Ένα "άλλο" ταξίδι στην Ιαπωνία

της Αγάπης Μαργετίδη

Κάπου στα τέλη της δεκαετίας του ’50 η Μυρτώ, νεαρή κοπέλα τότε, ταξίδεψε με τον καπετάνιο σύζυγό της στη μακρινή Ιαπωνία. Εκεί, ανάμεσα στα τόσα θαυμαστά που είδε, αγάπησε μια μικρή κούκλα, τη Haruko, που στα Ιαπωνικά σημαίνει Παιδί της Άνοιξης. Η Μυρτώ αποφάσισε να πάρει τη Haruko στην Ελλάδα για να της θυμίζει το όμορφο ταξίδι της, κι εκείνη με τη σειρά της συντρόφευσε πιστά το ζευγάρι για πολλά χρόνια, έως τον θάνατό τους. Λίγους μήνες μετά, τα ανίψια της Μυρτώς μαζευτήκαμε στο άδειο σπίτι της θείας για να αποφασίσουμε τι θα κάναμε με τα υπάρχοντά της, διαδικασία επίπονη, πλην όμως αναπόφευκτη. Εκεί είδα τη Haruko να με κοιτάζει με αγωνία, φοβούμενη μην καταλήξει στα αζήτητα. Ήταν τόσο γλυκιά και όμορφη, κομψή και λεπτεπίλεπτη, που σε κλάσματα δευτερολέπτου αποφάσισα να την υιοθετήσω και να την πάρω στο σπίτι μου. Ανακουφισμένη, με ακολούθησε με χαρά και έκτοτε βρίσκεται κοντά μου, κρατώντας μου συντροφιά με την ίδια αφοσίωση.

Έχοντας εκμυστηρευτεί στη Haruko το όνειρό μου να επισκεφθώ την πατρίδα της, εκείνη μου μιλούσε συχνά για τις μακρινές αναμνήσεις της, για τη νοσταλγία που ένιωθε κάποιες φορές και για την περιέργειά της να μάθει πώς έχει εξελιχθεί η χώρα της κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης απουσίας της. Όταν επιτέλους ήρθε η ώρα να κάνω αυτό το ταξίδι, την φίλησα και της υποσχέθηκα ότι θα της έφερνα όλα τα νέα. Το ταξίδι μου κράτησε 17 ημέρες και όταν επέστρεψα, της διηγήθηκα τις εντυπώσεις μου με το νι και με το σίγμα.

Πρώτα της περιέγραψα το Κιότο, την πόλη με τους 1.600 ναούς, μικρούς και μεγάλους, επιβλητικούς, με ονειρεμένους κήπους και νερά που κυλάνε. Μια μοναδική διαδρομή κατά μήκος ενός καναλιού δύο χιλιομέτρων που ονομάζεται ποιητικά “Το Μονοπάτι του Φιλοσόφου”. Φωτεινοί σηματοδότες που κελαηδούν σαν πουλιά, παλιές γειτονιές με χαμηλά ξύλινα σπιτάκια, άπειρα ηλεκτρικά καλώδια που διασταυρώνονται στον ουρανό και χιλιάδες ποδήλατα.

Όσο για το Τόκυο, τη μεγαλύτερη και πολυπληθέστερη πόλη του κόσμου, δεν ήξερα τι να της πρωτοπώ, ποια φωτογραφία να της πρωτοδείξω. Πόλη απέραντη κι όμως σχεδόν αθόρυβη, λειτουργική αν και δαιδαλώδης, με πρωτοφανή καθαριότητα και τάξη. Πόλη με φαρδιούς δρόμους αλλά και μικρά στενά γεμάτα εκπλήξεις. Τεράστια κτίρια, επιτεύγματα αρχιτεκτονικής και καλαισθησίας, ανακατεμένα με τα χαμηλά σπίτια μιας άλλης εποχής.

Ολόκληρες πολιτείες κάτω από την πόλη και πάνω από αυτήν. Στάσεις του μετρό με 200 εισόδους και 35 πλατφόρμες. Τα περίφημα bullet trains, υπερσύγχρονα τρένα με φουτουριστική γραμμή φεύγουν ανά 5 λεπτά με μαθηματική ακρίβεια. Τρένα που διασχίζουν τεχνητά νησιά και δεκάδες εργοτάξια, κάνοντάς σε να νομίζεις πως βρίσκεσαι πότε σε luna park και πότε σε ταινία επιστημονικής φαντασίας. Σταυροδρόμια τα οποία διασχίζουν 100.000 άνθρωποι την ώρα. Μεγάλα καταστήματα και εμπορικά κέντρα πολυώροφα, που στεγάζουν δεκάδες εστιατόρια, καφέ, μικρά μουσεία και γκαλερί τέχνης. Διεθνείς οίκοι με ιδιόκτητα κτίρια το ένα πιο εντυπωσιακό από το άλλο, με βιτρίνες που δεν χορταίνεις να κοιτάζεις. Η Haruko έμεινε με το στόμα ανοιχτό!

Οι άνθρωποι μιλιούνια, άλλοι βιαστικοί, άλλοι χαλαροί, ουρές ατελείωτες για φαγητό, τσάι και ποτό. Άνθρωποι πολυάσχολοι που γευματίζουν βιαστικά σε ένα παγκάκι το μεσημεριανό τους bento. Οδηγοί λεωφορείων που ευχαριστούν έναν-έναν τους επιβάτες όταν αυτοί αποβιβάζονται. Αγόρια και κορίτσια που νομίζεις πως βγήκαν από τις σελίδες των manga, κοπέλες ντυμένες με πολύχρωμες παραδοσιακές φορεσιές και λουλούδια στα μαλλιά, γιορτάζοντας την αποφοίτησή τους. Νέοι και λιγότερο νέοι παίζουν ατελείωτες ώρες ηλεκτρονικά παιχνίδια σε εκκωφαντικά πολυώροφα μαγαζιά pachinko, παρέες σχολιαρόπαιδων φωτογραφίζονται ομαδικά έχοντας μεταμφιεστεί σε ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς. Οικογένειες που κάνουν πικνίκ τα Σαββατοκύριακα κατά μήκος των στολισμένων με τις ανθισμένες κερασιές καναλιών, νιόπαντρα ζευγάρια που απαθανατίζονται σε ολάνθιστους κήπους. Κομψές κυρίες με ολομέταξα κιμονό, σωστά κομψοτεχνήματα, που παίρνουν το τσάι τους μετά από μία παράσταση kabuki, συζητώντας χαρούμενα και ζωηρά. Παρέες συναδέλφων και φίλων που διασκεδάζουν μετά τη δουλειά τους πίνοντας αμέτρητα sake. Φίλοι που γιορτάζουν γενέθλια, προαγωγές και επετείους σε μικροσκοπικά πολύβουα ταβερνάκια, τσιμπολογώντας yakitori, kabayaki, teriyaki, shabu-shabu, tempura, noodles, tonkatsu, sushi, sashimi και nigiri, καπνίζοντας αρειμανίως τσιγάρα από πακέτα με την φωτογραφία του Che Guevara!

Αυτό για το οποίο η Haruko είχε τη μεγαλύτερη αγωνία, ήταν να μάθει εάν οι συμπατριώτες της εξακολουθούν να διακρίνονται για τη βαθιά τους ευγένεια, την προσήλωσή τους στο καθήκον, τον σεβασμό για τον διπλανό τους, την υπερηφάνεια για τη χώρα τους. Της διηγήθηκα πώς μας βοήθησαν οι άνθρωποι χωρίς να τους το ζητήσουμε καν, πώς μας προσέφεραν απλόχερα την φιλοξενία τους, πόσο χαρούμενοι ήταν που συναντούσαν ταξιδιώτες που είχαν έρθει από τόσο μακριά για να γνωρίσουν τον τόπο τους. Η Miki, μια γλυκύτατη κοπέλα που έμαθε από την Ελληνίδα φίλη της ότι κάποιοι γνωστοί της θα πήγαιναν στο Κιότο, όχι μόνο δεν δίστασε, αλλά έκανε ολόκληρο ταξίδι από το μέρος που κατοικεί για να μας συναντήσει με χαρά και να μας συνοδεύσει σε κρυφά γοητευτικά μέρη που δεν θα ανακαλύπταμε μόνοι μας. Η Haruko δάκρυσε από συγκίνηση και υπερηφάνεια.

“Και οι κερασιές;” με ρώτησε με προσμονή, “τις είδες τις ανθισμένες κερασιές;” Αν τις είδα λέει, στολισμένες σαν νύφες, να σκεπάζουν τα κανάλια και να καθρεφτίζονται στο νερό, με τα ροζ φαναράκια να γιορτάζουν τον ερχομό της άνοιξης και οι άνθρωποι να χαίρονται για άλλη μια χρονιά το θαυμαστό αυτό θέαμα που συμβολίζει με σοφία τη γοητεία της ζωής αλλά και τη θνητότητα. Είναι τόση η ομορφιά, που σου κόβεται η ανάσα και το αναπόφευκτο τέλος φαντάζει λιγότερο σκληρό, ίσως και γλυκό…

Αυτά και άλλα πολλά είπα στη Haruko, κι εκείνη χαμογελούσε με ένα αδιόρατα μελαγχολικό και νοσταλγικό χαμόγελο. Τότε πήρα την απόφαση πως μια μέρα θα επιστρέψω στην πατρίδα της και της υποσχέθηκα πως αυτή τη φορά θα την πάρω μαζί μου. Παρ’ όλο που είμαι σίγουρη ότι εκείνη δεν θα μου το ζητήσει ποτέ, εάν διαισθανθώ ότι το θελήσει, θα την βοηθήσω να ξαναβρεί την οικογένειά της και θα την αποχωριστώ. Ποιος ξέρει όμως τι επιφυλάσσει το μέλλον για μένα και τη Haruko; Ίσως μείνουμε και οι δυο μαζί για πάντα, εκεί ή εδώ, μικρή σημασία έχει!