Λιποδιαλύτες: Οι «μύθοι» των φαρμακείων

Δεκάδες συμπληρώματα διατροφής υπόσχονται άμεσα και ορατά αποτελέσματα στην μείωση του λίπους μέσω θαυματουργών συστατικών. Λένε αλήθεια; Οι ειδικοί απαντούν.
Λιποδιαλύτες: Οι «μύθοι» των φαρμακείων
του Νικόλα Γεωργιακώδη 

Κάνοντας μια ολιγόλεπτη περιήγηση στις βιτρίνες των φαρμακείων, παρατηρούμε ότι τα ειδικά συμπληρώματα λιποδιαλυτών που υπόσχονται "άμεσα αποτελέσματα" έχουν πάρει τα... πάνω τους. Λίγο το γεγονός ότι το καλοκαίρι πλησιάζει, λίγο το ότι τα "σωσίβια" δεν λένε να φύγουν, λίγο τα "θαυματουργά" τους συστατικά που "καίνε το λίπος", οδηγούν αρκετούς καταναλωτές στο να διαθέσουν από τριάντα μέχρι και εξήντα ευρώ για την αγορά τους.

Σχεδόν ένα ημερομίσθιο λοιπόν – ή και πολύ παραπάνω - για έναν συνδυασμό συστατικών σε μορφή κάψουλας ή σκόνης, ο οποίος «εμποδίζει τον μηχανισμό αποθήκευσης λίπους χωρίς απώλεια μυϊκής μάζας», «είναι κατάλληλος για όσους θέλουν να απολαμβάνουν ζυμαρικά, ψωμί, πατάτες, πίτσες, γλυκά, κ.α και να μειώνουν αποτελεσματικά το σωματικό τους βάρος» και «με τρεις κινήσεις ‘χτυπάει’ τον μεταβολισμό, το τοπικό λίπος και τους υδατάνθρακες σε 24ωρη βάση».

Αν όλα τα παραπάνω ήταν αληθή, τότε σίγουρα θα είχε λυθεί το πρόβλημα της παχυσαρκίας στην Ελλάδα – και παγκοσμίως, οι παραλίες θα ήταν γεμάτες με καλλίγραμμα μοντέλα και οι θάνατοι από καρδιαγγειακές παθήσεις θα είχαν μειωθεί εντυπωσιακά. Δυστυχώς, τίποτα από αυτά δεν έχει συμβεί – και ούτε πρόκειται. Πόσο μάλλον όταν η λογική του μέσου καταναλωτή είναι συνδυασμένη με το εύκολο και γρήγορο αποτέλεσμα, σε οποιονδήποτε τομέα της καθημερινότητας.

«Πλασάρονται ως λιποδιαλύτες, αλλά τα στοιχεία που τους συνοδεύουν δεν είναι πειστικά για να πούμε ότι έχουμε ένα αποτέλεσμα κλινικά αξιόπιστο», λέει ο κ. Βασίλης Παπαμίκος, νοσοκομειακός διαιτολόγος σχετικά με τα συγκεκριμένα σκευάσματα, τα οποία εκμεταλλευόμενα το χαλαρό νομικό πλαίσιο, κυκλοφορούν ελεύθερα στα φαρμακεία χωρίς έγκριση από τον ΕΟΦ. «Σε γενικές γραμμές αυτά τα προϊόντα χρησιμοποιούν συστατικά τα οποία έχουν κάποια δράση σε σχέση με τον μεταβολισμό του λίπους, αλλά όχι επί της ουσίας: δηλαδή στο να αλλάξουν την λιπώδη σύσταση του ανθρώπινου σώματος», διαπιστώνει ο κ. Γεώργιος Πατερουλάκης, κλινικός διαιτολόγος και σύμβουλος φυσικής αγωγής.

Ποια είναι όμως αυτά τα «θαυματουργά» συστατικά και κατά πόσο κάνουν αυτά που αναγράφονται στις συσκευασίες των διατροφικών συμπληρωμάτων; Τα δώσαμε στην… διάθεση των δύο κλινικών διατροφολόγων και ιδού οι ετυμηγορίες τους.

Λ- Καρνιτίνη (l- carnitine)
Τι είναι; Από τις δημοφιλέστερες ουσίες που χρησιμοποιούνται κατά κόρον σε λιποδιαλυτικά σκευάσματα, η λ- καρνιτίνη συντίθεται φυσιολογικά από τον ανθρώπινο οργανισμό από δύο αμινοξέα, τη λυσίνη και τη μεθειονίνη. Πρόκειται για μια σημαντική ουσία σε ό, τι αφορά έναν από τους μηχανισμούς μεταβολισμού των λιπαρών οξέων στα μιτοχόνδρια και ουσιαστικά της υδρόλυσης των λιπών και της δημιουργίας ενέργειας. Όλα αυτά στο κομμάτι που έχει να κάνει με τον οργανισμό μας.

Πόσο κοστίζει; Ενδεικτικά, οι 60 κάψουλες κοστίζουν περί τα 41€
Τι (λένε ότι) μου προσφέρει; Σύμφωνα με τις επιγραφές των σκευασμάτων: «Το προϊόν L-carnitine είναι πολύ αποτελεσματικό στην καύση του ανεπιθύμητου λίπους και στο μετασχηματισμό του σε ενέργεια», «Συντελεί στην ομαλή λειτουργία του μεταβολισμού. Αποτελεί άριστο λιποδιαλύτη».

Η ετυμηγορία: Όπως λέει ο κ. Πατερουλάκης «δεν φαίνεται από έρευνες και δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η συμπληρωματική χορήγηση μπορεί να αυξήσει την δυνατότητα της ουσίας αυτής. Αν πάρουμε επιπλέον ποσότητα δεν καταφέρνουμε κάτι». Ο μεγαλύτερος όγκος της περίσσειας L-καρνιτίνης αποβάλλεται μέσω των νεφρών, ενώ η λ-καρνιτίνη που κατακρατείται από τον ανθρώπινο οργανισμό καθίσταται ανενεργή και χρησιμοποιείται μόνο σε περίπτωση μείωσης των φυσιολογικών επιπέδων της L-καρνιτίνης. Εν ολίγοις, κρατήστε τα λεφτά σας για κάτι καλύτερο - μέρες που είναι… 

Διαβάστε περισσότερα για την λ-καρνιτίνη και την δράση της στο ιατρονέτ. 
 
Λεκιθίνη
Τι είναι; Ευρέως διαδεδομένη ουσία σε συμπληρώματα διατροφής. Πρόκειται για μία φυσική ουσία που παράγεται στον οργανισμό και παίζει τον ρόλο του γαλακτοματοποιητή του λίπους. Συνδέεται δηλαδή με το λίπος και το κάνει διαλυτό στο νερό. Η λεκιθίνη περιέχει μεγάλες ποσότητες των βιταμινών ινοσιτόλη και χολίνη που θεωρούνται απαραίτητες για το μεταβολισμό του λίπους.

Πόσο κοστίζει; Περίπου 20€, ανάλογα με την εταιρεία που θα επιλέξετε. Σε αρκετά σκευάσματα πωλείται σε συνδυασμό με άλλες ουσίες (πράσινο τσάι, CLA) για «ταχύτερα αποτελέσματα». Η τιμή των σκευασμάτων αυτών είναι περίπου 35€ (60 κάψουλες) 
Τι (λένε ότι) μου προσφέρει; Οι κατασκευαστές ισχυρίζονται ότι αποτρέπει την συσσώρευση του διατροφικού λίπους στο σώμα, διασπώντας τα σε μικρά σωματίδια.

Η ετυμηγορία: «Το γεγονός ότι η λεκιθίνη κάτι το λίπος διαλυτό στο νερό, δεν σημαίνει ότι έχει και λιποδιαλυτική δράση», λέει ο κ. Παπαμίκος και συμπληρώνει ότι πρόκειται για παρανοήσεις, οι οποίες παρουσιάζονται διαφορετικά ώστε να δημιουργούνται λανθασμένες εντυπώσεις. Πράγματι, ενώ η λεκιθίνη έχει αποδειχτεί μέσα από έρευνες ότι βοηθάει στην μνήμη, στην μείωση της χοληστερόλης και στην πρόληψη από πέτρες της χολής, παρ’ όλα αυτά δεν υπάρχει επίσημη έρευνα που να αποδεικνύει την θετική της επίδραση στο αδυνάτισμα. «Το να αναγράφεται ότι ένα σκεύασμα βοηθάει στο αδυνάτισμα επειδή περιέχει λεκιθίνη και υπάρχει συσχέτιση μεταξύ λεκιθίνης και αδυνατίσματος, είναι αντιεπιστημονικό», διαπιστώνει ο κ. Πατερουλάκης.

Συζευγμένο Λινολεϊκό Οξύ (CLA)
Τι είναι;
Θα το δείτε να αναγράφεται και σαν CLA πάνω στο σκεύασμα και πρόκειται για μια σχετικά πρόσφατη ανακάλυψη. Είναι ένα σημαντικό πολυακόρεστο οξύ, το οποίο έχει φανεί μέσα από έρευνες ότι είναι πολύ καλό για τον οργανισμό. Μπορεί να μειώσει τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων και της χοληστερίνης και σε μερικές έρευνες έχει φανεί ότι μειώνει το ποσοστό του λίπους. Του ανθρώπινου; Θα αναρωτηθείτε. Αν βιάζεστε, ανατρέξτε στην ετυμηγορία.

Πόσο κοστίζει; Το βρήκαμε σε φαρμακείο με 64€ (οι εξήντα κάψουλες), αλλά κυκλοφορεί και σε συνδυασμό με άλλες ουσίες όπως η λεκιθίνη και το πράσινο τσάι.
Τι (λένε ότι) μου προσφέρει; Όπως αναφέρουν οι επιγραφές των σκευασμάτων «φαίνεται να είναι από τις αποτελεσματικότερες ουσίες κατά του πάχους», «μειώνει το λίπος προς όφελος των μυών», «είναι ιδανικό για επιδίωξη μυϊκής γράμμωσης» και «βοηθά στην καύση του λίπους, εμποδίζει την αποθήκευση του στα λιποκύτταρα, ενώ παράλληλα διατηρεί αναλλοίωτο το μυϊκό ιστό».

Η ετυμηγορία: Οι παραπάνω περιγραφές θα ήταν άκρως ενθαρρυντικές εν όψει καλοκαιριού αν βασίζονταν σε κάποια επίσημη έρευνα που να αποδεικνύει ότι το CLA έχει λιποδιαλυτική δράση. Για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, το CLA μπορεί όντως να μειώσει το σωματικό λίπος, να αλλάξει την σύσταση του σώματος σε μύες/ λποκύτταρα, και υπάρχουν και έρευνες που να το αποδεικνύουν – αλήθεια;. Ναι, με μόνο μειονέκτημα ότι οι συγκεκριμένες έρευνες βασίστηκαν σε πειράματα σε ποντίκια, χάμστερ και γουρούνια και όχι σε ανθρώπους. Μάλιστα, η δοσολογία που χρησιμοποιήθηκε στα πειραματόζωα για να γίνουν οι μετρήσεις ήταν δεκαπλάσια από την φυσιολογική και οι μετρήσεις στα πειραματόζωα έγιναν μετά την θανάτωσή τους. Δείτε εδώ την έρευνα.

Τέλος, όπως αναφέρει ο κ. Παπαμίκος, «Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι η επιπρόσθετη λήψη CLA αυξάνει την πιθανότητα για καρδιαγγειακό επεισόδιο, όχι μόνο σε ευπαθή άτομα, αλλά και στον γενικό πληθυσμό». Δείτε την σχετική έρευνα της American Heart Association.

Βρείτε περισσότερες πληροφορίες για το CLA στο iatronet

Πράσινο Τσάι
Τι είναι; Το πράσινο τσάι παρασκευάζεται μέσω αποξήρανσης των φύλλων που συλλέγονται από το φυτό Camelia sinensis το οποίο είναι πλούσιο σε πολυφαινόλες (αντιοξειδωτικές ουσίες).

Πόσο κοστίζει; Στο super market σε φακελάκια περίπου 3€, στα φαρμακεία πωλείται σκέτο σε συμπυκνωμένη μορφή (27€) ή και σε συνδυασμό με άλλες ουσίες όπως η λεκιθίνη, η καφεΐνη και το CLA σε διάφορες φόρμουλες (33€)
Τι (λένε ότι) μου προσφέρει; «Αυξάνει το μεταβολισμό, επιταχύνει το αδυνάτισμα και προσφέρει αντιοξειδωτική προστασία στον οργανισμό» και «βοηθάει στην καύση των θερμίδων που έχουν αποθηκευτεί στον οργανισμό», διαβάζουμε στις επιγραφές των σκευασμάτων που περιέχουν εκχύλισμα πράσινου τσαγιού σε κάψουλες ή σκόνη.

Η ετυμηγορία: Πράγματι, σύμφωνα με έρευνες το πράσινο τσάι μπορεί να βοηθήσει τον μεταβολισμό αυξάνοντας την δαπάνη ενέργειας. «Αυτό από μόνο του όμως δεν σημαίνει ότι μπορούμε να δούμε ένα σημαντικό στατιστικά αποτέλεσμα», λέει ο κ. Πατερουλάκης. «Επειδή υπάρχουν κάποιες έρευνες που λένε ότι η κατανάλωση πράσινου τσαγιού και αντιοξειδωτικών αυξάνει τον μεταβολισμό, δεν σημαίνει ότι καταναλώνοντας το θα έχουμε αποτέλεσμα, αν δεν ακολουθούμε μια ισορροπημένη διατροφή», συμπληρώνει. Αξίζει λοιπόν τα λεφτά του; Αν ακολουθείτε μια προσεγμένη διατροφή και ασκείστε συστηματικά, τότε ναι, το πράσινο τσάι μπορεί να ενισχύσει τον μεταβολισμό σας, αλλά σε αρκετά μικρό ποσοστό. Σε αυτή την περίπτωση, προτιμήστε τα φακελάκια από το σούπερ μάρκετ, είναι σαφώς πιο φθηνά.

Κιτοζάνη (Chitosan)
Τι είναι; Μια «νέα μόδα» στα ειδικά συμπληρώματα διατροφής, η κιτοζάνη είναι ένας πολυσακχαρίτης, ο οποίος αποτελεί δομικό συστατικό στο κέλυφος των οστρακοειδών (γαρίδες, καβούρια κτλ.). Κυκλοφορεί σε κάψουλες ή ταμπλέτες.

Πόσο κοστίζει; Σε συνδυασμό με χρώμιο και αντιοξειδωτικά, οι τιμές των σκευασμάτων ξεκινούν από 32€.
Τι (λένε)ότι μου προσφέρει; «Κάθε γραμμάριο Chitosan μπορεί να «συλλάβει» μέχρι 10 γραμμάρια λίπους ενεργώντας σαν σφουγγάρι», «έλκει και δεσμεύει τα λίπη των τροφών και τα μετατρέπει σε δύσπεπτα», εν ολίγοις η «θαυματουργή» αυτή ουσία σύμφωνα με τις επιγραφές των σκευασμάτων, σας επιτρέπει να τρώτε ο,τι θέλετε (πίτσες, γλυκά κτλ.) και να το αποβάλλετε άμεσα στην τουαλέτα, χωρίς να παίρνετε... γραμμάριο. Πολύ καλό για να είναι αληθινό, έτσι;

Η ετυμηγορία: Δεν υπάρχει καμία επιστημονικά τεκμηριωμένη έρευνα που να αποδεικνύει ότι λαμβάνοντας σκευάσματα με κιτοζάνη θα έχετε «δέσμευση» λίπους ή θα αδυνατίσετε. Μάλιστα, το 2004, ο FDA της Αμερικής (κάτι σαν τον δικό μας ΕΟΦ, αν και αρκετά πιο σχολαστικός με παρόμοια προϊόντα), έστειλε προειδοποιητικό γράμμα στην εταιρεία evitamins, η οποία πωλούσε σκευάσματα με κιτοζάνη, στο οποίο της συνιστούσε να ανακαλέσει τους ισχυρισμούς που αναφέρονταν στην ιστοσελίδα για «αποβολή των ανεπιθύμητων λιπαρών από τον οργανισμό» και «δέσμευσης των λιπαρών και της χοληστερόλης στο στομάχι και αποβολής τους από τον οργανισμό». Σύμφωνα με τον FDA, οι δύο ισχυρισμοί δεν στηρίζονταν σε επιστημονικές έρευνες και επομένως ήταν ανυπόστατοι. Δείτε εδώ την επιστολή του FDA.

Εν τέλει, τι είναι αυτό που μπορεί να «κάψει» αποτελεσματικά το επιπλέον λίπος; Ποιος είναι ο καλύτερος λιποδιαλύτης;

Σύμφωνα με τον κ. Παπαμίκο, η ψυχική δύναμη και επιμονή. «Δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να παρατάμε την φυσική άσκηση και την σωστή διατροφή και να έχουμε φρούδες ελπίδες που να τις εναποθέτουμε σε τέτοια προϊόντα». Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο κ. Πατερουλάκης: «Για να έχουμε την μέγιστη καύση λίπους θα πρέπει να ακολουθήσουμε ένα υποθερμιδικό πρόγραμμα διατροφής και ένα συγκεκριμένο είδος φυσικής δραστηριότητας, κατά προτίμηση αερόβιας. Ο συνδυασμός αυτός μπορεί να έχει το καλύτερο αποτέλεσμα στην μείωση του λιπώδους ιστού, προς όφελος του μυϊκού».

Δύσκολοι – οικονομικά – καιροί για λιποδιάλυτες…
Μπείτε στη συζήτηση

σχόλια

v