Γίνεται να προλάβουμε την άνοια;

Όλα αυτά που έχεις ακούσει για τα σταυρόλεξα… ξέχνα τα. Ένας από τους καλύτερους τρόπους να προληφθεί η άνοια, είναι η συμμετοχή σε ομαδικές ψυχαγωγικές δραστηριότητες, όπως οι χειροτεχνίες, η μουσική, τα αθλήματα ή ο εθελοντισμός. Ακολουθούν η σωματική άσκηση και η διατροφή.

Ας τα πάρουμε, όμως, από την αρχή: Τι είναι η άνοια;

Όπως διαβάζουμε στο Iatronet.gr, η άνοια είναι μια μείζων νοητική διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από έκπτωση σε μία ή περισσότερες από τις νοητικές λειτουργίες. Είναι συνήθως προοδευτική και μπορεί να είναι το αποτέλεσμα διαφόρων αιτιών. Η νόσος Alzheimer είναι η πιο συχνή μορφή άνοιας. Άλλα είδη άνοιας είναι η αγγειακή άνοια που προκαλείται από βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία του εγκεφάλου, όπως στα πολλαπλά ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια, η μεικτού τύπου άνοια η οποία είναι συνδυασμός αγγειακής άνοιας και άνοιας τύπου Alzheimer, η μετωποκροταφική άνοια και η άνοια με σωμάτια Lewy.

Πώς προκαλείται η άνοια;

Η άνοια προκαλείται από βλάβη ή απώλεια των νευρικών κυττάρων και των συνδέσεων τους στον εγκέφαλο κυρίως λόγω σταδιακής εναπόθεσης συσσωματωμάτων πρωτεϊνών. Ανάλογα με την περιοχή του εγκεφάλου που έχει υποστεί βλάβη, η άνοια μπορεί να επηρεάσει διαφορετικά τους ανθρώπους και να προκαλέσει διαφορετικά συμπτώματα. Ορισμένες ασθένειες μοιάζουν με άνοια, όπως αυτές που προκαλούνται από αντίδραση σε φάρμακα ή ανεπάρκειες βιταμινών και μπορεί να βελτιωθούν με τη θεραπεία.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για να αναπτύξει κάποιος άνοια;

Ορισμένοι παράγοντες κινδύνου όπως η αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης και η υψηλή χοληστερίνη με εμφάνιση στη μέση ηλικία αλλά και συγκεκριμένοι τρόποι ζωής όπως το κάπνισμα, η κατάχρηση αλκοόλ και η μειωμένη σωματική και πνευματική άσκηση φαίνεται να αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας.

Πώς προλαμβάνεται η άνοια;

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, ο αποτελεσματικότερος τρόπος είναι η συμμετοχή σε πνευματικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες. Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από 38 έρευνες σε 2 εκατομμύρια ανθρώπους που δεν είχαν άνοια. Κατά τη διάρκεια των ερευνών, 74.700 από αυτούς εμφάνισαν την πάθηση περιλαμβανομένων 2.848 περιστατικών Alzheimer και 1.423 αγγειακής άνοιας. Οι συμμετέχοντες που παρακολουθήθηκαν για 3 χρόνια τουλάχιστον, έδωσαν πληροφορίες για τις δραστηριότητες ψυχαγωγίας με ερωτηματολόγια ή συνεντεύξεις.

Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι ψυχαγωγικές δραστηριότητες συνδέονταν με χαμηλότερο κατά 17% κίνδυνο άνοιας έναντι ανθρώπων που δεν έκαναν τα προηγούμενα.

Οι πνευματικές δραστηριότητες συνδέονταν με 23% χαμηλότερο κίνδυνο άνοιας (διάβασμα, γράψιμο, παρακολούθηση τηλεόρασης, ακρόαση ραδιοφώνου, παιχνίδια ή μουσικά όργανα, χρήση υπολογιστή και χειροτεχνίες).

Άνθρωποι που συμμετείχαν σε σωματικές δραστηριότητες όπως περπάτημα, τρέξιμο, κολύμπι, ποδήλατο, αθλήματα, γιόγκα και χορό είχαν 17% χαμηλότερο κίνδυνο άνοιας.

Η συμμετοχή σε κοινωνικές δραστηριότητες, όπως μαθήματα, ομάδες, επισκέψεις σε φίλους συνδέονταν με 7% χαμηλότερο κίνδυνο άνοιας.

Και τι γίνεται με την διατροφή;

Όπως λέει η νευρολόγος Αηδονιώ Φιολάκη στο Iatronet.gr, δεν υπάρχει ασφαλής μέθοδος για την πρόληψη της άνοιας, αλλά υπάρχουν βήματα που μπορούν να βοηθήσουν. Η τακτική σωματική και πνευματική άσκηση, η αποφυγή καπνίσματος, η υγιεινή διατροφή, η ρύθμιση των καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου και ο ποιοτικός ύπνος μπορούν να βελτιώσουν τις λειτουργίες του εγκεφάλου και να επιβραδύνουν την εξέλιξη της άνοιας.

Αναφορικά με τη διατροφή, ολοκληρωμένα διατροφικά πρότυπα, όπως η Μεσογειακή διατροφή, έχει φανεί ότι έχουν ευεργετική επίδραση στη γνωσιακή λειτουργία. Αναφορικά με επιμέρους θρεπτικά συστατικά, ιδιαίτερα ευεργετικά είναι τα φωσφολιπίδια, τα ωμέγα λιπαρά οξέα, οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β και η βιταμίνη D.

Φωσφολιπίδια

Τα φωσφολιπίδια αποτελούν συστατικά των μεμβρανών των νευρικών μας κυττάρων και είναι υπεύθυνα για την επικοινωνία τους. Αποτελέσματα μελετών έδειξαν ότι τα χαμηλά επίπεδα φωσφατιδυλοχολίνης και φωσφατιδυλοϊνοσιτόλης σχετίζονται με εμφάνιση ήπιας γνωσιακής έκπτωσης και Alzheimer. Αντίθετα, υψηλά επίπεδα φωσφατιδυλοχολίνης συνδέθηκαν με καλύτερη γνωσιακή απόδοση, κάτι που επιβεβαιώθηκε και με απεικονιστική παρατήρηση. Ακόμη, σε μελέτη παρατηρήθηκε βελτίωση στη μνήμη, στη διάθεση και στη λειτουργικότητα των ατόμων με Alzheimer που έλαβαν συμπληρωματικά φωσφατιδυλοσερίνη.

Ωμέγα λιπαρά οξέα

Είναι γνωστά τα οφέλη της κατανάλωσης ωμέγα- 3 λιπαρών οξέων στη νευρική λειτουργία. Αποτελούν συστατικά των μεμβρανών των νευρικών κυττάρων επηρεάζοντας σημαντικά τη λειτουργία τους.

Βιταμίνες του συμπλέγματος Β

Πολύ σημαντικές για τη λειτουργία του νευρικού μας συστήματος είναι οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β, καθώς μελέτες έχουν δείξει ότι χαμηλά επίπεδα των συγκεκριμένων βιταμινών στον οργανισμό μας οδηγούν σε δυσλειτουργία του εγκεφάλου. Ακόμη, η χορήγηση βιταμινών του συμπλέγματος Β οδήγησε σε μειωμένα επίπεδα εγκεφαλικής ατροφίας σε άτομα με ήπια γνωσιακή λειτουργία.

Βιταμίνη D

Πρόσφατες μελέτες έχουν αναδείξει τη σημασία της βιταμίνης D στην εμφάνιση άνοιας και Alzheimer, καθώς φαίνεται ότι τα χαμηλά επίπεδά της στον οργανισμό συνδέονται με αυξημένη εμφάνιση της νόσου. Με αυτό τον τρόπο φαίνεται πόσο σημαντικό αλλά και καθοριστικό μπορεί να είναι να διατηρήσουμε τη βιταμίνη D σε φυσιολογικά επίπεδα στον οργανισμό μας και να μην παραμελούμε τον τακτικό έλεγχό της.