Ποιος Ψυχοθεραπευτής είναι κατάλληλος για εμένα;

Γράφει η Ελπίδα Παναγιωτουνάκου, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια, Msc

Η ανάγκη αποκωδικοποίησης της ανθρώπινης σκέψης, του συναισθήματος και της συμπεριφοράς οδήγησε στη δημιουργία πολλών και σημαντικών ψυχολογικών κλάδων, οι οποίοι, είτε συνδυαστικά είτε κατά μόνας, στοχεύουν στην παροχή βοήθειας στο άτομο και στην αντιμετώπιση της ψυχικής νόσου.

Ποιος, όμως, είναι ο κατάλληλος Ψυχοθεραπευτής για μένα;

Η ψυχοθεραπεία είναι μια διαδρομή με τις ανηφόρες και τις κατηφόρες της, την οποία ο θεραπευόμενος επιλέγει να διανύσει με συνοδοιπόρο τον θεραπευτή του. Για τον λόγο αυτόν κρίνεται ιδιαίτερα σημαντικό να δημιουργηθεί μία σχέση εμπιστοσύνης με τον θεραπευτή, ο οποίος εκτός από το ότι θα πρέπει να είναι κατάλληλα καταρτισμένος, με επαγγελματική εμπειρία και να έχει περάσει και ο ίδιος μέσα από τη διαδικασία της ψυχοθεραπείας, είναι σημαντικό να διαθέτει κάποια ατομικά χαρακτηριστικά, ως άνθρωπος, που θα διευκολύνουν τη θεραπευτική σχέση:

* Η ενσυναίσθηση, η ικανότητα δηλαδή του θεραπευτή να μπαίνει στη θέση του άλλου, δίχως όμως να ταυτίζεται μαζί του

* Η γνησιότητα, το να αφήνει δηλαδή ο θεραπευτής τον θεραπευόμενο να γνωρίζει που βρίσκεται συναισθηματικά και

* Η άνευ όρων αποδοχή, η αποδοχή δηλαδή του θεραπευόμενου ως ατόμου που αξίζει, δίχως να κρίνεται ή να αξιολογείται από τον θεραπευτή,

σε συνδυασμό με την κατανόηση, την ενεργητική ακρόαση και το αίσθημα εμπιστοσύνης που αποπνέει ο θεραπευτής, μπορεί να λειτουργήσουν καταλυτικά για την επιλογή του κατάλληλου ψυχοθεραπευτή.

Σίγουρα χρειάζεται θάρρος για να μοιραστεί κανείς τις βαθύτερες σκέψεις και ανησυχίες του με έναν άγνωστο, πόσο μάλλον να ξεγυμνωθεί ψυχικά προκειμένου να καταφέρει να αναδομήσει την εικόνα του εαυτού του σε μια νέα και πιο ενδυναμωμένη μορφή. Συνήθως, μετά τις πρώτες 2-3 συνεδρίες, ο θεραπευόμενος αρχίζει να χαλαρώνει και να νιώθει πιο άνετα με τον θεραπευτή του. Το αντίθετο θα συμβεί εάν αρχίσετε να διακρίνετε μια τάση χειραγώγησης ή επίκρισης από το θεραπευτή σας ή ακόμα και την προσπάθειά του να σας επιβληθεί ως αυθεντία. Οι παραπάνω συμπεριφορές, σε συνδυασμό με τη μη τήρηση των κανόνων ηθικής δεοντολογίας ή ακόμα και η προσπάθεια δημιουργίας μιας φιλικής σχέσης, δίχως τα απαραίτητα θεραπευτικά όρια, θα πρέπει να αξιολογηθούν ως αρνητικά στοιχεία ενός ψυχοθεραπευτή.

Ωστόσο, στην περίπτωση, που κάποιος έχει αλλάξει αρκετούς θεραπευτές, καταλήγοντας πως όλοι είναι ανεπαρκείς, ίσως να πρέπει να διερωτηθεί κατά πόσο αυτό αποτελεί μέρος της δυσκολίας που καλείται πραγματικά να αντιμετωπίσει. Ο φόβος και οι εσωτερικές συγκρούσεις, μπορεί να κάνουν τον θεραπευόμενο να αμφισβητήσει τον θεραπευτή του, αν και στην πραγματικότητα δεν είναι ακόμα έτοιμος ο ίδιος να εμπλακεί στη θεραπευτική διαδικασία.

Τι είναι, όμως, ο Ψυχοθεραπευτής;

Ο Ψυχοθεραπευτής μπορεί να είναι Ψυχολόγος ή Ψυχίατρος ή και να προέρχεται και από άλλους ανθρωπιστικούς κλάδους. Επομένως, ένας Ψυχολόγος ή Ψυχίατρος μπορεί να είναι ταυτόχρονα και Ψυχοθεραπευτής, αλλά δεν ισχύει απαραίτητα και το αντίστροφο. Κατά τη διαδικασία επιλογής του κατάλληλου ψυχοθεραπευτή καλό είναι να αξιολογηθεί η εγκυρότητα του φορέα στον οποίο έχει πραγματοποιηθεί η εκπαίδευσή του.

Ένα ακόμα βασικό στοιχείο αποτελεί η θεραπευτική προσέγγιση που ακολουθεί ο κάθε ψυχοθεραπευτής και κατ’ επέκτασιν κατά πόσο αυτή ταιριάζει στο θεραπευόμενο. Ενδεικτικά αναφέρονται οι παρακάτω μορφές ψυχοθεραπείας:

* Ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία: Έμφαση δίνεται στα βιώματα της παιδικής ηλικίας και στη σχέση με τη μητέρα, προκειμένου να ερμηνευθούν και να επιλυθούν οι δυσκολίες του παρόντος.

* Συστημική ψυχοθεραπεία: Στόχος είναι η κατανόηση του πλαισίου μέσα στο οποίο εμφανίζεται το πρόβλημα (π.χ. οικογένεια), μέσα από ερωτήσεις που θέτει ο θεραπευτής, και πως αυτό μετατοπίζεται μεταξύ των μελών του συστήματος, επηρεάζοντάς τα αντίστοιχα.

* Γνωσιακή ψυχοθεραπεία: Πρόκειται για μια μορφή θεραπείας εστιασμένης στο «εδώ και τώρα», όπου έμφαση δίνεται στον εντοπισμό των σκέψεων, οι οποίες με τη σειρά τους επηρεάζουν το συναίσθημα του θεραπευόμενου και των ωθούν σε μια σειρά δυσλειτουργικών συμπεριφορών, με αποτέλεσμα τη διαιώνιση του προβλήματος μέσω της δημιουργίας ενός φαύλου κύκλου.

Σε κάθε περίπτωση απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή σε περίπτωση που ο Ψυχοθεραπευτής δεν κατέχει βασικό τίτλο σπουδών στην Ψυχολογία ή στην Ψυχιατρική, οπότε και δεν υπάρχει η σχετική Άδεια Άσκησης του Επαγγέλματος!

Σίγουρα όλοι οι ψυχοθεραπευτές δεν είναι ίδιοι μεταξύ τους, ενώ δεν υπάρχει μία και μοναδική μέθοδος που να βοηθάει σε ένα ορισμένο πρόβλημα. Το άτομο είναι σημαντικό να αναζητήσει τον ειδικό και την θεραπευτική κατεύθυνση που του ταιριάζουν καλύτερα, αρκεί να μην ξεχνά πως στο τέλος της θεραπευτικής διαδρομής ο στόχος είναι ο θεραπευόμενος να γίνει ο ίδιος θεραπευτής του εαυτού του.