Τα βιβλία που ξεχωρίσαμε τον φετινό Ιούλιο

Μας χαιρέτησε ο Ιούνιος και μας ήρθε ο Ιούλιος για να κάνει ακόμη μεγαλύτερη την ανάγκη των καλοκαιρινών διακοπών και της αποφόρτισης από όλες τις υποχρεώσεις που τρέχουν όπως πάντα με δαιμονιώδεις ρυθμούς. Ανάμεσα στα συμπράγκαλα που πρέπει να πάρουμε μαζί μας, έχουμε ήδη ξεχωρίσει και κάποιους από τους πιο ενδιαφέροντες πρόσφατους τίτλους. Η λίστα μας θα καλύψει όσους έχουν ήδη ετοιμάσει βαλίτσες αλλά κι εκείνοι που θα περάσουν τον Ιούλιο στην πόλη τους, περιμένοντας μπόλικες αναγνωστικές εκπλήξεις.

Ο καβγατζής της Βρέστης του Jean Genet (εκδόσεις Μεταίχμιο)

Ο Jean Genet υπήρξε μια από τις πιο ριζοσπαστικές και αμφιλεγόμενες μορφές της γαλλικής λογοτεχνίας, ένας συγγραφέας που έκανε την περιθωριακότητα αισθητική, το έγκλημα ποίηση και την επιθυμία βλάσφημη προσευχή. Κανείς δεν έγραψε για τους κλέφτες, τους δολοφόνους και τους απόβλητους με τόση τρυφερότητα, οργή και στοχαστικότητα όσο εκείνος. Στον κόσμο του Genet, το περιθώριο είναι ένας μυστικός ναός μέσα στον οποίο αποκαλύπτεται η αλήθεια της ανθρώπινης φύσης: κι είναι σκοτεινή, επιθυμητική, ανελέητη αλλά και βαθιά ερωτική.

Ο Καβγατζής της Βρέστης είναι ένα από τα πιο ωμά και συνταρακτικά μυθιστορήματα της γαλλικής μεταπολεμικής λογοτεχνίας. Ένα σκοτεινό έπος της επιθυμίας και της βίας, όπου το λιμάνι της Βρέστης μεταμορφώνεται σε μια κόλαση γεμάτη ναύτες, δολοφόνους, πόρνες και εραστές, όλοι τους εγκλωβισμένοι σε έναν φαύλο κύκλο ηδονής, προδοσίας και αίματος. Το έγκλημα, εδώ, δεν είναι ηθικό σφάλμα· είναι σχεδόν τελετουργικό. Όπως και η μεταφορά του από τον Φασμπίντερ στην ταινία Ο Καβγατζής, έτσι και το μυθιστόρημα ανυψώνει τον βούρκο σε τραγωδία, τον θάνατο σε κάθαρση σε ένα από τα αναγνωστικά must της χρονιάς.

Περίληψη εδώ 

Ηρακλής Πουαρό - Η πλήρης συλλογή διηγημάτων της Agatha Christie (εκδόσεις Ψυχογιός)

Στην πλήρη συλλογή διηγημάτων με ήρωα τον Ηρακλή Πουαρό, η Agatha Christie μάς παραδίδει έναν μικρό θησαυρό της αστυνομικής λογοτεχνίας, όπου το «έγκλημα» δεν είναι απαραίτητα μεγαλεπήβολο, μα σχεδόν πάντα απολαυστικά αδιευκρίνιστο. Ο μικρός, εγωκεντρικός Βέλγος ντετέκτιβ, με τα υπεράνω υποψίας μουστάκια του και την παροιμιώδη εμμονή του στην τάξη και τη συμμετρία, περιφέρεται σαν ένας Δον Κιχώτης της λογικής μέσα από είκοσι και πλέον σύντομα, πλην συναρπαστικά επεισόδια.

Μέσα από τις σύντομες ιστορίες της, η Agatha Christie δοκιμάζει ποικίλες παραλλαγές του μυστηρίου, από την κλασική φόρμουλα του «κλειδωμένου δωματίου», έως τις απάτες, τα οικογενειακά μυστικά, τα εγκλήματα πάθους και τα ψυχολογικά παιχνίδια. Ο Πουαρό δεν καταφεύγει σχεδόν ποτέ στη δράση. Δεν κρατά όπλο, κρατά όμως το μυαλό και τη μνήμη του σε πλήρη εγρήγορση, και απολαμβάνει περισσότερο την επίλυση ενός γρίφου παρά τη σύλληψη ενός δολοφόνου. Πρόκειται για ένα λογοτεχνικό παζλ, όπου κάθε κομμάτι κουμπώνει άψογα και ο Πουαρό, ακούραστος μα και ματαιόδοξος όπως πάντα, στέκει στο κέντρο του, απολαμβάνοντας τη δόξα και την τελειότητα της λύσης.

Περίληψη εδώ 

Χθες του Juan Emar (εκδόσεις Αλεξάνδρεια)

Ο Χιλιανός Juan Emar είναι μια από τις πιο παράδοξες φυσιογνωμίες της λογοτεχνίας του 20ού αιώνα, ένας συγγραφέας που προηγήθηκε του καιρού του, έγραψε σαν να συνομιλούσε με τον Beckett και τον Borges πριν εκείνοι γίνουν καν γνωστοί, και κατόπιν βυθίστηκε για δεκαετίες στη σιωπή της λήθης. Σήμερα, με το βλέμμα στραμμένο προς τα πίσω, μπορούμε να διακρίνουμε στο έργο του μια φλέβα ελευθερίας, πνευματικής αναρχίας και φιλοσοφικού χιούμορ που μοιάζει πιο σύγχρονη από ποτέ.

Το Χθες, το μυθιστόρημα που εξέδωσε το 1935 και το οποίο συνοδεύεται στην τρέχουσα έκδοση από έναν εξαιρετικά διαφωτιστικό πρόλογο του Αλεχάντρο Σάμπρα, αποτελεί ίσως την πιο συμπυκνωμένη μορφή αυτής της ιδιοφυίας. Είναι ένα έργο που φέρει την υπογραφή ενός ριζοσπαστικού αφηγητή, ο οποίος μπολιάζει την αφήγηση με ανατροπές, παιχνίδια λογικής, μεταφυσικές νύξεις και μια σχεδόν σουρεαλιστική αίσθηση του χιούμορ. Ο ήρωας του Χθες δεν αναζητά την αλήθεια αλλά τη διάλυση της  δεν προσπαθεί να κατανοήσει τον κόσμο, αλλά να τον δείξει όπως είναι: ακατανόητος, γελοίος, υπερβατικός και ταυτόχρονα βαθύτατα καθημερινός.

Η γλώσσα του Emar είναι παιχνιδιάρικη και ταυτόχρονα φιλοσοφική· οι εικόνες του θυμίζουν ζωγραφικά έργα που αλλάζουν μορφή ανάλογα με το πού τα κοιτάς. Αν το έργο του δεν αναγνωρίστηκε στον καιρό του, ίσως είναι επειδή έγραψε για ένα κοινό που ακόμα δεν είχε γεννηθεί.

Περίληψη εδώ 

Μην ξεχάσεις τα λουλούδια του Genki Kawamura (εκδόσεις Μίνωας)

Ο Genki Kawamura έχει καθιερωθεί ως ένας μοντέρνος παραμυθάς του υπαρξιακού 21ου αιώνα. Η πρόζα του είναι καθαρή, σχεδόν μινιμαλιστική, αλλά με βάθος που αποκαλύπτεται αργά, όπως το νερό που μουσκεύει σιγά σιγά το χαρτί. Ανήκει σε εκείνη τη σπάνια κατηγορία συγγραφέων που σου λένε μια φαινομενικά απλή ιστορία και σου αφήνουν έναν κόμπο στον λαιμό που δεν ξέρεις πότε ακριβώς δημιουργήθηκε.

Ο Kawamura γράφει με την καρδιά ενός παιδιού και την επίγνωση ενός γέροντα. Και ίσως αυτό είναι το πιο λογοτεχνικό στοιχείο της γραφής του: η δύναμη να μιλήσει για τα πιο μεγάλα πράγματα μέσα από τα πιο μικρά όπως μια ανάμνηση, ένα σκυλί, ή απλώς μερικά λουλούδια που δεν πρέπει να ξεχαστούν.

Περίληψη εδώ 

Αυτό έκανες πάντα του Νίκου Ιατρού (εκδόσεις Ίκαρος)

Ο Νίκος Ιατρού καταγράφει τη γονική εμπειρία με μια γλώσσα που μοιάζει να έχει περάσει πρώτα από την καρδιά και μετά από τη σκέψη. Η νουβέλα του Αυτό έκανες πάντα δεν ζητάει να εντυπωσιάσει, μα να θυμίσει. Να επαναφέρει στον νου τις μικρές, σχεδόν αδιόρατες στιγμές που χτίζουν το βάρος και τη μοναδικότητα της σχέσης με ένα παιδί.

Σε αυτό το προσωπικό οδοιπορικό, ο Ιατρού στήνει έναν εσωτερικό μονόλογο που ακούγεται τελικά από πολλούς. Με ευαισθησία και καθαρή πρόζα, αποτυπώνει την εσωτερική φθορά που συχνά συνοδεύει την αγάπη: εκείνες τις ώρες που ο γονιός δεν αντέχει άλλο, που θυμώνει, που ξεχνάει, που φταίει. Και έπειτα, τις άλλες ώρες, τις πιο αθόρυβες, που σκύβει πάνω από την ευθύνη του και τη μεταμορφώνει σε τρυφερότητα.

Ο λόγος του είναι τόσο ουσιαστικός που δεν χρειάζεται καμία λογοτεχνική επίδειξη. Αφήνει το συναίσθημα να αναπνέει μέσα στις σιωπές, στις απλές φράσεις, στα βλέμματα που δεν ειπώθηκαν.

Περίληψη εδώ

Φαινότυποι του Paulo Scott (εκδόσεις Gutenberg)

Γεννημένος στο Πόρτο Αλέγκρε το 1966, ο Scott έχει διαμορφώσει μια λογοτεχνική φωνή που ξεχωρίζει για την ηθική της τόλμη και την πολιτική της ευαισθησία. Στο μυθιστόρημα Οι Φαινότυποι, που υπήρξε υποψήφιο για το Booker International 2022, η γραφή του φτάνει σε μια κορύφωση, ισορροπώντας ανάμεσα στην ανθρώπινη τρυφερότητα και το κοινωνικό σχόλιο, στο προσωπικό και το συλλογικό τραύμα.

Με αφήγηση ελλειπτική και απογυμνωμένη, γεμάτη υπόγειες εντάσεις, Οι Φαινότυποι γίνονται ένα μυθιστόρημα που δεν προσφέρει εύκολες λύσεις ωστόσο θέτει όμως τα σωστά ερωτήματα. Τι σημαίνει να ανήκεις; Πώς κληρονομείται η ενοχή; Και πώς μπορεί να επιβιώσει η αγάπη όταν το αίμα χωρίζει αντί να ενώνει; Εξαιρετική έκδοση και μετάφραση.

Περίληψη εδώ 

Οι αδερφές Μπλου της Coco Mellors (εκδόσεις Μεταίχμιο)

Η Mellors, σαν μια φεμινιστική διάδοχος της Louisa May Alcott, χτίζει ένα σύγχρονο ανάλογο των Μικρών Κυριών, με ηρωίδες που δεν φοβούνται την αποτυχία ούτε τις σκοτεινές πλευρές του εαυτού τους. Οι Αδερφές Μπλου είναι μια ιστορία για το πένθος αλλά και για την απόλαυση, για τον εθισμό και τη λύτρωση, για το πόσο δύσκολο μα και αναγκαίο είναι να κρατηθείς από τους άλλους όταν όλα μέσα σου καταρρέουν. Η Mellors εστιάζει στη λεπτή και συχνά χαοτική δυναμική που αναπτύσσεται ανάμεσα σε τέσσερις αδερφές, μετά τον ξαφνικό θάνατο της μητέρας τους. Η απώλεια λειτουργεί ως καταλύτης: φέρνει στην επιφάνεια ενοχές, παιδικά τραύματα, εξαρτήσεις και ανομολόγητες επιθυμίες. Και καθώς κάθε μία προσπαθεί να βρει τον δικό της δρόμο προς την ίαση, ο αναγνώστης γίνεται μάρτυρας ενός συναισθηματικού οδοιπορικού που είναι εξίσου δυνατό όσο και ευάλωτο.

Περίληψη εδώ 

Άγριο Ζώο του Ζοέλ Ντικέρ (εκδόσεις Πατάκη)

Ο Ζοέλ Ντικέρ γράφει σαν να ξεκλειδώνει μυστικά που ποτέ δεν ζήτησες να μάθεις, αλλά μόλις ξεδιπλωθούν, νιώθεις πως δεν μπορείς να υπάρξεις χωρίς αυτά. Κάθε του μυθιστόρημα όπως και το Άγριο Ζώο μοιάζουν με λαβυρινθώδεις ιστορίες που πιάνουν τον αναγνώστη από το λαιμό, με σελίδες που γλιστρούν σαν νερό και ήρωες που σε στοιχειώνουν πιο πολύ απ’ όσο θα περίμενες.

Ο ρυθμός του, σχεδόν κινηματογραφικός, έχει κάτι από την ένταση μιας ανοιχτής πληγής που σε κρατά ξάγρυπνο. Γνωρίζει πολύ καλά να κάνει την αφήγηση παιχνίδι, να αναποδογυρίζει τον χρόνο, να ξεγελά τον αναγνώστη και να τον κάνει συνένοχο σε όσα έχει σκαρφιστεί. Δεν αναζητά απλώς λύση στο μυστήριο αλλά απαντήσεις στις πιο κρυφές ρωγμές της ανθρώπινης φύσης. Η γραφή του είναι απλή μα απολαυστική, κοφτερή χωρίς να γίνεται ψυχρή όπως συνηθίζεται στα περισσότερα αστυνομικά μυθιστορήματα, εμποτισμένη με μια μελαγχολία η οποία ευτυχώς δεν καταλήγει ποτέ σε απόγνωση.

Το Άγριο Ζώο προσφέρεται σε όσους αναζητούν ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα που κρατά αμείωτη την ένταση από την πρώτη μέχρι την τελευταία σελίδα.

Περίληψη εδώ 

Ένας τόπος για να επιστρέφεις του Ρόμπερτ Πεν Γουόρεν (εκδόσεις Πόλις)

Με αυτό το βιβλίο ο συγγραφέας μάς προσφέρει τρία κλειδιά που μας επιτρέπουν να προσπελάσουμε το συγγραφικό του σύμπαν: τον έρωτα, στη πιο σπαρακτική του διάσταση, την περιπέτεια, με τη μεσαιωνική έννοια της αναζήτησης ενός Γκράαλ, και τον Αμερικανικό Νότο, ως μια διαλεκτική σχέση μεταξύ του ανήκειν και της απάρνησης.

Η γλώσσα του διαθέτει μια σχεδόν βιβλική βαρύτητα χωρίς ποτέ να γίνεται στόμφος. Το ύφος του είναι πλούσιο, ρέει αναγνωστικά αποκαλύπτοντας μυστικά βουτηγμένα στη λάσπη και ήρωες τσακισμένους από τη ρώμη του χρόνου. Οι λέξεις του είναι ποτισμένες με χώμα και ιδρώτα, με αίμα και ηθικά διλήμματα, με τον ήχο των τρένων που φεύγουν τη νύχτα και δεν επιστρέφουν ποτέ συμπαρασύροντας μαζί του κάθε έναν που διαβάζει τα βιβλία του. Όλα αυτά πλαισιώνονται από μια βαθιά αγάπη για τον Νότο των ΗΠΑ, όχι ιδεαλιστική αλλά φορτισμένη με όλες του τις αντιφάσεις. Ο Γουόρεν δεν χαρίζεται στους ήρωές του. Αντίθετα τους αφήνει να σκάψουν μέχρι να βρουν το φως ή να χαθούν μέσα στο ίδιο τους το σκοτάδι κι αυτή είναι η μεγαλύτερη λογοτεχνική αρετή του. Και ο αναγνώστης δεν μπορεί φυσικά να αντισταθεί αφού στέκει εκεί, μάρτυρας και συνένοχος, καθηλωμένος από τη δύναμη μιας λογοτεχνίας που μοιάζει με μια παλιά και άγρια προσευχή που μεταλαμπαδεύεται από γενιά σε γενιά.

Περίληψη εδώ