Μας έχει ταξιδέψει σε κόσμους φανταστικούς, αλλά βαθιά ανθρώπινους, μας έχει κάνει να κλάψουμε, να γελάσουμε, να ονειρευτούμε. Χαγιάο Μιγιαζάκι, είσαι μεγάλος.
γράφει:
Παλαιότερο των 360 ημερών
Γεννήθηκε μια μέρα του Γενάρη του 1941 στο Τόκιο της Ιαπωνίας, βιώνοντας τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο από μέσα και ονειρεύτηκε από μικρός να γίνει μανγκάκα ήτοι δημιουργός ιαπωνικών κόμικ.
Αρκετές δεκαετίες μετά, ο Χαγιάο Μιγιαζάκι όχι μόνο τα κατάφερε, αλλά βρίσκεται πλέον στο πάνθεον των κορυφαίων animators παγκοσμίως, ίσως και στην κορυφή αν θες την προσωπική μας γνώμη.
Φέτος μάλιστα, μετά από δέκα χρόνια, κυκλοφόρησε τη νέα του ταινία The Boy and the Heron («How Do You Live?»), η οποία σημειώνει τεράστια εμπορική επιτυχία στην Ιαπωνία και αναμένεται αν ξεκινήσει το ταξίδι της και στις υπόλοιπες χώρες του κόσμου από τα τέλη του 2023.
Τι τον κάνει όμως τόσο μεγάλο δημιουργό;
Κάθε ταινία του είναι καμωμένη με απόλυτη αγάπη και φροντίδα (και Προδέρμ), και αυτό φαίνεται από τα πρώτα κιόλας πλάνα τους. Κάθε κάδρο του είναι οπτικά υπέροχο, και ενώ το στυλ του παραμένει σε μεγάλο βαθμό το ίδιο στις ταινίες του, η καθεμία είναι κάτι τις το διαφορετικό που την κάνει να ξεχωρίζει.
Για παράδειγμα, τα σκίτσα στο Nausicaa έχουν πολύ πιο απαλές γραμμές και λιγότερο καθορισμένους χρωματισμούς, δίνοντάς τους μια όψη που διαφέρει από τα When The Wind Blows και The Snowman. Η απόφαση του δώσει στη θάλασσα υπόσταση στο Ponyo είναι επίσης εξαιρετική και δίνει στην ταινία μια ρευστή γοητεία, οριακά ανθρώπινη.
Οι χαρακτήρες, τα τοπία, η άγρια ζωή, οι μετακινήσεις — κάτω από τη μαγική πινελιά του Μιγιαζάκι, όλα φαίνονται τόσο όμορφα και θαρρείς ξεπηδούν με ζωντάνια εκτός οθόνης.
Οι ταινίες του στούντιο Ghibli (εταιρείας παραγωγής και διανομής της οποίας είναι συνιδρυτής) καταπιάνονται συχνά με το περιβάλλον και η αγάπη του σκηνοθέτη για την ύπαιθρο είναι εμφανής και εκφράζεται με τρόπο μοναδικό.
Στο Castle in the Sky η «μάχη» μεταξύ βιομηχανίας και υπαίθρου παρουσιάζονται μέσα από τις καμινάδες της αγροτικής πόλης που βγάζουν καπνό σε μια κατά τα άλλα αμόλυντη θέα. Τα δάση της αριστουργηματικής Princess Mononoke, είναι ένας σαγηνευτικά μπερδεμένος, αδάμαστος φυσικός κόσμος που γνέφει στο Μεταφυσικό . Ένα από τα πιο εντυπωσιακά επιτεύγματα του, η ομώνυμη κατοικία του Howl’s Moving Castle, ένα σύνολο κομματιών που στροβιλίζονται, ραγίζουν και μεταβάλλονται έχουν την ολοδική τους υπόσταση, ίδια με τους υπόλοιπους χαρακτήρες.
Πέρα από τις εικόνες, η φαντασία του Μιγιαζάκι οργιάζει και στην ατμόσφαιρα των ταινιών του. Το τερατώδες θηριοτροφείο στο Spirited Away είναι ένα συναρπαστικό δημιούργημα, καταφέρνοντας να είναι και γκροτέσκο και πανέμορφο ταυτόχρονα. Ένα μεγάλο μέρος της γοητείας αυτής της ταινίας οφείλεται στην αποτύπωση της ύπαρξης των ανθρώπων ανάμεσα στα πνεύματα, μιας κατάστασης η οποία οπτικοποιείται με τέτοιο τρόπο, ώστε κάθε πλάνο να χρειάζεται παραπάνω από μία προβολές ώστε να εντοπιστούν όλες οι λεπτομέρειες που το ιδιοφυές μυαλό του καταφέρνει να ενσωματώσει τόσο απλά.
Αρκεί να προσέξεις το catbus στο My Neighbor Totoro ή τους ρομποτικούς κατοίκους του πλωτού νησιού στη Laputa. Η εμπειρία του να βλέπεις τις ταινίες του Ιάπωνα είναι τόσο εθιστική γιατί σε βάζει χωρίς να το πάρεις πρέφα σε έναν υπέροχο κόσμο, σε κάνει σιωπηρό παρατηρητή σε μαγικές ιστορίες που δεν έχεις ξαναδεί και εντυπώνει στο υποσυνείδητο εικόνες που σε ακολουθούν στη μετέπειτα σινεφίλ πορεία σου.
Και αν αυτό δεν είναι η απόλυτη έκφραση της μαγείας του Σινεμά, τότε τι;
