Πώς να φροντίσεις τα κουρασμένα σου γόνατα

Τα γόνατά μας είναι οι σιωπηλοί εργάτες του σώματος. Στηρίζουν το βάρος μας, μας βοηθούν να κινούμαστε, να ανεβαίνουμε σκάλες, να περπατάμε ή να τρέχουμε. Όταν όμως αρχίσουν να πονάνε ή να πρήζονται, είναι σημάδι ότι χρειάζονται ξεκούραση και φροντίδα. Ο πόνος στα γόνατα αποτελεί ένα από τα πιο συχνά ορθοπεδικά προβλήματα και μπορεί να προκύψει είτε από τραυματισμό, είτε από υπερβολική καταπόνηση, είτε από χρόνιες παθήσεις όπως η οστεοαρθρίτιδα.

Γιατί πονάμε στα γόνατα

Ο πόνος στο γόνατο μπορεί να εμφανιστεί ύστερα από ένα απότομο περιστατικό, όπως πτώση ή διάστρεμμα, ή σταδιακά, εξαιτίας επαναλαμβανόμενης καταπόνησης. Όσοι ασκούνται έντονα, περπατούν μεγάλες αποστάσεις ή εργάζονται πολλές ώρες όρθιοι, είναι πιο επιρρεπείς. Οι φλεγμονώδεις ή εκφυλιστικές παθήσεις, όπως η αρθρίτιδα, φθείρουν σταδιακά τον χόνδρο και μειώνουν την ευκαμψία της άρθρωσης, προκαλώντας δυσκαμψία και πρήξιμο. Συνήθως, ο πόνος συνοδεύεται από οίδημα, αίσθηση αστάθειας ή δυσκολία στο λύγισμα και στο τέντωμα του ποδιού.

Πρώτες βοήθειες και αποκατάσταση

Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο ήπιος έως μέτριος πόνος στο γόνατο μπορεί να αντιμετωπιστεί στο σπίτι με απλές, συντηρητικές μεθόδους. Η λεγόμενη μέθοδος R.I.C.E. (Rest, Ice, Compression, Elevation) αποτελεί τη βάση της πρώτης φροντίδας. Ξεκουράζουμε την άρθρωση, αποφεύγοντας κινήσεις που την επιβαρύνουν, όπως το τρέξιμο ή τα βαθιά καθίσματα. Τοποθετούμε πάγο για 15-20 λεπτά κάθε λίγες ώρες, ειδικά τις πρώτες ημέρες, ώστε να μειωθεί το πρήξιμο. Ελαφριά πίεση με ελαστικό επίδεσμο ή επιγονατίδα βοηθά στη σταθεροποίηση, ενώ η ανύψωση του ποδιού πάνω από το ύψος της καρδιάς περιορίζει τη φλεγμονή.

Αν ο πόνος επιμένει, μπορεί να χρειαστεί προσωρινή λήψη αναλγητικών ή αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, όπως η ιβουπροφαίνη ή η παρακεταμόλη, πάντα σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού ή του φαρμακοποιού. Η επίμονη ενόχληση για περισσότερο από δύο εβδομάδες, η συνεχιζόμενη διόγκωση ή η εμφάνιση πυρετού είναι ενδείξεις ότι χρειάζεται ιατρική εκτίμηση, προκειμένου να αποκλειστούν σοβαρότερες αιτίες, όπως τραυματισμός συνδέσμων ή μόλυνση της άρθρωσης.

Ο ρόλος της φυσικοθεραπείας

Η φυσικοθεραπεία αποτελεί θεμελιώδες κομμάτι της αποκατάστασης των γονάτων. Μέσω εξατομικευμένων ασκήσεων, βοηθά στην ενδυνάμωση των μυών που περιβάλλουν την άρθρωση –κυρίως των τετρακέφαλων και των οπισθίων μηριαίων–, οι οποίοι δρουν ως φυσικό «στήριγμα», ενώ οι ασκήσεις διατάσεων συμβάλλουν στη διατήρηση της ευλυγισίας και στη μείωση της δυσκαμψίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, προτείνονται ήπιες μορφές άσκησης όπως το περπάτημα, το στατικό ποδήλατο ή η υδροθεραπεία, καθώς το νερό μειώνει την πίεση που δέχονται τα γόνατα, διευκολύνοντας την κίνηση χωρίς πόνο.

Η συνέπεια στις φυσικοθεραπείες και η σταδιακή επιστροφή στις δραστηριότητες είναι καθοριστικές, καθώς η βιασύνη να επανέλθει κάποιος πλήρως μπορεί να οδηγήσει σε υποτροπή ή σε χρόνιο πρόβλημα. Ο γιατρός ή ο φυσικοθεραπευτής θα καθορίσει πότε και με ποιο ρυθμό μπορεί να αυξηθεί η κινητικότητα ή να επιστρέψει το άτομο στην άσκηση.

Μικρές αλλαγές, μεγάλη διαφορά

Η πρόληψη του πόνου στα γόνατα είναι εφικτή με απλές καθημερινές συνήθειες. Η διατήρηση φυσιολογικού βάρους μειώνει σημαντικά την πίεση που ασκείται στις αρθρώσεις. Ακόμη και πέντε επιπλέον κιλά μπορούν να αυξήσουν έως και 20% την καταπόνηση στα γόνατα σε κάθε βήμα. Αντίστοιχα, η ήπια, σταθερή άσκηση είναι σύμμαχος: δραστηριότητες όπως το περπάτημα, η κολύμβηση ή το ποδήλατο ενισχύουν τη σταθερότητα και τη ροή αίματος χωρίς να προκαλούν φθορά.

Τέλος, η σωστή προθέρμανση πριν την άσκηση και η αποθεραπεία μετά βοηθούν σημαντικά στην πρόληψη τραυματισμών.

Με πληροφορίες από Mayo Clinic, El Camino Health