Από πού ξεκινούν οι τάσεις στην Ευρώπη;
Ποια είναι η σύγχρονη πρωτεύουσα του design; Ποια ευρωπαϊκή πόλη θριαμβεύει στην γαστρονομία και στη μουσική; Ιδού από πού ξεκινούν οι τάσεις.
Ποια είναι η γαστρονομική πρωτεύουσα της Ευρώπης; Σε ποια πόλη γεννιούνται οι νέες τάσεις της μουσικής, συγκεντρώνοντας την αφρόκρεμα της μουσικής βιομηχανίας και σε ποια γωνιά της Γηραιάς Ηπείρου κρύβονται τα μεγάλα μυαλά του σύγχρονου design και της μόδας; Αναζητάμε τις σύγχρονες πρωτεύουσες των ευρωπαϊκών τάσεων και το GPS μάς οδηγεί στις παρακάτω οκτώ μητροπόλεις.
*Οι πρωτεύουσες της μόδας: Παρίσι και Μιλάνο
Οι παραδοσιακές (όχι μόνο ευρωπαϊκές αλλά παγκόσμιες) πρωτεύουσες της μόδας συνεχίζουν να κρατούν τα σκήπτρα της πασαρέλας, καθώς όχι μόνο επηρεάζουν και καθορίζουν τις τάσεις της μόδας κάθε χρονιά με τις περίφημες «Fashion Weeks» τους, αλλά φιλοξενούν τις «βάσεις» των σπουδαιότερων οίκων της υφηλίου. Το Παρίσι για παράδειγμα είναι το «σπίτι» των Vuitton, Yves Saint Laurent, Chanel, Dior, Givenchy, Gaultier, Hermes κ.α., ενώ διαθέτει και την πιο φημισμένη σχολή μόδας του κόσμου, την Ecole de la chambre syndicale de la couture parisienne. Το Μιλάνο από την άλλη φιλοξενεί τα «κεντρικά» οίκων όπως οι Armani, Valentino, Prada, Dolce&Gabbana, Versace, Moschino και οι διασημότητες και οι απανταχού fashionistas θεωρούν το ετήσιο «πέρασμα» από την Μέκκα της ιταλικής μόδας εκ των ων ουκ άνευ για να μάθουν τις τάσεις που στην υπόλοιπη Ευρώπη θα φτάσουν με… χρονοκαθυστέρηση.
*Η πρωτεύουσα των μουσικών τάσεων: Βερολίνο
«Μια απαστράπτουσα μουσική σκηνή, δημιουργικά μυαλά και διεθνείς αστέρες που λατρεύουν την πόλη. Σαν ηγέτες στην αγορά, εκμεταλλευόμαστε τις απεριόριστες προοπτικές του Βερολίνου που αναμένουμε να προσφέρει ακόμη περισσότερα μουσικά highlights στο μέλλον». Τάδε έφη Frank Briegmann, ο πρόεδρος της δισκογραφικής εταιρίας Universal. Το Βερολίνο επέλεξαν όμως για ευρωπαϊκή έδρα τους και οι εταιρίες Sony, EMI, Viacom και DEAG, ενώ εδώ εδρεύει και η Ομοσπονδιακή Ένωση Μουσικής Βιομηχανίας. Η ανεξάρτητη σκηνή ανθεί στο Βερολίνο, το οποίο άλλωστε φιλοξενεί και μερικές από τις πιο έγκυρες διοργανώσεις μουσικών βραβείων της Γηραιάς Ηπείρου. Σημειώστε πως στην γερμανική πρωτεύουσα δραστηριοποιούνται 1.400 μουσικές εταιρίες.
*Η πρωτεύουσα της «πράσινης» τεχνολογίας: Κοπεγχάγη
Θυμάστε που μια προηγούμενη κυβέρνηση είχε ως στόχο να κάνει την Ελλάδα… τη Δανία του Νότου, επενδύοντας στην πράσινη ενέργεια; Αυτό που μας δίδαξε η προεκλογική εκείνη υπερβολή είναι αφενός ότι βρισκόμαστε έτη φωτός μακριά από τις προηγμένες ευρωπαϊκές πόλεις και αφετέρου πως η πρωτοπόρα πρωτεύουσα σε αυτόν τον τομέα είναι η Κοπεγχάγη. Ψηφισμένη ως η «Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης» για το 2014, η πρωτεύουσα της Δανίας συνεχίζει να πραγματοποιεί τομές στην οικολογική επένδυση: Οι αρχές της πόλης συνεργάζονται συστηματικά με εταιρίες, πανεπιστήμια και οργανώσεις σε fora που παράγουν ιδέες για νέες τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ενώ έχουν ιδρύσει και το «Green Laboratory» ώστε να δώσουν τα φώτα τους και σε άλλες πόλεις του πλανήτη.
Ανάμεσα στα άμεσα σχέδια είναι η πιο έντονη στήριξη της ποδηλατικής κουλτούρας, των πράσινων μετακινήσεων, των καθαρών ακτών που προσφέρονται για τους πολίτες ακόμη και στην περιοχή του λιμανιού, ενώ το μεγαλόπνοο στοίχημα είναι να γίνει η πρώτη «ουδέτερη» πόλη σε επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα μέχρι το 2025. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που στην έρευνα του περιοδικού Monocle για την καλύτερη πόλη για να ζει κανείς το 2013, η Κοπεγχάγη έλαβε την πρώτη θέση στον κόσμο.
*Η πρωτεύουσα της χορευτικής σκηνής: Άμστερνταμ
Η χορευτική σκηνή δεν είναι για την Ολλανδία μόνο η πηγή εσόδων ύψους μισού δισεκατομμυρίου ευρώ ετησίως (κι όμως, τόσα «βγάζει» η τοπική βιομηχανία των clubs και των DJs). Είναι και υπόθεση δημιουργική που βασίζεται στην καινοτομία, την εμφάνιση νέων ειδών και την μαζικότητα. Το Άμστερνταμ έγινε η γενέθλια γη των ειδών gabber και trance που κατέκλεισαν τα τελευταία είκοσι χρόνια τα dancefloors της Ευρώπης, συνδέοντας την σκηνή της πόλης με ονόματα όπως οι Tiesto, Armin Van Buuren και Ferry Corsten. Επιστέγασμα της πιο ενεργής dance σκηνής είναι το ετήσιο Amsterdam Dance Event, ένα από τα πιο μαζικά και δημοφιλή χορευτικά events στον πλανήτη, που φιλοξενείται σε 300 διαφορετικά clubs της πόλης με την συμμετοχή 2.000 DJs και περιλαμβάνει την ανακοίνωση της ετήσιας λίστας με τους 100 καλύτερους DJs του κόσμου, όπως ψηφίζονται στο DM Mag.
*Η πρωτεύουσα των κινηματογραφικών τάσεων: Πράγα
Το Παρίσι έχει την δική του παράδοση στο art house cinema. Το Λονδίνο και το Βερολίνο διαθέτουν ίσως τις καλύτερες τεχνολογικές περγαμηνές για να διδάξουν σινεμά. Κι όμως, μέχρι και σήμερα, η σχολή FAMU της Πράγας θεωρείται η πιο επιδραστική στην Ευρώπη, καθώς αποτελεί την πέμπτη παλαιότερη κινηματογραφική σχολή του πλανήτη. Μέσω αυτής γεννήθηκε η περίφημη «Σχολή της Πράγας», ένα ρεύμα που επηρέασε το παγκόσμιο σινεμά με πρωτεργάτες ονόματα όπως αυτά του Miloš Forman, του Goran Marković και του Emir Kusturica. Ακόμη και σήμερα, όμως, η Σχολή αλλά και η πόλη εν γένει συνεχίζει να γεννά κινηματογραφική έμπνευση, ανδρώνοντας μερικά από τα πιο ταλαντούχα πρόσωπα του ανεξάρτητου και καλλιτεχνικού σινεμά.
*Η πρωτεύουσα της γαστρονομίας: Λυών
Δεν είναι ευρέως γνωστό πέρα από τους γαστρονομικούς κύκλους, αλλά οι μεγαλύτεροι σεφ θα σας έλεγαν πως ένα από τα καλύτερα μέρη στην Ευρώπη για να δοκιμάσεις σπουδαίο φαγητό αλλά και να «διδαχθείς» γαστρονομική κουλτούρα είναι η γαλλική πόλη Λυών. Εκεί, στην ανατολική Γαλλία που θεωρείται ανώτερη στην «υψηλή κουζίνα» ακόμη και από το Παρίσι, είναι που αναδείχθηκε ο σεφ Paul Bocuse. Πρόκειται για σεφ-«θρύλο» που επηρέασε όσο πολύ λίγοι τον κόσμο της κουζίνας, στήνοντας εστιατόρια που έλαβαν απανωτά Αστέρια Μισελέν και ιδρύοντας μαγειρική σχολή - σημειώστε πως τα βραβεία «Bocuse d’ Or» που απονέμονται κάθε δύο χρόνια θεωρούνται κάτι σαν τους «Ολυμπιακούς Αγώνες» της μαγειρικής. Στα bouchons, όπως λέγονται τα παραδοσιακά εστιατόρια της πόλης, μπορεί να δοκιμάσει κανείς εξαιρετική κουζίνα, αλλά η γαστριμαργική κουλτούρα της Λυών δεν σταματά εκεί: Όλοι οι κάτοικοί της θεωρούν αυτονόητη την συζήτηση περί φαγητού καθ’ όλη την διάρκεια της ημέρας, ενώ οι γεύσεις συνδυάζονται ιδανικά με το καλό γαλλικό κρασί, όπως το Beaujolais που παράγεται στις γύρω περιοχές.
*Η πρωτεύουσα του σύγχρονου design: Ελσίνκι
Υπάρχει μια παροιμία στην Φινλανδία που λέει πως «αν η Σκανδιναβία έπρεπε να βασιστεί στις δικές της δυνάμεις, τότε οι Φινλανδοί θα αναλάμβαναν το design, οι Σουηδοί την κατασκευή, οι Δανοί την πώληση και οι Νορβηγοί την κατανάλωση». Με παράδοση πολλών δεκαετιών (από τα ‘50s ακόμη, στο Ελσίνκι τοποθετείται η γέννηση αντικειμένων-σταθμών στο design, όπως τα φλοραλ σχέδια Marimekko, τα υαλικά Iittala και τα έπιπλα του Alvar Aalto), το Ελσίνκι συνεχίζει να αποτελεί τον βασικό πόλο σχεδιασμού της βόρειας (και όχι μόνο) Ευρώπης, υπεύθυνο εν πολλοίς για αυτό που αποκαλούμε σκανδιναβικό design και έχουμε κατά κάποιο τρόπο όλοι μέσα στα σπίτια μας. Στο Design Forum Finland παρουσιάζονται όλες οι νέες τάσεις και τα πιο ενδιαφέροντα προϊόντα, από κεραμικά και οικιακά σκεύη μέχρι διακοσμητικά αντικείμενα. Μακριά από τα κλισέ του σουηδικού μοντέλου τύπου Ikea, οι φινλανδοί δημιουργοί πρωτοπορούν όχι μόνο στο βιομηχανικό design αλλά και στην αρχιτεκτονική: Η πρωτεύουσα απέκτησε υποδομές όπως ποδηλατόδρομους διαμορφωμένους στη θέση παλιών σιδηρογραμμών και κτίρια-απαυγάσματα του σύγχρονου design όπως το Παρεκκλήσι της Σιωπής Kamppi, το Μέγαρο Μουσικής Musiikkitalo και την μεγαλύτερη σκανδιναβική γκαλερί σύγχρονης τέχνης, την Forsblom.
*Η πρωτεύουσα του θεάτρου: Λονδίνο
Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία για το ποια πόλη κρατά τα σκήπτρα του θεατρικού θεάματος. Όχι μόνο επειδή εκεί γεννήθηκε και ανέβασε τις παραστάσεις του ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ, αλλά επειδή οι Λονδρέζοι κατάφεραν να στήσουν μια ολόκληρη σκηνή πολλών θεάτρων που φημίζονται για τα υπερθεάματά τους. Το West End φιλοξενεί διαχρονικές επιτυχίες αλλά και ολοκαίνουρια μιούζικαλ με σπουδαίους σκηνοθέτες και ερμηνευτές στο τιμόνι τους, ενώ στο λεγόμενο «off-West end» ζει και αναπνέει η πιο underground σκηνή του θεάτρου, με τα πειραματικά (και πιο προσιτά σε οικονομικούς όρους) θεάματα που όμως προδιαγράφουν τις μελλοντικές τάσεις του ευρωπαϊκού θεάτρου. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε πως το Λονδίνο έχει το πλεονέκτημα της γλώσσας, καθιστώντας τις παραστάσεις του προσιτές και ως εκ τούτου με μεγάλη επιρροή στο σύνολο του παγκόσμιου κοινού.
*Οι πρωτεύουσες της μόδας: Παρίσι και Μιλάνο
Οι παραδοσιακές (όχι μόνο ευρωπαϊκές αλλά παγκόσμιες) πρωτεύουσες της μόδας συνεχίζουν να κρατούν τα σκήπτρα της πασαρέλας, καθώς όχι μόνο επηρεάζουν και καθορίζουν τις τάσεις της μόδας κάθε χρονιά με τις περίφημες «Fashion Weeks» τους, αλλά φιλοξενούν τις «βάσεις» των σπουδαιότερων οίκων της υφηλίου. Το Παρίσι για παράδειγμα είναι το «σπίτι» των Vuitton, Yves Saint Laurent, Chanel, Dior, Givenchy, Gaultier, Hermes κ.α., ενώ διαθέτει και την πιο φημισμένη σχολή μόδας του κόσμου, την Ecole de la chambre syndicale de la couture parisienne. Το Μιλάνο από την άλλη φιλοξενεί τα «κεντρικά» οίκων όπως οι Armani, Valentino, Prada, Dolce&Gabbana, Versace, Moschino και οι διασημότητες και οι απανταχού fashionistas θεωρούν το ετήσιο «πέρασμα» από την Μέκκα της ιταλικής μόδας εκ των ων ουκ άνευ για να μάθουν τις τάσεις που στην υπόλοιπη Ευρώπη θα φτάσουν με… χρονοκαθυστέρηση.
*Η πρωτεύουσα των μουσικών τάσεων: Βερολίνο
«Μια απαστράπτουσα μουσική σκηνή, δημιουργικά μυαλά και διεθνείς αστέρες που λατρεύουν την πόλη. Σαν ηγέτες στην αγορά, εκμεταλλευόμαστε τις απεριόριστες προοπτικές του Βερολίνου που αναμένουμε να προσφέρει ακόμη περισσότερα μουσικά highlights στο μέλλον». Τάδε έφη Frank Briegmann, ο πρόεδρος της δισκογραφικής εταιρίας Universal. Το Βερολίνο επέλεξαν όμως για ευρωπαϊκή έδρα τους και οι εταιρίες Sony, EMI, Viacom και DEAG, ενώ εδώ εδρεύει και η Ομοσπονδιακή Ένωση Μουσικής Βιομηχανίας. Η ανεξάρτητη σκηνή ανθεί στο Βερολίνο, το οποίο άλλωστε φιλοξενεί και μερικές από τις πιο έγκυρες διοργανώσεις μουσικών βραβείων της Γηραιάς Ηπείρου. Σημειώστε πως στην γερμανική πρωτεύουσα δραστηριοποιούνται 1.400 μουσικές εταιρίες.
*Η πρωτεύουσα της «πράσινης» τεχνολογίας: Κοπεγχάγη
Θυμάστε που μια προηγούμενη κυβέρνηση είχε ως στόχο να κάνει την Ελλάδα… τη Δανία του Νότου, επενδύοντας στην πράσινη ενέργεια; Αυτό που μας δίδαξε η προεκλογική εκείνη υπερβολή είναι αφενός ότι βρισκόμαστε έτη φωτός μακριά από τις προηγμένες ευρωπαϊκές πόλεις και αφετέρου πως η πρωτοπόρα πρωτεύουσα σε αυτόν τον τομέα είναι η Κοπεγχάγη. Ψηφισμένη ως η «Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης» για το 2014, η πρωτεύουσα της Δανίας συνεχίζει να πραγματοποιεί τομές στην οικολογική επένδυση: Οι αρχές της πόλης συνεργάζονται συστηματικά με εταιρίες, πανεπιστήμια και οργανώσεις σε fora που παράγουν ιδέες για νέες τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ενώ έχουν ιδρύσει και το «Green Laboratory» ώστε να δώσουν τα φώτα τους και σε άλλες πόλεις του πλανήτη.
Ανάμεσα στα άμεσα σχέδια είναι η πιο έντονη στήριξη της ποδηλατικής κουλτούρας, των πράσινων μετακινήσεων, των καθαρών ακτών που προσφέρονται για τους πολίτες ακόμη και στην περιοχή του λιμανιού, ενώ το μεγαλόπνοο στοίχημα είναι να γίνει η πρώτη «ουδέτερη» πόλη σε επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα μέχρι το 2025. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που στην έρευνα του περιοδικού Monocle για την καλύτερη πόλη για να ζει κανείς το 2013, η Κοπεγχάγη έλαβε την πρώτη θέση στον κόσμο.
*Η πρωτεύουσα της χορευτικής σκηνής: Άμστερνταμ
Η χορευτική σκηνή δεν είναι για την Ολλανδία μόνο η πηγή εσόδων ύψους μισού δισεκατομμυρίου ευρώ ετησίως (κι όμως, τόσα «βγάζει» η τοπική βιομηχανία των clubs και των DJs). Είναι και υπόθεση δημιουργική που βασίζεται στην καινοτομία, την εμφάνιση νέων ειδών και την μαζικότητα. Το Άμστερνταμ έγινε η γενέθλια γη των ειδών gabber και trance που κατέκλεισαν τα τελευταία είκοσι χρόνια τα dancefloors της Ευρώπης, συνδέοντας την σκηνή της πόλης με ονόματα όπως οι Tiesto, Armin Van Buuren και Ferry Corsten. Επιστέγασμα της πιο ενεργής dance σκηνής είναι το ετήσιο Amsterdam Dance Event, ένα από τα πιο μαζικά και δημοφιλή χορευτικά events στον πλανήτη, που φιλοξενείται σε 300 διαφορετικά clubs της πόλης με την συμμετοχή 2.000 DJs και περιλαμβάνει την ανακοίνωση της ετήσιας λίστας με τους 100 καλύτερους DJs του κόσμου, όπως ψηφίζονται στο DM Mag.
*Η πρωτεύουσα των κινηματογραφικών τάσεων: Πράγα
Το Παρίσι έχει την δική του παράδοση στο art house cinema. Το Λονδίνο και το Βερολίνο διαθέτουν ίσως τις καλύτερες τεχνολογικές περγαμηνές για να διδάξουν σινεμά. Κι όμως, μέχρι και σήμερα, η σχολή FAMU της Πράγας θεωρείται η πιο επιδραστική στην Ευρώπη, καθώς αποτελεί την πέμπτη παλαιότερη κινηματογραφική σχολή του πλανήτη. Μέσω αυτής γεννήθηκε η περίφημη «Σχολή της Πράγας», ένα ρεύμα που επηρέασε το παγκόσμιο σινεμά με πρωτεργάτες ονόματα όπως αυτά του Miloš Forman, του Goran Marković και του Emir Kusturica. Ακόμη και σήμερα, όμως, η Σχολή αλλά και η πόλη εν γένει συνεχίζει να γεννά κινηματογραφική έμπνευση, ανδρώνοντας μερικά από τα πιο ταλαντούχα πρόσωπα του ανεξάρτητου και καλλιτεχνικού σινεμά.
*Η πρωτεύουσα της γαστρονομίας: Λυών
Δεν είναι ευρέως γνωστό πέρα από τους γαστρονομικούς κύκλους, αλλά οι μεγαλύτεροι σεφ θα σας έλεγαν πως ένα από τα καλύτερα μέρη στην Ευρώπη για να δοκιμάσεις σπουδαίο φαγητό αλλά και να «διδαχθείς» γαστρονομική κουλτούρα είναι η γαλλική πόλη Λυών. Εκεί, στην ανατολική Γαλλία που θεωρείται ανώτερη στην «υψηλή κουζίνα» ακόμη και από το Παρίσι, είναι που αναδείχθηκε ο σεφ Paul Bocuse. Πρόκειται για σεφ-«θρύλο» που επηρέασε όσο πολύ λίγοι τον κόσμο της κουζίνας, στήνοντας εστιατόρια που έλαβαν απανωτά Αστέρια Μισελέν και ιδρύοντας μαγειρική σχολή - σημειώστε πως τα βραβεία «Bocuse d’ Or» που απονέμονται κάθε δύο χρόνια θεωρούνται κάτι σαν τους «Ολυμπιακούς Αγώνες» της μαγειρικής. Στα bouchons, όπως λέγονται τα παραδοσιακά εστιατόρια της πόλης, μπορεί να δοκιμάσει κανείς εξαιρετική κουζίνα, αλλά η γαστριμαργική κουλτούρα της Λυών δεν σταματά εκεί: Όλοι οι κάτοικοί της θεωρούν αυτονόητη την συζήτηση περί φαγητού καθ’ όλη την διάρκεια της ημέρας, ενώ οι γεύσεις συνδυάζονται ιδανικά με το καλό γαλλικό κρασί, όπως το Beaujolais που παράγεται στις γύρω περιοχές.
*Η πρωτεύουσα του σύγχρονου design: Ελσίνκι
Υπάρχει μια παροιμία στην Φινλανδία που λέει πως «αν η Σκανδιναβία έπρεπε να βασιστεί στις δικές της δυνάμεις, τότε οι Φινλανδοί θα αναλάμβαναν το design, οι Σουηδοί την κατασκευή, οι Δανοί την πώληση και οι Νορβηγοί την κατανάλωση». Με παράδοση πολλών δεκαετιών (από τα ‘50s ακόμη, στο Ελσίνκι τοποθετείται η γέννηση αντικειμένων-σταθμών στο design, όπως τα φλοραλ σχέδια Marimekko, τα υαλικά Iittala και τα έπιπλα του Alvar Aalto), το Ελσίνκι συνεχίζει να αποτελεί τον βασικό πόλο σχεδιασμού της βόρειας (και όχι μόνο) Ευρώπης, υπεύθυνο εν πολλοίς για αυτό που αποκαλούμε σκανδιναβικό design και έχουμε κατά κάποιο τρόπο όλοι μέσα στα σπίτια μας. Στο Design Forum Finland παρουσιάζονται όλες οι νέες τάσεις και τα πιο ενδιαφέροντα προϊόντα, από κεραμικά και οικιακά σκεύη μέχρι διακοσμητικά αντικείμενα. Μακριά από τα κλισέ του σουηδικού μοντέλου τύπου Ikea, οι φινλανδοί δημιουργοί πρωτοπορούν όχι μόνο στο βιομηχανικό design αλλά και στην αρχιτεκτονική: Η πρωτεύουσα απέκτησε υποδομές όπως ποδηλατόδρομους διαμορφωμένους στη θέση παλιών σιδηρογραμμών και κτίρια-απαυγάσματα του σύγχρονου design όπως το Παρεκκλήσι της Σιωπής Kamppi, το Μέγαρο Μουσικής Musiikkitalo και την μεγαλύτερη σκανδιναβική γκαλερί σύγχρονης τέχνης, την Forsblom.
*Η πρωτεύουσα του θεάτρου: Λονδίνο
Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία για το ποια πόλη κρατά τα σκήπτρα του θεατρικού θεάματος. Όχι μόνο επειδή εκεί γεννήθηκε και ανέβασε τις παραστάσεις του ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ, αλλά επειδή οι Λονδρέζοι κατάφεραν να στήσουν μια ολόκληρη σκηνή πολλών θεάτρων που φημίζονται για τα υπερθεάματά τους. Το West End φιλοξενεί διαχρονικές επιτυχίες αλλά και ολοκαίνουρια μιούζικαλ με σπουδαίους σκηνοθέτες και ερμηνευτές στο τιμόνι τους, ενώ στο λεγόμενο «off-West end» ζει και αναπνέει η πιο underground σκηνή του θεάτρου, με τα πειραματικά (και πιο προσιτά σε οικονομικούς όρους) θεάματα που όμως προδιαγράφουν τις μελλοντικές τάσεις του ευρωπαϊκού θεάτρου. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε πως το Λονδίνο έχει το πλεονέκτημα της γλώσσας, καθιστώντας τις παραστάσεις του προσιτές και ως εκ τούτου με μεγάλη επιρροή στο σύνολο του παγκόσμιου κοινού.
