Γιατί πεινάμε περισσότερο τον χειμώνα;

Αν κάθε χειμώνα νιώθεις ότι πεινάς πιο συχνά, λαχταράς μακαρόνια με κιμά, σούπες και «μαμαδίστικα» φαγητά και δυσκολεύεσαι να χορτάσεις, δεν είσαι ούτε αδύναμος χαρακτήρας ούτε εκτός προγράμματος. Το σώμα σου απλώς κάνει αυτό που ξέρει να κάνει εδώ και χιλιάδες χρόνια.

Η αυξημένη πείνα τον χειμώνα έχει συγκεκριμένες βιολογικές, ορμονικές και ψυχολογικές εξηγήσεις και μην αγχώνεσαι, δεν σημαίνει αυτόματα ότι θα παχύνεις.

Ο οργανισμός προσπαθεί να διατηρήσει τη θερμότητά του

Όταν η θερμοκρασία πέφτει, το σώμα μπαίνει σε λειτουργία εξοικονόμησης θερμότητας. Δίνει προτεραιότητα στα εσωτερικά όργανα ώστε να διατηρούν σταθερή θερμοκρασία και, όταν χρειάζεται, ενεργοποιεί μηχανισμούς παραγωγής θερμότητας, όπως το ρίγος.

Όλες αυτές οι διαδικασίες απαιτούν ενέργεια. Και η πιο άμεση πηγή ενέργειας για τον οργανισμό είναι οι θερμίδες από το φαγητό. Έτσι, το αίσθημα της πείνας αυξάνεται φυσιολογικά, σαν ένα εσωτερικό «σήμα» για περισσότερο καύσιμο.

Το φαγητό… μας ζεσταίνει

Κάθε φορά που τρώμε, το σώμα καταναλώνει ενέργεια για να χωνέψει, να απορροφήσει και να μεταβολίσει τα θρεπτικά συστατικά. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται θερμογένεση από τη διατροφή και συνοδεύεται από ήπια αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος.

Με απλά λόγια, το φαγητό μάς ζεσταίνει εκ των έσω. Αν και η ενεργειακή αυτή συμβολή δεν είναι πολύ μεγάλη, αρκεί για να κάνει τα ζεστά, χορταστικά γεύματα ιδιαίτερα ελκυστικά τον χειμώνα.

Η σεροτονίνη πέφτει και η όρεξη ανεβαίνει

Τον χειμώνα έχουμε λιγότερο φυσικό φως, κι αυτό επηρεάζει την παραγωγή σεροτονίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που ρυθμίζει τη διάθεση, τον ύπνο αλλά και την όρεξη.

Όταν τα επίπεδα σεροτονίνης μειώνονται, είναι πιο πιθανό να νιώθουμε πείνα πιο συχνά και να δυσκολευόμαστε να νιώσουμε κορεσμό. Παράλληλα, ενισχύεται η επιθυμία για υδατάνθρακες, ιδιαίτερα για τρόφιμα πλούσια και «παρηγορητικά» όπως ζυμαρικά, πατάτες, σούπες και μαγειρευτά.

Γιατί κολλάμε στο comfort food

Έρευνες δείχνουν ότι ο εγκέφαλος «διαβάζει» το κρύο περιβάλλον και αναζητά ζεστό φαγητό που προσφέρει αίσθηση άνεσης και θαλπωρής.

Το comfort food είναι συχνά συνδεδεμένο με μνήμες, ασφάλεια, οικογένεια και χαλάρωση. Δεν σημαίνει το ίδιο για όλους, αλλά για τους περισσότερους μεταφράζεται σε φαγητά πλούσια σε υδατάνθρακες και λιπαρά, που προσφέρουν άμεση ευχαρίστηση.

Τι γίνονται οι επιπλέον θερμίδες;

Ένα μέρος της αυξημένης ενεργειακής πρόσληψης χρησιμοποιείται πράγματι για τη διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματος. Όμως η περίσσεια ενέργειας αποθηκεύεται, κυρίως με τη μορφή λίπους.

Παρότι σήμερα έχουμε πρόσβαση σε τρόφιμα όλο τον χρόνο, ο οργανισμός μας κουβαλά ακόμα εξελικτικά «κατάλοιπα». Για χιλιάδες χρόνια ο χειμώνας ήταν περίοδος έλλειψης τροφής και η αποθήκευση ενέργειας αποτελούσε μηχανισμό επιβίωσης. Αυτός ο βιολογικός προγραμματισμός δεν έχει εξαφανιστεί πλήρως.

Η βασική αρχή της διατροφής παραμένει η ίδια: όταν η ενέργεια που προσλαμβάνουμε ξεπερνά την ενέργεια που καταναλώνουμε, το περίσσευμα αποθηκεύεται.

Μην επαναπαύεσαι όμως

Το ότι πεινάμε περισσότερο τον χειμώνα δεν σημαίνει ότι πρέπει να παραδοθούμε ανεξέλεγκτα. Οι εποχικές λιγούρες μπορούν να καλυφθούν και με πιο ισορροπημένες επιλογές.

Σούπες λαχανικών, όσπρια, φαγητά κατσαρόλας με άπαχη πρωτεΐνη, λαδερά και φαγητά φούρνου μπορούν να είναι ζεστά, χορταστικά και θρεπτικά ταυτόχρονα. Ο χειμώνας είναι ιδανική εποχή για μαγειρεμένα φαγητά που συνδυάζουν φυτικές ίνες, πρωτεΐνη και καλά λιπαρά.

Με απλά λόγια, το ζητούμενο δεν είναι να καταπιέσεις την πείνα σου, αλλά να την καταλάβεις. Ο χειμώνας αλλάζει τις ανάγκες του σώματος και, όταν τις ακούμε σωστά, μπορούμε να φάμε και με απόλαυση και με ισορροπία.