Πώς να διαχειριστώ μια κρίση πανικού αγαπημένου προσώπου;

Η κρίση πανικού αποτελεί μια ξαφνική, συντριπτική και αποδιοργανωτική εμπειρία, κατά την οποία το άτομο νιώθει πως βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο, παρότι δεν υπάρχει πραγματική απειλή.

Ο φόβος είναι έντονος, συχνά ακατανόητος στα μάτια των γύρω, και συνοδεύεται από σωματικές αντιδράσεις όπως ταχυπαλμία, δύσπνοια, ζάλη, μούδιασμα στα άκρα, αίσθηση αποπραγματοποίησης ή επικείμενης απώλειας ελέγχου. Η κρίση μπορεί να εμφανιστεί σε οποιονδήποτε, ανεξάρτητα από φύλο ή ηλικία, και συχνά αναδύεται σε περιόδους αυξημένης ψυχοπιεστικής φόρτισης, προσωπικών μεταβολών ή ήδη υπάρχοντος αγχώδους υποβάθρου.

Παρότι τα στατιστικά δείχνουν μικρές διαφοροποιήσεις – με τις γυναίκες να αναφέρουν συχνότερα συμπτώματα όπως μειωμένη όρεξη και τους άνδρες να παρουσιάζουν μεγαλύτερη πιθανότητα χρήσης ουσιών σε στιγμές πανικού – οι διαφορές αυτές δεν θεωρούνται καθοριστικές. Οι κρίσεις πανικού εξαρτώνται κυρίως από ατομικούς παράγοντες, όπως η γενετική προδιάθεση, το ιστορικό άγχους, οι συνθήκες ζωής και ο βαθμός στρες του κάθε ανθρώπου.

Όταν, λοιπόν, ένα αγαπημένο πρόσωπο βιώνει μια κρίση πανικού, η δική σου στάση μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στο πώς θα εξελιχθεί η στιγμή αλλά και στο πώς θα το βιώσει συνολικά. Η υποστήριξη δεν είναι απλώς μια πράξη φροντίδας, είναι μια γέφυρα ασφάλειας προς έναν άνθρωπο που εκείνη τη στιγμή αισθάνεται χαμένος.

Πρακτικοί τρόποι να προσφέρεις ουσιαστική βοήθεια

1. Ρώτησε τι το βοηθά εκείνη τη στιγμή
Κάθε άνθρωπος ανακουφίζεται διαφορετικά μέσα σε μια κρίση πανικού. Κάποιοι θέλουν συντροφιά, να τους κρατήσεις το χέρι ή να καθίσουν κάπου άνετα. Άλλοι χρειάζονται περισσότερο χώρο, λιγότερα ερεθίσματα, ή λίγη δροσιά στο πρόσωπο. Ρώτησε ήπια, άκου με προσοχή και σεβάσου απόλυτα αυτό που ζητά.

2. Δείξε κατανόηση και ενσυναίσθηση
Οι φράσεις «μην αγχώνεσαι» ή «δεν είναι τίποτα» συχνά επιδεινώνουν την ένταση. Αντίθετα, μια απλή αναγνώριση μπορεί να λειτουργήσει θεραπευτικά: «Ξέρω ότι αυτό που περνάς είναι πολύ δύσκολο. Είμαι εδώ για σένα.»

3. Ενθάρρυνε την επικοινωνία
Μίλα του με ήρεμο τόνο και δώσε του χώρο να εκφράσει τι νιώθει ή τι φοβάται. Η λεκτικοποίηση του φόβου συχνά μειώνει την έντασή του. Με το να το ακούσεις, το βοηθάς να βάλει σε λόγια αυτό που μοιάζει χαοτικό.

4. Υπενθύμισε ότι η κρίση είναι προσωρινή και δεν είναι επικίνδυνη
Βοήθησέ το να αναγνωρίσει ότι βιώνει μια κρίση πανικού, όχι καρδιακό επεισόδιο, όχι λιποθυμία, όχι κάποια απειλητική κατάσταση. Μόνο η γνώση πως «αυτό θα περάσει» μπορεί να μειώσει τον τρόμο της στιγμής.

5. Εξήγησε ότι η κρίση πανικού διαρκεί λίγα λεπτά
Με υπενθύμιση πως συνήθως κορυφώνεται και αποκλιμακώνεται μέσα σε 10–15 λεπτά, το άτομο μπορεί να νιώσει καλύτερη αίσθηση ελέγχου.

6. Χρησιμοποίησε τεχνικές γείωσης και αναπνοής
Είναι από τα πιο αποτελεσματικά εργαλεία σε τέτοιες στιγμές:

• Εστίαση στην αναπνοή: μέτρα αργά τις εισπνοές και τις εκπνοές.

• Τεχνικές γείωσης: ζήτησε να σου πει 5 αντικείμενα που βλέπει, 3 ήχους που ακούει. Αυτές οι πρακτικές επαναφέρουν το άτομο στο «εδώ και τώρα».

7. Μετάφερε το άτομο νοερά σε έναν ασφαλή τόπο
Ζήτησε του να περιγράψει ένα μέρος όπου νιώθει άνεση και ηρεμία – ποιος είναι εκεί μαζί του, τι κάνει, τι μυρωδιές υπάρχουν. Η νοερή μεταφορά βοηθά στη μείωση της αυτόματης αρνητικής σκέψης.

8. Πρόσφερε ένα χαλαρωτικό ρόφημα
Αφού υποχωρήσει η οξεία φάση, ένα βοτανικό ρόφημα όπως χαμομήλι, τίλιο, πασσιφλόρα, κράταιγος ή βαλεριάνα μπορεί να το βοηθήσει να επανέλθει πιο ομαλά. Δεν είναι θεραπεία, αλλά λειτουργεί καταπραϋντικά.

9. Διατήρησε τη δική σου ψυχραιμία
Η σταθερότητα του συνοδού παίζει τεράστιο ρόλο στη σταθεροποίηση του ατόμου. Αν δείχνεις ότι αντέχεις, το άτομο νιώθει ασφαλές. Αν σε δει να πανικοβάλλεσαι, ο φόβος του ενισχύεται.

10. Αναζήτησε άμεσα ιατρική βοήθεια σε ύποπτα συμπτώματα
Αν παρατηρηθούν:

• παρατεταμένη δύσπνοια,

• έντονος πόνος στο στήθος,

• μούδιασμα στα άκρα,

• απώλεια αισθήσεων,

τότε πρέπει να απευθυνθείτε άμεσα σε εφημερεύον νοσοκομείο.
Δεν είναι όλα τα επεισόδια άκακα, ο αποκλεισμός παθολογικών αιτιών είναι απαραίτητος.

Η ανάγκη επαγγελματικής βοήθειας

Η διαχείριση μιας κρίσης πανικού δεν περιορίζεται στη στιγμή του επεισοδίου. Αν οι κρίσεις επαναλαμβάνονται ή αν το άτομο ζει με διαρκή φόβο ότι «θα ξανασυμβεί», είναι σημαντικό να ζητήσει βοήθεια από Ψυχολόγο ή Ψυχίατρο. Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία, οι τεχνικές διαχείρισης άγχους και, όταν κρίνεται απαραίτητο, η φαρμακευτική αγωγή αποτελούν αποδεδειγμένα αποτελεσματικούς τρόπους αντιμετώπισης.

Η υποστήριξή σου μπορεί να προσφέρει σημαντική ανακούφιση, όμως η επαγγελματική παρέμβαση είναι εκείνη που θα βοηθήσει πραγματικά στη μακροχρόνια μείωση των κρίσεων και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής.