Ποδιατρική: «Στα χνάρια» των παθήσεων

του Νικόλα Γεωργιακώδη

Κάλοι, παραμορφώσεις, δερματικές παθήσεις, κακώσεις και ένα σωρό ακόμα επιπλοκές ταλαιπωρούν καθημερινά τα πόδια μιας μεγάλης μερίδας του πληθυσμού. Ενίοτε αποδίδονται σε κληρονομικά και κατασκευαστικά αίτια, αλλά στην πλειοψηφία τους αποτελούν απόρροια της κακομεταχείρισης των ποδιών μας και ιδιαίτερα του άκρου αυτών. Ευλόγως θα αναρωτηθεί κανείς πως γίνεται να παραμελούμε ένα μέρος του σώματός μας, χωρίς την βοήθεια του οποίου δεν θα είχαμε την δυνατότητα να μετακινηθούμε. Η άγνοια είναι ένας από τους κυριότερους παράγοντες της αμέλειας αυτής.

Απευθυνθήκαμε στον κ. Εμμανουήλ Αρβανιτάκη- Ποδίατρο, Ποδολόγο και συνεργάτη της Π.Α.Ε. Ολυμπιακός για να μας διαφωτίσει πάνω στο ζήτημα της υγείας των ποδιών. Αρχικά, τον ρωτήσαμε για τον χαρακτήρα και το αντικείμενο της –για πολλούς άγνωστης- επιστήμης της ποδιατρικής.

Η Ποδιατρική
«Είναι μια καινούργια για την χώρα μας πανεπιστημιακή ειδικότητα, η οποία απευθύνεται σε κάθε άνθρωπο ανεξαρτήτως ηλικίας και αφορά αποκλειστικά το άκρο πόδι», μας λέει και συμπληρώνει: «Οποιαδήποτε στιγμή της ζωής μας, το πόδι μπορεί να αποτελέσει πηγή προβλημάτων, παρουσιάζοντας διάφορες επιπλοκές ή δυσλειτουργίες όπως δερματικές, ονυχικές, μυοσκελετικές, νευρολογικές και πολλές άλλες».

Οι συνηθέστερες παθήσεις
Ζητώντας του να μας αναφέρει συγκεκριμένες παθήσεις που απαντώνται συχνότερα στους ασθενείς, μας μίλησε για δερματικές παθήσεις, παθήσεις των νυχιών όπως μολύνσεις ή αλλοιώσεις, κάλους και σκληρότητες δέρματος, επιπλοκές νευρολογικής φύσεως, παραμορφώσεις, κότσια, ανισοσκελίες και ένα σωρό ακόμα παθήσεις τις περισσότερες από της οποίες ακούσαμε για πρώτη φορά. Τα αίτια αυτών;

Όπως αναφέρει, οι βασικότεροι παράγοντες που προκαλούν αυτές τις παθήσεις είναι η υψηλή μηχανική πίεση (weight bearing), η οποία προκαλείται από τα στενά ή τα ψηλοτάκουνα παπούτσια, από παπούτσια με εσωτερικές ραφές, αλλά και από ανατομικές ανωμαλίες. Αποτέλεσμα της πίεσης αυτής, είναι η δημιουργία κάλων. «Όσον αφορά την δημιουργία μηκητιάσεων, αυτή οφείλεται στην αυξημένη θερμοκρασία, στην υγρασία του δέρματος από υπερύδρωση και στη μη σωστή υγιεινή των ποδιών» μας λέει και συνεχίζει αναλύοντας μια αρκετά συχνή πάθηση, την μεταταρσαλγία: «Λόγω κληρονομικότητας το πρώτο μετατάρσιο οστό -τα μετατάρσια οστά είναι πέντε επιμήκη οστά που βρίσκονται στο μπροστινό τμήμα του πέλματος, αμέσως πριν από τα δάκτυλα- μπορεί να είναι πιο κοντό από το δεύτερο. Έτσι, κατά την βάδιση το δεύτερο μετατάρσιο οστό δέχεται μεγαλύτερο βάρος από αυτό που μπορεί να αντέξει, με αποτέλεσμα να προκαλεί πόνο».

Πόνος προκαλείται και από παθήσεις των δαχτύλων, οι οποίες, σύμφωνα με τον κ. Αρβανιτάκη είναι εξίσου συνηθισμένες. Οφείλονται κατά κύριο λόγο στην δυσλειτουργία των μυών που συγκρατούν τα δάχτυλα των ποδιών μας και προκαλούν παραμορφώσεις και "διπλώματα" στα δάχτυλα. Τα αίτια της δυσλειτουργίας αυτής είναι κυρίως νευρολογικής φύσεως, αλλά συνδέονται και με την χρήση ακατάλληλων παπουτσιών, καθώς και με τον λάθος τρόπο με τον οποίον πατάμε, γνωστό και ως "εμβιομηχανικό αίτιο".

Τύποι παπουτσιών: Τα «Ναι» και τα «Όχι»
Τα παπούτσια λοιπόν, καθώς και η λανθασμένη επιλογή αυτών είναι ένας από τους κύριους λόγους που προκαλούν έναν μεγάλο αριθμό παθήσεων που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης από ειδικό. Θέλοντας να μάθουμε περισσότερα για τα «αρνητικά» του κάθε τύπου παπουτσιών του ζητήσαμε να μας σκιαγραφήσει το... προφίλ τους.

-Τακούνια
«Η καθημερινή χρήση ψηλοτάκουνων παπουτσιών μπορεί να προκαλέσει προβλήματα, όπως φλεγμονές και πόνο κάτω από πέλμα, κότσια, γαμψά δάχτυλα, ανατομικές ανωμαλίες, ακόμα και διαστρέμματα λόγω αστάθειας κατά την βάδιση», μας λέει για τα δημοφιλή γυναικεία υποδήματα, τα οποία οι ειδικοί συμβουλεύουν να φοριούνται μόνο στις εξόδους και όχι σε καθημερινή βάση. Από την άλλη θεωρεί πως ένα τακούνι δυόμισι με τρεις πόντους είναι ιδανικό για καθημερινή χρήση.

-Μυτερά και flat
Στο... εδώλιο του κατηγορουμένου κάθεται και ένα ακόμα άκρως δημοφιλές γυναικείο υπόδημα, τα μυτερά παπούτσια. «Τα μυτερά και στενά παπούτσια περιορίζουν το πόδι σε ένα σχήμα που δεν έχει καμία σχέση με το φυσικό του, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται ανατομικές ανωμαλίες», τονίζει. «Γι’ αυτό πρέπει να επιλέγουμε παπούτσια στο σχήμα του ποδιού, δηλαδή τετραγωνισμένα ή στρογγυλά στο μπροστινό μέρος». Από την άλλη πλευρά, είναι τα flat παπούτσια τόσο ασφαλή όσο νομίζουμε; «Όχι πάντα», μας απαντά και συνεχίζει: «Τα τελείως φλατ παπούτσια δεν δημιουργούν πρόβλημα αρκεί να τα έχουμε συνηθίσει. Όταν όμως έχουμε συνηθίσει να φοράμε ψηλοτάκουνα παπούτσια , τότε το πόδι δεν μπορεί να προσαρμοστεί από τη μία μέρα στην άλλη, γεγονός που επιβαρύνει κατά πολύ τα γόνατα και τη μέση».

-Πέδιλα
Όσον αφορά τα πέδιλα και τα σανδάλια, μπορεί να είναι αρκετά άνετα, αλλά δεν είναι πάντα ασφαλή. Θα πρέπει επομένως, τα ανοιχτά παπούτσια να δένουν στον αστράγαλο, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η σταθερότητα κατά τη βάδιση και να επιβαρυνθούν όσο το δυνατόν λιγότερο οι αρθρώσεις. Αν κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό, τότε ο κ. Αρβανιτάκης συνιστά τα σανδάλια να είναι ανατομικά, για να βοηθούν το πόδι να παραμένει σταθερό χωρίς να το κουράζουν.

Αναφερόμενος επιπλέον, στην μεγάλη ποικιλία των παπουτσιών που κυκλοφορούν για κάθε άθλημα ξεχωριστά, θεωρεί ότι ναι μεν είναι καλό τα υποδήματα να διαχωρίζονται για το κάθε άθλημα ξεχωριστά, αλλά πιστεύει ότι «υπάρχει μεγάλη υπερβολή όπου γίνεται καθαρά για διαφημιστικούς λόγους». Τέλος, σχετικά με τη δημοφιλή τάση που υποστηρίζεται και από αρκετούς επιστήμονες, το barefoot running, δηλαδή το ξυπόλητο τρέξιμο, δεν το συστήνει θεωρώντας πως είναι αρκετά επιβαρυντικό για τις αρθρώσεις.

Τι παπούτσι να πάρω τελικά;
Τα «καλά» παπούτσια λοιπόν, είναι αυτά που στηρίζουν καλά την καμάρα του ποδιού, έχουν ελαστική σόλα, δεν πιέζουν το μεγάλο δάκτυλο και τα μετατάρσια, έχουν χαμηλό τακούνι (κυρίως για τις γυναίκες) και εφαρμόζουν καλά στην φτέρνα χωρίς να αφήνουν πολύ ελεύθερο χώρο. Αν πάλι, τα πάρουμε και είναι ελάχιστα μεγαλύτερα από το πόδι μας, τότε το πρόβλημα μπορεί να λυθεί με την χρήση ειδικών πάτων.