8 από τα ομορφότερα πέτρινα γεφύρια της Ελλάδας και οι ιστορίες τους

Τι είναι αυτό που κάνει τα παραδοσιακά γεφύρια τόσο ρομαντικά; Μπορεί να είναι ο συμβολισμός τους, η ένωση, η καθησυχαστική τους συνέχεια, χωρική και χρονική, η επιλογή που πάντα υπάρχει αρκεί κάποιος να τη φανταστεί –και μετά να τη χτίσει. Μπορεί, απλούστερα και λιγότερο ποιητικά, να είναι και το ότι κανένα τους δεν είναι ίδιο με το άλλο. Και μπορεί να είναι οι ιστορίες τους, τέτοιες σαν αυτές που ακολουθούν.

Το Γεφύρι της Πλάκας

Στον χάρτη εδώ

Τρεις μικρές… μεγάλες ιστορίες για το Γεφύρι της Πλάκας: Εδώ ήταν που υπογράφηκε, τον Φεβρουάριο του ’44, μια πρώτη ειρήνη (που δεν θα μακροημέρευε) ανάμεσα στον ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και τον ΕΔΕΣ. Εδώ επίσης ήταν τη δεκαετία του 1880 τα σύνορα της Ελλάδας με την Οθωμανική Αυτοκρατορία –δεν ήταν καλές τότε οι σχέσεις μας, οπότε για λίγο καιρό το γεφύρι δεν το διέσχιζε κανείς. Κι εδώ ήταν η σπουδαιότερη αναστήλωση που κάναμε ως χώρα, το 2019, τέσσερα χρόνια αφότου ο Άραχθος πλημμύρισε και γκρέμισε για τρίτη φορά το χτισμένο το 1866 γεφύρι του.

Το Γεφύρι της Άρτας

Στον χάρτη εδώ

Σαράντα πέντε μάστοροι κι εξήντα μαθητάδες έχτισαν κάπου ανάμεσα στο 1602 και το 1607 (όχι για πρώτη φορά) το πιο τραγουδισμένο από τα ελληνικά γεφύρια. Στην θέση του σημερινού γεφυριού της Άρτας ξέρουμε σίγουρα πως υπήρχε ένα άλλο τον 15ο αιώνα, το αναφέρει ο Εβλιγιά Τσελεμπί που κάνει τα χρόνια της οθωμανικής αυτοκρατορίας τη δουλειά που κάνουμε εμείς σήμερα –ταξιδιωτικός συντάκτης, περιηγητές τους λέγανε τότε. Κι ακόμα πιο πίσω πάει αυτή η ιστορία, ίσως στον βασιλιά Πύρρο της Ηπείρου, γιατί η αρχαιολογία λέει πως τον 3ο αιώνα π.Χ. κάποια πρώιμη μορφή γεφυριού υπήρχε εδώ. Το γεφύρι όπως το βλέπεις σήμερα, πάντως, με τα 142 μέτρα του μήκους του, χτίστηκε στις αρχές του 17ου αιώνα, με έξοδα του Ιωάννη Θιακογιάννη, παντοπώλη από την Άρτα, που χρειαζόταν μια εύκολη διάβαση πάνω από τον Άραχθο για τις εμπορικές δραστηριότητές του.

Η Πορτίτσα

Στον χάρτη εδώ

Ίσως το διασημότερο από τα γεφύρια της Μακεδονίας, η Πορτίτσα των Γρεβενών στεφανώνει τον Βενέτικο, παραπόταμο του Αλιάκμονα. Χτισμένη το 1743 με χρήματα του μοναστηριού για να συνδέσει τις ζωές και τις καθημερινότητες των κατοίκων δύο χωριών, του Σπηλαίου και της Λυκότρυπας, στέκεται επιβλητική στα σχεδόν 8 (για την ακρίβεια, 7,80) μέτρα του ύψους της, στην είσοδο του ομώνυμου φαραγγιού.

Το Γεφύρι της Κόνιτσας

Στον χάρτη εδώ

Έργο των περίφημων πετράδων από τα Μαστοροχώρια της Ηπείρου, το εντυπωσιακό γεφύρι πάνω από τον Αώο χτίστηκε το 1870- 71 από συνεργείο 50 συνολικά μαστόρων, με επικεφαλής τον πρωτομάστορα Ζιώγα Φρόντζο από την Πυρσόγιαννη. Στη θέση του υπήρχε από το 1823 ξύλινο γεφύρι, το οποίο όμως δεν άντεξε την ορμή του ποταμού. Το πέτρινο γεφύρι που βλέπεις σήμερα φτιάχτηκε με δωρεές κατοίκων της Κόνιτσας, και κυρίως του Γιαννιώτη Ιωάννη Λούλη, ο οποίος διέθεσε περίπου τα μισά από τα 120.000 γρόσια που κόστισε η κατασκευή του.

Το Καλογερικό

Στον χάρτη εδώ

Γνωστό και ως Γεφύρι του Πλακίδα, από το όνομα όχι του χτίστη όπως ίσως θα περίμενες αλλά του επισκευαστή του –και συγκεκριμένα των δύο αδερφών Ανδρέα και Αλέξιου Πλακίδα, οι οποίοι ξόδεψαν 400 φλουριά για την επισκευή του το 1865, μισό περίπου αιώνα αφότου φτιάχτηκε. Το εντυπωσιακό τρίτοξο γεφύρι, που μοιάζει από μακριά σαν να κινείται, το έφτιαξε το 1814 ο Ηγούμενος Σεραφείμ της Μονής του Προφήτη Ηλία Βίτσας, εξ ου και το επίσημο όνομά του, Καλογερικό. Βρίσκεται πολύ κοντά στο χωριό Κήποι, κι είναι ένα από τα 60 συνολικά γεφύρια των Ζαγοροχωρίων.

Το Γεφύρι της Βωβούσας

Στον χάρτη εδώ

Σαν πύλη που συνδέει την Ήπειρο με την Μακεδονία, το ανατολικότερο απ’ όλα τα ζαγορίτικα γεφύρια είναι και το μοναδικό με ξύλινο κιγκλίδωμα –προσθήκη μεταγενέστερη, όπως μπορείς να φανταστείς. Το επιβλητικό Γεφύρι της Βωβούσας χτίστηκε πάνω από τον Αώο το 1748, με έξοδα του Αλέξιου Μίσιου από το Μονοδένδρι, οι απόγονοι του οποίου είχαν επίσης αναλάβει για πολλές γενιές τη συντήρησή του. Με τα 11 μέτρα του ύψους του, και τα 22 του τόξου του, είναι ένα από τα μεγαλύτερα μονότοξα γεφύρια του Ζαγορίου.

Το Γεφύρι του Κόκκορου

Στον χάρτη εδώ

Ένα ακόμα ζαγορίτικο γεφύρι που φέρει το όνομα του ανθρώπου που το επισκεύασε το 1910, ενάμιση αιώνα μετά την κατασκευή του. Γρηγόρης Κόκκορος λεγόταν αυτός, μυλωνάς στο επάγγελμα, είχε τον μύλο του δίπλα ακριβώς στο σημείο που το (πλέον γνωστό ως) γεφύρι του στεφανώνει τον Βοϊδομάτη. Έχει κι άλλο όνομα, λιγότερο γνωστό, Γεφύρι του Νούτσου, από τον αρχικό χρηματοδότη του, Νούτσο Καραμισίνη από το Βραδέτο, ο γιος του οποίου, Αλέξης Νούτσος, ήταν επίσης και ο πρώτος επισκευαστής του, περί τον έναν αιώνα πριν τον Κόκκορο. Αν σε μπερδέψαμε με τα μπρος-πίσω στις χρονολογίες, το 1750 χτίστηκε το θεόρατο γεφύρι, που αγγίζει σε ύψος τα 13,3 μέτρα.

Το Γεφύρι του Ατσίχολου

Έχει και η Πελοπόννησος γεφύρια, όπως έχεις πιθανότατα διαπιστώσει κάνοντας ράφτινγκ στα δύο δημοφιλή φαράγγια της, Λούσιου και Αλφειού, και περνώντας διαδοχικά κάτω από τα πέτρινα γεφύρια Ατσίχολου και Κούκου, που στεφανώνουν τα νερά του αντίστοιχου ποταμού (Λούσιου του Ατσίχολου, Αλφειού του Κούκου). Το Γεφύρι του Ατσίχολου, που λες, το έχτισαν κατά πάσα πιθανότητα οι πετράδες από τα Λαγκάδια, κάποια στιγμή τον 19ο αιώνα –δεν ξέρουμε ακριβώς πότε, ούτε κανένα όνομα μάστορα ή χρηματοδότη, η παράδοση της Πελοποννήσου δεν είναι τόσο καλά καταγεγραμμένη όσο η αντίστοιχη ηπειρώτικη. Όπως και να ‘χει, το γεφύρι του Ατσίχολου είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό, ειδικά έτσι όπως το βλέπεις να υψώνεται από πάνω σου ξαφνικά, τη στιγμή που κατεβαίνεις με τη βάρκα τα νερά του Λούσιου.