Κοιμόμαστε καλύτερα στην εξοχή τελικά;

Παρατηρείς πως όταν βρίσκεσαι διακοπές στη θαλπωρή της εξοχής κοιμάσαι καλύτερα; Μπορεί και να είναι έτσι.

Αν το δούμε με βάση την κοινή λογική, είναι προφανές ότι ο ύπνος στην εξοχή θα έπρεπε να είναι καλύτερος.

Τι λέει όμως η επιστήμη;

Σε κάποιες μελέτες που συγκρίνουν τις αγροτικές κοινότητες με τον μέσο κάτοικο μιας πόλης (1, 2) φαίνεται πως όσοι ζουν στην εξοχή δεν κοιμούνται απαραιτήτως καλύτερα. Η ίδια η ύπαιθρος δηλαδή δεν αποτελεί εγγύηση για καλό ύπνο.

Τι γίνεται όμως αν αντιστρέψουμε την ερώτηση: Υπάρχουν στοιχεία της καθημερινότητας στις πόλεις που αποδεδειγμένα διαταράσσουν τον ύπνο μας; Φυσικά (ή μάλλον… τεχνητά) και υπάρχουν.

Ο θόρυβος από την οδική κυκλοφορία θεωρείται μια άκρως επιβλαβής ρύπανση και μπορεί να προκαλέσει σοβαρές διαταραχές του ύπνου. 

Μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη ζήτησε σε περισσότερους από 15.000 συμμετέχοντες σε μια περίοδο οκτώ ετών, να απαντήσουν σχετικά με τις συνήθειες και την ποιότητα του ύπνου τους.

Οι απαντήσεις τους συνδυάστηκαν με δεδομένα από έναν δορυφόρο που εξέταζε σε πόσο εξωτερικό φως εκτέθηκαν αυτοί οι άνθρωποι τη νύχτα. Στη μελέτη εξετάστηκαν τόσο οι πόλεις (πάνω από 500.000 άτομα) όσο και κάποιες μικρές πόλεις και αγροτικές περιοχές. 

Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα νυχτερινά φώτα σχετίζονται σημαντικά με διαταραχές ύπνου και μικρότερη διάρκεια ύπνου. Αντίστοιχα, τα άτομα με υψηλή έκθεση στο φως κατά τη διάρκεια της νύχτας είχαν 13% λιγότερο ποσοστό ικανοποίησης από την ποιότητα του ύπνου τους.

Μια άλλη μελέτη διερεύνησε δύο διαφορετικές κοινότητες στην Αργεντινή, οι οποίες μοιράζονται το ίδιο εθνοτικό και κοινωνικοπολιτισμικό υπόβαθρο, όμως η διαφορά τους ήταν η ηλεκτρική ενέργεια. Μόνο μία κοινότητα είχε πρόσβαση σε αυτήν, και η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πρόσβαση στο ηλεκτρικό φως σχετίζεται με μικρότερη διάρκεια ύπνου.

Ακόμη και το φωτιστικό δίπλα στο κρεβάτι μπορεί να καταστείλει την έκκριση μελατονίνης, που σημαίνει ότι είναι πιο δύσκολο να μας πάρει ο ύπνος. Όμως αυτό δεν είναι ο μόνος εχθρός.

Σύμφωνα με σχετική έρευνα, το 90% των ατόμων χρησιμοποιούν ηλεκτρονικές συσκευές μία ώρα ή λιγότερο πριν τον ύπνο. Κάτι τέτοιο όχι μόνο αυξάνει τον χρόνο έναρξης του ύπνου, αλλά μειώνει επίσης τον χρόνο ύπνου REM.  

Για κάθε 5% μείωση του ύπνου REM, τα ποσοστά θνησιμότητας αυξάνουν 13-17% στους ηλικιωμένους και μεσήλικες. Επίσης, ο ύπνος REM θεωρείται απαραίτητος και για γνωστικές λειτουργίες όπως είναι η μνήμη και η μάθηση.

Επιστημονικά μιλώντας λοιπόν, φαίνεται πως η ηχορύπανση και η φωτορύπανση των πόλεων επιδρούν αρνητικά στην καλή ποιότητα ύπνου και γι’ αυτό οι ύπνοι μας όταν είμαστε στην εξοχή είναι καλύτεροι.

Από την άλλη είναι και το κομμάτι της ψυχολογίας. Χωρίς να υπάρχουν έρευνες επ’ αυτού, είθισται να είμαστε πολύ πιο χαλαροί στις διακοπές μας, γεγονός που επιδρά στο να μειώνεται το στρες και άρα να έχουμε λιγότερες έγνοιες να μας κρατάνε ξύπνιους τα βράδια.

Αν πάλι δεν έχεις την ευκαιρία να πας στην εξοχή ή δεν έχεις σπίτι στην εξοχή, κανένα πρόβλημα. Βρες τρόπους να «μπλοκάρεις» τα φώτα και τους ήχους της πόλης όσο κοιμάσαι, αλλά και πριν κοιμηθείς και το πιθανότερο είναι πως θα κάνεις έναν ωραιότατο υπνάκο.