κρήτης (όπως) επιληφθή δυναμικώς και αποκαταστήση τιμήν και αξιοπρέπειαν βουλευτού Πετρακογιώργη, θυγατέρα οποίου απήγαγον κοινοί εγκληματίαι Ανωγείων, θίγοντες τιμήν και αξιοπρέπειαν ολοκλήρου Νομού Ηρακλείου. Παρακαλούμεν Κράτος (όπως) ενισχύση ανθρώπινον ταύτην πράξιν”.
Αυτό είναι το ψήφισμα που συντάχθηκε με αιτία την απαγωγή (συνηθισμένη ”ερωτική” πρακτική στην Κρήτη) μιας κοπέλας και μετέτρεψε μια τοπική, οικογενειακή τρόπον τινά, αντέγκληση σε εθνικό θέμα και σημείο παγκόσμιου ενδιαφέροντος.
Αυτό το ψήφισμα έγινε αφορμή για να αναδειχθούν τα ιδιαίτερα υλικά ενός δράματος, με το οποίο καταπιάστηκε 50 χρόνια μετά η Ρέα Γαλανάκη, στο βιβλίο της ”Αμίλητα, βαθιά νερά – Η απαγωγή της Τασούλας”.
Βρισκόμαστε στην Κρήτη, το 1950. Ο ”πρωταγωνιστής” της υπόθεσης, ο Κουντόκωστας (ήρωας της Αντίστασης), ερωτεύεται την Τασούλα.
Ο πατέρας της, βουλευτής των Βενιζελικών και ήρωας της Αντίστασης επίσης, αρνείται να τον δεχτεί για γαμπρό του. Εκείνος αποφασίζει να την κλέψει. Κρύβονται στον Ψηλορείτη. Έτσι πια αρχίζει να λαμβάνει πρωτόγνωρες διαστάσεις η υπόθεση: ο αδελφός του ”γαμπρού” είναι βουλευτής των Λαϊκών, τοπικοί οπλαρχηγοί συντάσσονται εκατέρωθεν, οι κάτοικοι του Ηρακλείου απ’ όπου κατάγεται η κοπέλα, ετοιμάζονται να λάβουν μέτρα κατά των Ανωγείων, απ’ όπου κατάγεται ο Κουντόκωστας, κλίμα κανονικού πολέμου διαμορφώνεται στο νησί.
Στη μέση βρίσκεται η κυβέρνηση συνασπισμού Βενιζελικών και Λαϊκών με πρωθυπουργό τον Σοφοκλή Βενιζέλο, που αναγκάζεται να ψάξει τον μίτο της Αριάδνης κηρύσσοντας στρατιωτικό νόμο και στέλνοντας στρατό και χωροφυλακή στο νησί, για να βρουν το ζεύγος και να δώσουν τέλος στην υπόθεση.
Κι όλα αυτά στο ιδιότυπο περιβάλλον της Κρήτης, με τους δικούς του άγραφους νόμους, με τις ιδιότυπες αντιλήψεις περί τιμής, με το μετεμφυλιακό κλίμα να κρατά τα πάθη οξυμένα και με κάθε Κρητικό να έχει τουλάχιστον ένα όπλο πάνω του.
Η Ρέα Γαλανάκη, μεγαλωμένη και η ίδια όπως λέει με αφηγήσεις απ’ αυτή την ιστορία, συγγράφει ένα μυθιστορηματικό χρονικό προσπαθώντας να προσεγγίσει -και να ερμηνεύσει ενίοτε- έναν θρύλο, μια πραγματική ιστορία που έχει αποκτήσει πια άλλη διάσταση στη λαϊκή μυθοπλασία.
Το βιβλίο της μπορεί να διαβαστεί, κατ’ αρχάς, στην απλή εκδοχή του χρονικού, με την οποία μπορεί κάποιος να σχηματίσει μια πλήρη εικόνα των γεγονότων.
Η δεύτερη ανάγνωση είναι πολύ πιο ριψοκίνδυνη, άρα και περισσότερο ενδιαφέρουσα. Στηριγμένη στα ανέκδοτα αρχεία του Κουντόκωστα, η συγγραφέας ανασυνθέτει χαρακτήρες, σκέψεις, τρόπους δράσης και (με τρόπο παραστατικό και γλαφυρό) εποχή ολόκληρη, ανιχνεύοντας ”αμίλητα, βαθιά νερά”.
Ανεξάρτητα από την ένταση (και την πιθανή κατάληξη...) της εν εξελίξει ακόμα δημόσιας συζήτησης (η ίδια η Τασούλα Πετρακογιώργη διαμαρτυρήθηκε για τον τρόπο με τον οποίο έχουν αποδοθεί η ίδια και τα γεγονότα), δύσκολα μπορεί να αρνηθεί κάποιος ότι η συγγραφέας πέτυχε ένα άρτιο και άκρως πειστικό αποτέλεσμα. Συμπερασματικά: από τα βιβλία που δύσκολα αφήνει κανείς πριν από την τελευταία τους σελίδα.
Χρήστος Ζαρίφης
(Ρέα Γαλανάκη, ”Αμίλητα, βαθιά νερά – Η απαγωγή της Τασούλας”, εκδόσεις ”Καστανιώτη, σελ. 448, τιμή: 18,81 ευρώ).
