Τα σημεία στίξης και η σημασία τους που αλλάζει
Τι σημαίνει το θαυμαστικό στο chat, και τι κρύβει μια τελεία στο τέλος του SMS; Τα σημεία στίξης και η καινούρια σημασία τους στην ηλεκτρονική μας επικοινωνία.
Θα το έχετε προσέξει, έστω και όχι συνειδητά, ότι καθώς η επικοινωνία μας αλλάζει στον ηλεκτρονικό κόσμο, μια τελεία δεν έχει την σημασία που είχε πριν από δέκα χρόνια. Όχι ότι δεν έχει πια σημασία. Αλλά ότι κουβαλάει άλλα μηνύματα, ότι προσπαθεί με τον δικό της τρόπο να επικοινωνήσει άλλα συναισθήματα από εκείνα με τα οποία έχουμε μάθει να την συνδέουμε. Όχι; Δεν έχετε ιδέα για τι πράγμα μιλάμε; Κι όμως, μια ματιά στα παρακάτω παραδείγματα θα σας πείσει για του λόγου μας το αληθές.
Η θυμωμένη τελεία
Η μικρή, αθώα τελίτσα που κάποτε δήλωνε απλώς το τέλος μιας πρότασης εξελίσσεται σήμερα στο παθητικά επιθετικό σύμβολο που περνά το μήνυμα ότι «δεν είμαι καθόλου χαρούμενος με αυτό που μόλις έγραψα». Όπως εύστοχα παρατηρεί ο Ben Crair στο σχετικό άρθρο του New Republic καθώς η online επικοινωνία μοιάζει περισσότερο με διαρκή «συζήτηση σε εξέλιξη», οι περισσότεροι τείνουμε να παραλείπουμε εντελώς τα σημεία στίξης. Σε αυτό το πλαίσιο, η τελεία (τις σπάνιες φορές που χρησιμοποιείται) είναι απότομη και επιθετική.
Το ειλικρινές θαυμαστικό
Στον αντίποδα της τελείας, το θαυμαστικό που χρησιμοποιούταν ανέκαθεν για να υποδηλώσει ενθουσιασμό ή έκπληξη, αποτελεί πλέον έκφραση ειλικρινών (σχεδόν πάντα θετικών) συναισθημάτων. Για παράδειγμα, σε ένα e-mail, που το να παραλείψουμε εντελώς τα σημεία στίξης θα το κάνει πολύ ανεπίσημο, και η τελεία μας φαίνεται απότομη –όπως λέγαμε παραπάνω– κλείνουμε συνήθως με θαυμαστικό. Σκεφτείτε τη διαφορά ανάμεσα σε αυτά τα δύο μηνύματα: «Ανυπομονώ για το meeting.» και «Ανυπομονώ για το meeting!». Το θαυμαστικό εδώ προσθέτει όχι έμφαση, αλλά ένα ειλικρινές χαμόγελο.
Τα ντροπαλά αποσιωπητικά
Τι μας έλεγαν στο σχολείο για τα αποσιωπητικά; Ότι χρησιμοποιούνται όταν κάτι λείπει. Πολλά μπορεί να υποθέσει κανείς για αυτό το κάτι που λείπει, και κάπως έτσι τα αποσιωπητικά στον online κόσμο καταλήγουν να υποδηλώνουν δισταγμό, και εν δυνάμει φλερτ. Το «πίτσα…» για παράδειγμα θα μπορούσε να είναι πρόσκληση (για πίτσα), έκφραση επιθυμίας (για πίτσα) ή απλή γνώμη. Οι τελίτσες δεν ξεκαθαρίζουν τις προθέσεις τους. Κάθονται εκεί περιμένοντας μια απάντηση. Αυτό εισάγει την αμηχανία στην εξίσωση, και τα αποσιωπητικά είναι ένας καλός τρόπος να δηλώσεις ότι κάτι είναι άβολο. Η συζήτηση δεν τελειώνει, αλλά κάποιος πρέπει να κάνει μια κίνηση.
Ο δραματικός αστερίσκος
Πού συναντούσαμε παλιά τον αστερίσκο; Σωστά, στο κάτω μέρος της σελίδας, όπου μας εξηγούσε ένα σημείο του επάνω κειμένου που έχρηζε εξήγησης. Πού τον συναντάμε σήμερα; Στη μέση ή στο τέλος της πρότασης, να περιγράφουν κινήσεις ή αντιδράσεις, ως άλλες οδηγίες σε θεατρικό σενάριο. Όπως εξηγεί ο Ben Zimmer σε αυτό εδώ το απολαυστικό κείμενο οι αστερίσκοι (*γκουχ*) είναι οι σκηνικές οδηγίες (*βήχει*) που σου λένε (*κοιτάζει το ρολόι*) πράγματα για την ψυχολογική κατάσταση (*χασμουρητό*) και την συμπεριφορά (*κοιτάζει μακριά*). Συγνώμη (*ανοιγοκλείνει μάτια*) πού είχα μείνει; Α ναι, αστερίσκοι. Είναι τα χέρια που κουνιούνται σαν να λένε «κοιτάξτε τι κάνω».
Επιμέλεια: Ηρώ Κουνάδη
Πηγή: Mental Floss
Η θυμωμένη τελεία
Η μικρή, αθώα τελίτσα που κάποτε δήλωνε απλώς το τέλος μιας πρότασης εξελίσσεται σήμερα στο παθητικά επιθετικό σύμβολο που περνά το μήνυμα ότι «δεν είμαι καθόλου χαρούμενος με αυτό που μόλις έγραψα». Όπως εύστοχα παρατηρεί ο Ben Crair στο σχετικό άρθρο του New Republic καθώς η online επικοινωνία μοιάζει περισσότερο με διαρκή «συζήτηση σε εξέλιξη», οι περισσότεροι τείνουμε να παραλείπουμε εντελώς τα σημεία στίξης. Σε αυτό το πλαίσιο, η τελεία (τις σπάνιες φορές που χρησιμοποιείται) είναι απότομη και επιθετική.
Το ειλικρινές θαυμαστικό
Στον αντίποδα της τελείας, το θαυμαστικό που χρησιμοποιούταν ανέκαθεν για να υποδηλώσει ενθουσιασμό ή έκπληξη, αποτελεί πλέον έκφραση ειλικρινών (σχεδόν πάντα θετικών) συναισθημάτων. Για παράδειγμα, σε ένα e-mail, που το να παραλείψουμε εντελώς τα σημεία στίξης θα το κάνει πολύ ανεπίσημο, και η τελεία μας φαίνεται απότομη –όπως λέγαμε παραπάνω– κλείνουμε συνήθως με θαυμαστικό. Σκεφτείτε τη διαφορά ανάμεσα σε αυτά τα δύο μηνύματα: «Ανυπομονώ για το meeting.» και «Ανυπομονώ για το meeting!». Το θαυμαστικό εδώ προσθέτει όχι έμφαση, αλλά ένα ειλικρινές χαμόγελο.
Τα ντροπαλά αποσιωπητικά
Τι μας έλεγαν στο σχολείο για τα αποσιωπητικά; Ότι χρησιμοποιούνται όταν κάτι λείπει. Πολλά μπορεί να υποθέσει κανείς για αυτό το κάτι που λείπει, και κάπως έτσι τα αποσιωπητικά στον online κόσμο καταλήγουν να υποδηλώνουν δισταγμό, και εν δυνάμει φλερτ. Το «πίτσα…» για παράδειγμα θα μπορούσε να είναι πρόσκληση (για πίτσα), έκφραση επιθυμίας (για πίτσα) ή απλή γνώμη. Οι τελίτσες δεν ξεκαθαρίζουν τις προθέσεις τους. Κάθονται εκεί περιμένοντας μια απάντηση. Αυτό εισάγει την αμηχανία στην εξίσωση, και τα αποσιωπητικά είναι ένας καλός τρόπος να δηλώσεις ότι κάτι είναι άβολο. Η συζήτηση δεν τελειώνει, αλλά κάποιος πρέπει να κάνει μια κίνηση.
Ο δραματικός αστερίσκος
Πού συναντούσαμε παλιά τον αστερίσκο; Σωστά, στο κάτω μέρος της σελίδας, όπου μας εξηγούσε ένα σημείο του επάνω κειμένου που έχρηζε εξήγησης. Πού τον συναντάμε σήμερα; Στη μέση ή στο τέλος της πρότασης, να περιγράφουν κινήσεις ή αντιδράσεις, ως άλλες οδηγίες σε θεατρικό σενάριο. Όπως εξηγεί ο Ben Zimmer σε αυτό εδώ το απολαυστικό κείμενο οι αστερίσκοι (*γκουχ*) είναι οι σκηνικές οδηγίες (*βήχει*) που σου λένε (*κοιτάζει το ρολόι*) πράγματα για την ψυχολογική κατάσταση (*χασμουρητό*) και την συμπεριφορά (*κοιτάζει μακριά*). Συγνώμη (*ανοιγοκλείνει μάτια*) πού είχα μείνει; Α ναι, αστερίσκοι. Είναι τα χέρια που κουνιούνται σαν να λένε «κοιτάξτε τι κάνω».
Επιμέλεια: Ηρώ Κουνάδη
Πηγή: Mental Floss
