Κάψιμο λίπους: Όσα δεν θα σου πουν στο γυμναστήριο

Το τοπίο περί γυμναστικής και μείωσης του σωματικού λίπους είναι κάπως "θολό". Όσο και οι κοιλιακοί όσων ξεκινούν τώρα να ασχολούνται με την άσκηση ή πασχίζουν για αρκετό καιρό να τους αναδείξουν.

Βοηθά ο διάδρομος; Μήπως τα βάρη είναι καλύτερα; Ποιος ο ρόλος της διατροφής; Έχει νόημα να λιώνεις με τις ώρες στο ελλειπτικό ή το ποδήλατο για να φύγει η κοιλίτσα;

Τι μας κρύβουν;

Ο μεταδιδακτορικός ερευνητής Σπύρος Μεθενίτης δίνει επιστημονικές απαντήσεις που δε θα ακούσεις στο γυμναστήριο σου.

Είμαι noob στην άσκηση. Να κάνω διάδρομο για να αδυνατίσω;

Αν ξεκινάς τώρα να ασχολείσαι με τη γυμναστική και θες να χάσεις λίπος, πρέπει να βάλεις αερόβιο στην προπόνησή σου. Μόνο του; Όχι. Ιδανικά μετά από προπόνηση με βάρη και σε μέτρια ένταση (το πολύ στο 75% της μέγιστης καρδιακής σου συχνότητας) για περισσότερα από 20 λεπτά. Έχε όμως υπόψη σου πως δε θα κάψεις μόνο λίπος, αλλά και υδατάνθρακα, μπορεί και μυϊκή μάζα. Είσαι ακόμα στην αρχή και το σώμα σου δεν έχει «μάθει» να καίει μόνο από τις αποθήκες λίπους θερμίδες.

Εξάλλου, ποτέ και σε καμία περίπτωση κανένας άνθρωπος δεν «καίει» μόνο μια πηγή ενέργειας. Ανά πάσα στιγμή χρησιμοποιεί όλες τις πηγές ενέργειας. Το θέμα είναι πως μέσα από την σωστή προπόνηση, με τα ειδικά προπονητικά χαρακτηριστικά, θα καταφέρουμε να αυξήσουμε την ποσοστιαία χρήση του λίπους ως πηγή ενέργειας, ώστε να γίνει η «κύρια» πηγή εκείνη την ώρα της άσκησης.

Έχει νόημα να τρέχω με τις ώρες;

Όχι, 20 λεπτά φτάνουν μετά το πέρας της προπόνησής σου με βάρη. Η συστηματική προπόνηση με αντιστάσεις (βάρη, μηχανήματα κτλ.) θα σου «δώσει» μυϊκή μάζα, η οποία με τη σειρά της θα αυξήσει τον μεταβολισμό σου και θα σε κάνει να καις περισσότερες θερμίδες γενικά, λόγου χάρη όταν κάθεσαι στον καναπέ ή όταν εργάζεσαι στο γραφείο. Η «μαγική» συνταγή λοιπόν είναι να ξεκινήσεις με αντιστάσεις την προπόνησή σου (αφού προηγουμένως έχεις πραγματοποιήσει 5-10 λεπτά προθέρμανση) και να την ολοκληρώσεις με περίπου 20 λεπτά αερόβια. Μπορείς να κάψεις λίπος μόνο με αερόβια; Μπορείς, όμως θέλει περισσότερα από 60 λεπτά ανά προπόνηση, και μεγαλύτερη συχνότητα μέσα στην εβδομάδα (4-5 φορές) εάν πραγματοποιείς συνεχόμενου τύπου αερόβια άσκηση.

Στο γυμναστήριο έχει ένα πρόγραμμα, HIIT; Κάπως έτσι. Υπόσχεται φοβερές καύσεις! Να το προτιμήσω;

Με την Υψηλής έντασης διαλλειματικού τύπου αερόβια άσκηση, την γνωστή ΗΙΙΤ, μπορείς μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα να «κάψεις» πολλές θερμίδες, τόσες όσες θα «έκαιγες» εάν έκανες 60-90 λεπτά συνεχόμενη αερόβια άσκηση μέτριας έντασης. Ως εδώ όλα καλά. Ωστόσο, υπάρχει ένα πρόβλημα: Όλες οι έρευνες που δείχνουν την υπεροχή της ΗΙΙΤ στην μεγαλύτερη καύση των θερμίδων, αναφέρονται μόνο σε αύξηση των δαπανώμενων θερμιδών κατά την ΗΙΙΤ άσκηση, όχι ότι θα αυξήσεις την καύση του λίπους. Η ποσοστιαία συνεισφορά του λίπους μειώνεται όσο αυξάνεται η ένταση της άσκησης.

Επίσης θα πρέπει να καταλάβουν επιτέλους όλοι οι ασκούμενοι και οι γυμναστές, ότι οι εντάσεις των πρωτοκόλλων άσκησης ΗΙΙΤ, οι οποίες χρησιμοποιούνται στις έρευνες και προκαλούν όλες αυτές τις σημαντικές προπονητικές προσαρμογές, είναι πάνω από το 100% του μέγιστου αερόβιου έργου, φτάνοντας μέχρι και το 170%. Αυτό αφορά το γνωστό, πραγματικό πρωτόκολλο Tabata και όχι αυτό που κάνεις στο γυμναστήριο μόνο και μόνο επειδή σου βάζουν 20 δευτερόλεπτα «υψηλής» έντασης άσκηση, ακολουθούμενα από 10 δευτερόλεπτα διαλλείματος).

Όπως καταλαβαίνεις, αυτή η ένταση δεν μπορεί να επιτευχθεί από τον απλό ασκούμενο του γυμναστηρίου, και ειδικότερα από κάποιον ο οποίος χαρακτηρίζεται ως υπέρβαρος και θέλει να χάσει σωματικό βάρος και λίπος. Τα προγράμματα του γυμναστηρίου που κακώς ονομάζονται ΗΙΙΤ, είναι στην καλύτερη των περιπτώσεων, χαμηλής-προς μέτριας έντασης, και όχι υπερμέγιστης. Οπότε και οι ασκούμενοι του γυμναστηρίου δεν βλέπουν τα αντίστοιχα οφέλη της ΗΙΙΤ άσκησης.

Μπορώ να τρώω «σαβούρες» και να χάνω βάρος;

Θεωρητικά, μπορείς να τρως πιτόγυρα και να χάνεις βάρος, αν έχεις μέσα στην ημέρα σου θερμιδικό έλλειμμα είτε μέσα από υποθερμιδική διατροφή είτε αυξάνοντας την φυσική σου δραστηριότητα και την καύση θερμίδων μέσω της άσκησης. Όμως μην το κάνεις συνήθεια, είναι ποιοτικά άσχημα φαγητά οι «σαβούρες» και δεν σου κάνουν καλό. Και αν το πιτόγυρο συμβεί, τότε προτίμησε να το ισοσταθμίσεις με μια δυνατή προπόνηση ενδυνάμωσης και λίγο αερόβιο στο τέλος της, όπως αναφέρουμε παραπάνω.

Είμαι μέσος ασκούμενος, πρέπει να συνεχίσω να κάνω διάδρομο για να κάψω λίπος;

Αν έχεις τουλάχιστον έναν χρόνο εμπειρίας και έκανες σωστή αερόβια άσκηση (3 αερόβιες προπονήσεις ανά εβδομάδα), τότε μάλλον έχεις αντιστρέψει την κύρια πηγή ενέργειας που καταναλώνει το σώμα σου και καις σε μεγαλύτερο ποσοστό λίπος κατά την ηρεμία - όταν "αράζεις", κάθεσαι, τρως κτλ. Συγχαρητήρια! Μπορείς να σταματήσεις να κάνεις διάδρομο ή οποιαδήποτε μορφή αερόβιας και να συνεχίσεις να καις λίπος, αρκεί να έχεις τουλάχιστον τρεις προπονήσεις την εβδομάδα με αντιστάσεις στο πρόγραμμά σου ή δύο προπονήσεις με αντιστάσεις και μία αερόβια (10-20 λεπτά αρκούν).

Δηλαδή να μην τρέχω τουλάχιστον μια ώρα στον διάδρομο για να κάψω έξτρα θερμίδες;

Έχεις τόσο χρόνο; Κάν’το. Αν και μπορείς με περισσότερη οικονομία να έχεις καλύτερα αποτελέσματα αν είσαι μέσος ασκούμενος: 45 λεπτά -1 ώρα βάρη και 10-20 λεπτά αερόβιο και τέλος. Εναλλακτικά, δοκίμασε να κάνεις μια κυκλικού τύπου προπόνηση με βάρη, θα κάψεις περισσότερες θερμίδες από το να έκανες μία ώρα αερόβιο.

Με τα βάρη δεν καίω λίπος δηλαδή;

Η άσκηση αντιστάσεων δεν χρησιμοποιεί το λίπος ως κύρια πηγή ενέργειας, δυστυχώς. Όμως αν έχεις καταφέρει μέσα από συστηματική αερόβια προπόνηση να αντιστρέψεις τον μηχανισμό παραγωγής ενέργειας «μαθαίνοντας» το σώμα σου να καίει λίπος, τότε μετά από μια προπόνηση άσκησης αντιστάσεων, και ειδικότερα κυκλικής μορφής, μέσα στη μέρα σου, θα καις περισσότερο λίπος με τις καθημερινές σου δραστηριότητες και περισσότερες θερμίδες ενώ κάθεσαι.

Μπορώ μόνο με διατροφή να κάψω λίπος;

Μια ισορροπημένη διατροφή σίγουρα θα βοηθήσει, όμως αν δεν κάνεις σωστή προπόνηση όσο τέλεια και αν είναι η διατροφή σου θα έχεις μειωμένα αποτελέσματα. Εν ολίγοις, μπορεί να χάσεις βάρος στη ζυγαριά, αλλά όχι λίπος. Το βάρος που θα χάσεις θα είναι κυρίως υγρά και μύες.

Τι εννοούμε «ισορροπημένη διατροφή»;

Μια διατροφή στα μεσογειακά πρότυπα ήτοι 60% υδατάνθρακα, περίπου 15-20% πρωτεΐνη και περίπου 20% λιπαρά. Επίσης, επουδενί μην «κόψεις» περισσότερες από 500 -700 θερμίδες από αυτές που σου αναλογούν ανά ημέρα, αν το κάνεις θα αυξήσεις την καταστροφή των μυών σου.

Συνοψίζοντας:

* Ο διάδρομος για τον αρχάριο ασκούμενο είναι απαραίτητος για να κάψει λίπος.

* Ο καλύτερος συνδυασμός για να χάσεις βάρος είναι άσκηση αντιστάσεων στην αρχή και στο τέλος αερόβια.

* Δεν μπορείς να υπολογίσεις με ακρίβεια πόσο λίπος καις, εκτός και αν κάνεις ειδικά τεστ με εργοφυσιολόγο.

* Σίγουρα αν κάνεις μόνο διάδρομο θα κάψεις (και) λίπος. Όμως ο συνδυασμός με βάρη προσφέρει οικονομία χρόνου και αλλαγές στο σώμα σου (μυϊκή διαμόρφωση, «τόνωση», δικέφαλους, «γραμμωμένο» στήθος και άλλα τέτοια ωραία).

* Αν είσαι αρχάριος δεν θα κάψεις μόνο λίπος με την άσκηση. Θα πρέπει να κάνεις τουλάχιστον 6-8 εβδομάδες συστηματική αερόβια άσκηση για να αντιστρέψεις τους μηχανισμούς στο σώμα σου που επιφορτισμένοι με το κάψιμο λίπους.

Νικόλας Γεωργιακώδης