Τι να αγοράσω από την Ξάνθη;

Η πόλη της Ξάνθης είναι ένας γευστικός και πολιτιστικός θησαυρός, γεμάτος χειροποίητα προϊόντα, ντόπιες λιχουδιές και παραδοσιακά είδη που φτιάχνονται με μεράκι.

Από γλυκά και αλλαντικά μέχρι χαλιά, σαλέπι και βότανα, κάθε τι έχει εδώ τη δική του ιστορία. Σου φτιάξαμε έναν οδηγό με όλα όσα αξίζει να δοκιμάσεις, να ψωνίσεις ή να πάρεις δώρο σε φίλους.

Παραδοσιακά υφαντά και κεντήματα

Η παράδοση της Ξάνθης στα υφαντά και τα κεντήματα διασώζεται μέχρι σήμερα, χάρη σε τοπικούς συλλόγους, συνεταιρισμούς γυναικών και εργαστήρια που συνεχίζουν να δουλεύουν στο χέρι, με τον ίδιο σεβασμό που είχαν και οι προηγούμενες γενιές. Οι τεχνικές, τα σχέδια και τα μοτίβα έχουν έντονη επιρροή από τις μικρασιατικές ρίζες πολλών οικογενειών της περιοχής, ενώ τα υλικά είναι κατά βάση φυσικά: λινάρι, βαμβάκι, μαλλί. Αν βρεθείς σε κάποια εκδήλωση στην Παλιά Πόλη, θα δεις συχνά γυναίκες να κεντούν επιτόπου ή να εκθέτουν δουλειές τους. Από τραπεζομάντηλα και κουρτίνες μέχρι παραδοσιακές φορεσιές και εργόχειρα, κάθε κομμάτι κουβαλά ιστορία και μεράκι.

Ξανθιώτικο χαλί και κουρτίνα

Το ξανθιώτικο χαλί είναι ιδιαίτερο. Ύφανση χειροποίητη, πυκνή, με σχέδια γεωμετρικά ή λουλουδένια, και με βασικό χρώμα το κόκκινο της Θράκης. Τα χαλιά φτιάχνονται σε αργαλειούς από τοπικούς τεχνίτες που συνεχίζουν την τέχνη όπως την έμαθαν από τις γιαγιάδες τους. Και οι κουρτίνες όμως έχουν τη δική τους ταυτότητα. Πολλές φορές στολισμένες με δαντέλες ή παραδοσιακά ρέλια, θυμίζουν παλιά σπίτια, όπου το φως έμπαινε μέσα φίλτρα από λευκά υφάσματα.

Τοπικά γλυκά και λουκουμάδες

Η Ξάνθη είναι σίγουρα μια γλυκιά πόλη. Κυριολεκτικά. Από τα παραδοσιακά σιροπιαστά με έντονη ανατολίτικη αύρα (μπακλαβαδάκια, σαραγλί, κανταΐφια) μέχρι τις περίφημες σοκολατένιες καριόκες, τα πούρα και τα σοκολατένια «ανώμαλα», εδώ τα ζαχαροπλαστεία μετατρέπονται σε προορισμούς.

Αν δεν δοκιμάσεις καζάν ντιπί ή σεκέρ παρέ από το Βυζάντιο ή από τον Παπαπαρασκευά, χάνεις την ευκαιρία να γευτείς τι σημαίνει χειροποίητο, φρέσκο, παραδοσιακό γλυκό με τα όλα του. Τα σουτζούκ λουκούμ, σε εκδοχές με μούστο και καρύδια ή φυστίκι, είναι ακόμα μία λιχουδιά που πρέπει να πάρεις μαζί σου. 

Και φυσικά, οι λουκουμάδες του παζαριού του Σαββάτου, καυτοί και σιροπιαστοί, θα σε κολάσουν και καλά θα κάνουν.

Μέλι και αρωματικά βότανα από τη Ροδόπη

Η Ροδόπη χαρίζει στην Ξάνθη μοναδικής ποιότητας μέλι, από δάση με βαλανιδιές, πεύκα, θυμάρι, έλατα και ανθοφορία. Το παραγόμενο μέλι έχει έντονο άρωμα, σκουρόχρωμο χρώμα και γεμάτη γεύση.

Μαζί με αυτό, η περιοχή φημίζεται και για τα αρωματικά της βότανα: ρίγανη, τσάι του βουνού, θυμάρι, μέντα, λεβάντα. Στα μικρά καταστήματα παραγωγών ή στα παζάρια θα βρεις μπουκετάκια ή σακουλάκια αποξηραμένων βοτάνων που μυρίζουν Ελλάδα, και είναι ιδανικά για τα ροφήματα ή τα μαγειρέματά σου.

Παραδοσιακά τυριά και αλλαντικά

Η Ξάνθη έχει μεγάλη γαλακτοκομική παράδοση. Το Κασέρι ΠΟΠ Ξάνθης, πικάντικο, με σφιχτή υφή, είναι φτιαγμένο κυρίως από πρόβειο γάλα. Στην περιοχή παράγονται επίσης εξαιρετικά λευκά τυριά, όπως φέτα, γραβιέρα, κεφαλοτύρι και φρέσκο βούτυρο.

Αλλά το δυνατό χαρτί είναι τα αλλαντικά. Ο καβουρμάς είναι το σήμα κατατεθέν: κομμάτια κρέατος από βουβάλι, πρόβατο ή χοίρο, σιγομαγειρεμένα στο λίπος τους. Η γεύση του είναι έντονη, πικάντικη ή ήπια, ανάλογα με τον παραγωγό. Στην Ξάνθη θα βρεις και εξαιρετικά λουκάνικα, σουτζούκι και σαλάμια για τα πλατό που συνοδεύουν το κρασί σου.

Τοπικά ποτά: σαλέπι, τσίπουρο και ρακί

Το σαλέπι, με τη χαρακτηριστική μυρωδιά του, είναι χειμωνιάτικο ρόφημα με παραδοσιακή θέση στη θρακιώτικη καθημερινότητα. Το βρίσκεις έτοιμο για βράσιμο, αλλά και ως συστατικό στο φημισμένο ντοντουρμά, το πολίτικο παγωτό που θα δοκιμάσεις στα σοκάκια της παλιάς πόλης.

Το τσίπουρο και η ρακί δεν λείπουν από κανένα σπίτι και καφενείο. Ειδικά στις τοπικές γιορτές, είναι το πρώτο πράγμα που θα σου προσφέρουν.

Πού να βρεις τα καλύτερα καταστήματα και παζάρια

Αν θες να ψωνίσεις όπως οι ντόπιοι, τότε πρέπει να περάσεις από το φημισμένο παζάρι του Σαββάτου, ένα από τα μεγαλύτερα και πιο ζωντανά της Βόρειας Ελλάδας. Απλώνεται σε ολόκληρη γειτονιά, με πάγκους που προσφέρουν τα πάντα: από φρούτα, λαχανικά και τυριά, μέχρι ρούχα, χαλιά, σκεύη και παιχνίδια.

Εδώ θα δεις χριστιανούς και μουσουλμάνους, Ρομά και Βαλκάνιους τουρίστες, φοιτητές και παππούδες να ψωνίζουν δίπλα-δίπλα, με τις φωνές των μικροπωλητών να δημιουργούν ένα ιδιαίτερο soundtrack.

Πέρα από το παζάρι, αναζήτησε τους τοπικούς συλλόγους γυναικών, όπως ο Σύλλογος Γυναικών Ξάνθης, ειδικά στις γιορτές της Παλιάς Πόλης, όπου θα βρεις χειροποίητα καλούδια, τυρόψωμα, πιροσκί, λικέρ και παραδοσιακά γλυκά που δεν υπάρχουν στα μαγαζιά.

Συμβουλές για αγορές σε τοπικές αγορές και εκδηλώσεις

Αν βρεθείς στην Ξάνθη την περίοδο των Γιορτών της Παλιάς Πόλης (συνήθως στις αρχές Σεπτεμβρίου), έχεις χτυπήσει φλέβα χρυσού. Οι δρόμοι γεμίζουν με πάγκους, παραστάσεις, μουσικές και αρώματα. Εκεί είναι η καλύτερη ευκαιρία να αγοράσεις τοπικά προϊόντα κατευθείαν από τον παραγωγό ή τον συνεταιρισμό. Μίλα με τους ανθρώπους, ρώτα πώς φτιάχνονται τα προϊόντα τους και δοκίμασε χωρίς να ντρέπεσαι.

Προτίμησε να έχεις μαζί σου μετρητά, ειδικά στο παζάρι του Σαββάτου. Ρώτα για την προέλευση των προϊόντων, οι ντόπιοι είναι περήφανοι για τη δουλειά τους και θα σου πουν όλη την ιστορία πίσω από κάθε τυρί ή βότανο.

Κι αν κάτι σε εντυπωσιάσει γευστικά, μην το αναβάλεις για «την επόμενη φορά». Ό,τι παίρνεις από την Ξάνθη είναι πολύ πιθανό να μη βρεις το ίδιο αλλού.