Είδαμε το «Εμείς, οι ημιάνθρωποι του πουθενά» στο Από Μηχανής Θέατρο

[...Η «αμφιθυμία» του αστείου, για να το πω και κουλτουριάρικα, εκφράζει την κωμικοτραγωδία της εξουσίας, είτε στην Ιστορία είτε στην σκηνή...]
Μ. Κρανάκη

Πρόκειται για ένα κωμικό θρίλερ για το τέλος του κόσμου, μια παράσταση βασισμένη σε θραύσματα από το μυθιστόρημα της Μιμίκας Κρανάκη, «Φιλέλληνες, Είκοσι τέσσερα γράμματα μιας Οδύσσειας», όπου περιγράφεται ο Νόστος και τα συναισθήματα ενός ανθρώπου, ο οποίος από τη μια στιγμή στην άλλη βρίσκεται αποκομμένος απ’ό,τι ως τότε θεωρούσε δικό του. Την Κρανάκη την απασχολεί το θέμα της ξενικότητας. Κατά την ίδια «η ξενιτιά έγινε κάτι σαν πεπρωμένο του πλανήτη...»

Οι επιστολές διατρέχοντας τον Χρόνο, από τα Δεκεμβριανά του ‘44, με ενδιάμεσο σταθμό το Μάη του ‘68, έως την πτώση του Τείχους του Βερολίνου το ‘89, μέσα από διαφορετικές φωνές και στιγμές, περιηγούνται ανάμεσα στις ελπίδες και τα αδιέξοδα μιας ολόκληρης γενιάς χωρίς Τόπο, ενορχηστρώνοντας με βιτριολικό χιούμορ -μέσα από μικρές ανθρώπινες ιστορίες- την παρωδία μιας σύγχρονης Οδύσσειας χωρίς νόστο.

Η σημαντική αυτή ελληνίδα διανοούμενη, είναι μία από τους εμβληματικούς εκπροσώπους της γενιάς του «Ματαρόα». Το γνωστό ιστορικό γεγονός της φυγάδευσης- τον Δεκέμβριο του ’45, της πιο δυναμικής και πολλά υποσχόμενης μερίδας της τότε ελληνικής νεολαίας, σε μια κρίσιμη στιγμή της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας -προάγγελο της επώδυνης εμφυλιακής περιόδου, μπορεί μεν να είχε αρνητικές επιπτώσεις στην συνέχεια της σύγχρονης ελληνικής πολιτισμικής ιστορίας, από την άλλη εμπλούτισε και ισχυροποίησε την ευρωπαϊκή διανόηση. Η Κρανάκη που έζησε και πέθανε στο Παρίσι, δίδαξε Γερμανική Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Ναντέρ και ασχολήθηκε με την Λογοτεχνία. Τα πρώτα χρόνια της Γαλλίας, παρακολουθεί τις φιλοσοφικές διαλέξεις στη Σορβόννη, γνωρίζει τον ΑντρεΜπρετόν και αργότερα τον Σαρτρ, μαζί με τους Αξελό, Καστοριάδη και Παπαϊωάννου, αποτέλεσαν την «ομάδα των φιλοσόφων» των υποτρόφων του «ΜΑΤΑΡΟΑ». Αργότερα συμμετείχε ενεργά στον Μάη του ‘68.

Η Ελένη Μποζά, που σκηνοθετεί την παράσταση, ερευνούσε για οκτώ μήνες το πώς μπορεί να λειτουργήσει δραματουργικά το λογοτεχνικό υλικό της Μιμίκας Κρανάκη και να δημιουργηθεί έτσι ένας ο κεντρικός δραματουργικός άξονας με ταυτόχρονη αυτοσχεδιαστική επεξεργασία από την πλευρά των ηθοποιών. Και αυτό ακριβώς πέτυχε.
Δεν έχει σημασία το γιατί… Σε έναν ξεχαρβαλωμένο πια κόσμο, τώρα ή λίγο αργότερα και σε έναν τόπο που θα μπορούσε να είναι εδώ ή κάπου αλλού… επτά άγνωστοι μεταξύ τους άνθρωποι, περιμένουν ένα διαστημόπλοιο που θα έρθει να τους σώσει… Με άφθονο χρόνο και ελάχιστες προμήθειες αναγκάζονται να συνυπάρξουν... Και διασκεδάζουν αναμασώντας ανέκδοτα, αναμνήσεις, πεποιθήσεις, λάθη και συνθήματα…

Οι ηθοποιοί Νίκος Γιαλελής, Σεραφίτα Γρηγοριάδου, Τρύφωνας Ζάχαρης, Διονύσης Πιφέας, Θεοδόσης Σκαρβέλης, Ναταλία Στυλιανού, Μαρία Φωτεινοπούλου. δημιουργούν ένα είδος ψυχολογικής ασφυξίας και εγκλωβισμού ειδικά εκεί που το τέλος είναι αρχή και η αρχή τέλος. Ο καθένας έχει μια διαφορετική οπτική για τη ζωή και τα πράγματα, όμως ο παρονομαστής είναι κοινός για όλους, είτε θέλουν να το δουν, είτε όχι. Όλοι σε μια αποχαύνωση, άλλος γυαλίζει τα παπούτσια του, γελούν, άλλη πλέκει, η Κλωθώ γυρίζει το νήμα της ζωής, η Λάχεση μετρά τη διάρκεια, ενώ η Άτροπος κόβει τη ζωή των ανθρώπων με τα τρομερά ψαλίδια της χωρίς κανένα δισταγμό. Όλα σχετίζονται με τον χρόνο, γι΄αυτό συχνά ακούγεται το τικ τακ του ρολογιού, που το αναπαράγουν και με το στόμα τους. Ένα ταξίδι το τέλος του οποίου κάθε φορά απομακρύνεται.

Οι ηθοποιοί κοιτούν ερευνητικά το κοινό. Ένας ποτίζει ένα δεντράκι που έχει μόνο ένα φύλλο, και αυτό ψεύτικο. Μια ψεύτικη κατασκευασμένη ζωή. Όλα δείχνουν κάπως περίεργα , σαν κάπως προ του τέλους. Μοιάζουν με ζωντανούς νεκρούς. Ο θάνατος δείχνει να παραμονεύει ενώ κάποιοι κλείνουν τα αυτιά τους στο επικείμενο άκουσμά του. Κάνουν μια διαδρομή στο χρόνο και στο χώρο. 

Στο κωμικό θρίλερ για το τέλος του κόσμου, όπως το αποκαλούν οι συντελεστές, στη σκηνή εμφανίζονται ως ήρωες μια αεροσυνοδός της Olympic Airways –μια γυναίκα που κρύβει μυστικά–, ένας πρώην μαρξιστής, η κοπέλα από την Αφρόνησο, μια «μπουμπού» ακαθορίστου ηλικίας που έχει ακόμα το σαράκι του θεάτρου, αυτός που ελπίζει ακόμα, ένας εμιγκρές που πρόλαβε να γυρίσει και ένας με το ψευδώνυμο «Yellow Submarine», μια χορωδία ή ένας Χορός προσώπων και χαρακτήρων που επαναλαμβάνονται βασανιστικά μέσα σε κάθε ιστορικό πλαίσιο, σε κάθε εποχή. Είναι ένα έργο συνόλου με τους ηθοποιούς να αυτοσχεδιάζουν μαγικά πάνω στον κορμό του.

 

Το ταξίδι έχει αλλάξει, βαρύ, επικίνδυνο , με πολλές παγίδες. Χάνεις λεφτά, ψάχνουν οι άνθρωποί σου τη ζωή τους. Φτάνεις κάπου και είσαι ξένος, όπως ξένος νιώθει και αυτός που ήταν εκεί πριν από εσένα. Καθημερινός πόνος και μόνιμα η απειλή του θανάτου. Το κρεματόριο και ο πόλεμος πήραν άλλη μορφή, το αποτέλεσμα παραμένει, το ίδιο για όλους. Αυτό είναι ο προβληματισμός που ενεργοποιείται από την παράσταση που σκηνοθετεί η Ελένη Μποζά και στηρίζεται πλήρως από τους ηθοποιούς της.

Ταυτότητα της παράστασης
Σύλληψη ιδέας - Σκηνοθεσία: Ελένη Μποζά
Δραματουργική έρευνα και επεξεργασία: Ελένη Μποζά, Ειρήνη Γκότση, Νικόλας Καλαντζής, Χάρης Μπαλασόπουλος
Βοηθός Σκηνοθέτη Α: Ειρήνη Γκότση
Βοηθός Σκηνοθέτη Β: Νικόλας Καλαντζής
Εικαστική δραματουργία: Μυρτώ Σταμπούλου
Μουσική δραματουργία: Μαρίνα Χρονοπούλου
Φωτιστική δραματουργία: Κατερίνα Μαραγκουδάκη
Παίζουν:
Νίκος Γιαλελής, Σεραφίτα Γρηγοριάδου, Τρύφωνας Ζάχαρης, Διονύσης Πιφέας, Θεοδόσης Σκαρβέλης, Ναταλία Στυλιανού, Μαρία Φωτεινοπούλου.