Μήπως δεν είναι ιδέα σου ότι όλοι γύρω σου έχουν πέσει ψυχολογικά; Από την οικονομική πίεση ως την απομόνωση εξετάζουμε γιατί η μαζική μιζέρια μοιάζει να έχει γίνει η νέα κανονικότητα.
«Είναι ιδέα μου ή όλοι έχουν γίνει πιο δυστυχισμένοι τα τελευταία χρόνια;». Αυτή η απλή ερώτηση, που έγινε viral σε φόρουμ και κοινωνικά δίκτυα, δεν είναι απλώς ρητορική. Είναι κάτι που όλο και περισσότεροι άνθρωποι αναρωτιούνται. Όχι μόνο εσύ. Όχι μόνο οι φίλοι σου. Παντού, οι κουβέντες γεμίζουν με παράπονα. Και η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν σοβαροί λόγοι πίσω από αυτό.
Η κούραση του να ζεις
Το να είσαι ζωντανός σήμερα μοιάζει… εξαντλητικό. Οι απαιτήσεις της δουλειάς αυξάνονται, οι μισθοί μένουν στάσιμοι (ή και μειώνονται), το κόστος ζωής ανεβαίνει εκθετικά, και ταυτόχρονα οι ελπίδες για ένα καλύτερο μέλλον μοιάζουν να εξανεμίζονται. Άνθρωποι με εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία δουλεύουν για ψίχουλα, ενώ προσπαθούν να επιβιώσουν σε μια κοινωνία που μοιάζει να τους έχει εγκαταλείψει.
Η μετά-COVID εποχή και η ψυχολογική αποσύνθεση
Η πανδημία δεν άφησε μόνο οικονομικά και κοινωνικά τραύματα. Διέλυσε κοινωνικούς κύκλους, μείωσε δραματικά την ανθρώπινη επαφή και αύξησε τη μοναξιά. Πολλοί δεν κατάφεραν ποτέ να «ξαναβρούν τον εαυτό τους». Ο φόβος, η αβεβαιότητα και η συνεχής κρίση δημιούργησαν ένα διαρκές υπόστρωμα άγχους, που δύσκολα υποχωρεί.
Κοινωνικά δίκτυα: η χαρά της σύγκρισης (και της απόγνωσης)
Η συνεχής έκθεση σε εικόνες «καλύτερων ζωών», σε influencers, πολυτελείς διακοπές και ψεύτικες ευτυχίες κάνει τους περισσότερους να νιώθουν ανεπαρκείς. Ακόμα και όσοι τα καταφέρνουν αντικειμενικά καλά, βιώνουν μια αίσθηση ότι αυτό που κάνουν δεν αρκεί. Η φράση «comparison is the thief of joy» που λένε στα social δεν υπήρξε ποτέ πιο επίκαιρη.
Η εξαφάνιση της μεσαίας τάξης και των «τρίτων χώρων»
Η παλιά «κανονικότητα» – ένα σπίτι, μια σταθερή δουλειά, μερικές εξόδους και ένα μέλλον με σύνταξη – έχει γίνει όνειρο απατηλό. Ταυτόχρονα, έχουν εκλείψει οι χώροι ανεπίσημης κοινωνικής ζωής. Οι λεγόμενοι «τρίτοι χώροι» (όχι σπίτι, όχι δουλειά) – καφενεία, πάρκα, γειτονιές με ζωή – είτε έγιναν εμπορευματοποιημένοι, είτε εξαφανίστηκαν λόγω των ρυθμών ζωής. Πλέον για όλα χρειάζεσαι ένα budget.
Δεν είμαστε φτιαγμένοι για να είμαστε έτσι
Πολλοί επισημαίνουν πως το κοινωνικό σύστημα δεν εξυπηρετεί τις βασικές ανθρώπινες ανάγκες. Ότι σαν ζώα σε ζωολογικό κήπο, ζούμε σε ένα περιβάλλον φτιαγμένο για την «αποδοτικότητα» και όχι για την ευημερία. Ότι η ανθρώπινη επαφή, ο χρόνος, η επαφή με τη φύση, το παιχνίδι, η δημιουργικότητα και η ελευθερία έχουν αντικατασταθεί από «στόχους» και deadlines.
Οπότε, υπάρχει επιδημία μιζέριας;
Ναι. Και δεν είναι μεταδοτική με την κλασική έννοια. Είναι κοινωνική, πολιτική, υπαρξιακή. Είναι η συσσωρευμένη εξάντληση από το να προσπαθείς να επιβιώσεις σε έναν κόσμο που σου δίνει λιγότερα, σου ζητά περισσότερα και σε απομονώνει.
Αν το νιώθεις, δεν είσαι μόνος. Αν το βλέπεις στους φίλους σου, δεν είναι ιδέα σου. Δεν είναι «μαζική υστερία». Είναι το αποτέλεσμα ενός συστήματος που φθείρει τους ανθρώπους – και η πρώτη κίνηση προς την έξοδο από αυτή την κατάσταση είναι η αναγνώριση.
