Ασεξουαλικότητα: Μια ζωή χωρίς σεξ

του Γιώργου Κόκουβα

«Είμαι ένας εξωγήινος. Από τον πλανήτη Ασέξουαλ. Πολλούς από εμάς μας στέλνουν στη Γη σε ανθρώπινη μορφή και μας μεγαλώνουν ανθρώπινες οικογένειες, οι οποίες παθαίνουν αμνησία για το όλο «εξωγήινο» συμβάν. Υπάρχει μία ολόκληρη διάσταση της ανθρώπινης εμπειρίας που απλώς δεν μπορεί να βρει εφαρμογή σε εμένα. Δεν μου λείπει η σεξουαλικότητα περισσότερο από όσο λείπουν οι γωνίες σε έναν κύκλο. Όλες αυτές οι σεξουαλικές έλξεις και επιθυμίες για τις οποίες μιλούν οι Γήινοι συνεχώς, και οι ερωτικές πράξεις που τόσο ανυπόμονα περιμένουν να συμμετάσχουν, απλώς δεν κολλάνε σε αυτό που νιώθω εγώ. Κι αυτό λειτουργεί για μένα».

Κάπως έτσι ξεκινά το γράμμα του προς το Δίκτυο Ανερωτικής Ορατότητας και Εκπαίδευσης ένα ασεξουαλικό άτομο, που ωστόσο είναι καθ’ όλα… γήινο. Τόσο γήινο, που το ξεχνάμε ή δεν το βλέπουμε καν. «Μπορεί οι ομοφυλόφιλοι να αποτελούν το 10% του πληθυσμού, αλλά κι εμείς είμαστε το αξιόλογο ποσοστό του 1% του πλανήτη» έγραφε με παράπονο ένας ασεξουαλικός σχολιαστής κάτω από άλλη μια πρόσφατη έρευνα για την βιολογική καταγωγή της ομοφυλοφιλίας, που μάλλον μονοπωλεί το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας.

Υπάρχουν, όμως, κι αυτοί οι (εξω)γήινοι, που δεν ονειρεύτηκαν, όπως το υπόλοιπο 99% του πληθυσμού, πώς θα είναι η πρώτη τους φορά. Που δεν έκρυψαν ολόκληρη συλλογή από ερωτικές ταινίες και περιοδικά από τους γονείς τους στα εφηβικά τους δωμάτια. Που δεν τους αφορούν τα αφιερώματα του τύπου «10 εναλλακτικές στάσεις να δοκιμάσετε στο κρεβάτι». Κι εμείς, ψάχνουμε τα μυστικά του… πλανήτη τους.

*Τι είναι η ασεξουαλικότητα;
Ως ασεξουαλικός (ή ανερωτικός ή asexual) ορίζεται εκείνος που δεν νιώθει σεξουαλική έλξη. Αυτόν τον ορισμό δίνει τουλάχιστον η πιο διαδεδομένη οργάνωση ασεξουαλικότητας, η AVEN (Asexual Visibility & Education Network). Αντίθετα με την αποχή από το σεξ, την οποία μπορεί να επιλέξει κανείς, η ασεξουαλικότητα θεωρείται εγγενές χαρακτηριστικό των ανθρώπων που την βιώνουν.

«Η ασεξουαλικότητα δεν κάνει τις ζωές μας χειρότερες ή καλύτερες, απλώς αντιμετωπίζουμε διαφορετικές προκλήσεις από τους περισσότερους σεξουαλικά ενεργούς ανθρώπους», αναφέρει στην σελίδα της η AVEN, προσθέτοντας πως στις τάξεις της ασεξουαλικότητας περιλαμβάνονται πολλές «διακυμάνσεις»: Οι asexual συνάπτουν σχέσεις, νιώθουν έλξη και διέγερση, αλλά με διαφορετικό τρόπο από αυτόν που οι περισσότεροι έχουμε συνηθίσει.

*Είναι τόσο διαδεδομένη ώστε να γίνει… κοινότητα;
Πολλοί θα αναρωτηθούν γιατί κανείς να ασχοληθεί με μια έννοια που πιθανότατα απασχολεί και αφορά ελάχιστους στον κόσμο, και μάλιστα για λόγους που κάποιοι θα θεωρήσουν γελοίους – μα ποιος φυσιολογικός άνθρωπος δεν θέλει σεξ; Αυτή είναι μία από τις κλασικές, αλλά εξίσου λανθασμένες προσεγγίσεις επί του θέματος, αφού όχι μόνο η (α)σεξουαλικότητα του καθενός και τα όσα αισθάνεται είναι για εκείνον πραγματικά και καθόλου γελοία ή μη φυσιολογικά, αλλά απασχολεί περισσότερους ανθρώπους από όσους θα πίστευε κανείς. Οι πιο πρόσφατες έρευνες κάνουν λόγο για το 1% του πληθυσμού περίπου, ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι οι επιστήμονες που θεωρούν ότι το ποσοστό είναι στην πραγματικότητα αρκετά μεγαλύτερο. Κι αυτό γιατί από την μία, μεγάλη μερίδα ερωτηθέντων στις έρευνες αρνήθηκε να απαντήσει, ενώ από την άλλη, μία εξίσου μεγάλη μερίδα του πληθυσμού δεν γνωρίζει τι είναι η ασεξουαλικότητα, και παρ’ ότι μπορεί να εντάσσεται σε αυτή, δεν το γνωρίζει.

*Μήπως είναι… νέα μόδα;
Πού ήταν «κρυμμένη» τόσο καιρό αυτή η κοινότητα και γιατί εμφανίστηκε μόλις τα τελευταία χρόνια στο προσκήνιο; Εδώ οφείλουμε να στραφούμε σε δύο παράγοντες: Στην κοινωνική «ασφάλεια» του ασεξουαλισμού του παρελθόντος και στην έλευση της «ανοιχτής κοινωνίας» του διαδικτύου.

Ενώ η αποτυχία να ολοκληρώσεις ερωτικά έναν γάμο και να «εκπληρώσεις τα καθήκοντά σου» θεωρούταν προσβολή στην ιερότητα του γάμου κατά τους προηγούμενους αιώνες, η ασεξουαλικότητα – σε αντίθεση με την ομοφυλοφιλία- δεν υπήρξε ποτέ παράνομη, κι έτσι δεν απασχόλησε ποτέ την κοινή γνώμη. Κανείς, απ’ όσο ξέρουμε, δεν δέχθηκε επίθεση στον δρόμο από φανατισμένους επειδή… δεν θέλει να κάνει σεξ. Από την άλλη, όμως, σήμερα, η ανωνυμία που προσφέρει το διαδίκτυο και η δημοτικότητα της online κοινωνικής δικτύωσης, έδωσε την δυνατότητα να δημιουργηθεί μια κοινότητα που μοιραζόταν το κοινό αυτό χαρακτηριστικό: Την ασεξουαλική ταυτότητα.

*Είμαι ασεξουαλικός;
Όπως αναφέραμε, ο ορισμός του ανερωτισμού περιλαμβάνει όσους δεν νιώθουν σεξουαλική έλξη». Αλλά, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως πρόκειται για μια ταμπέλα και μόνο, καθώς κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και αυτός θα αποφασίσει αν επιθυμεί να ενταχθεί κάτω από μια τέτοια «ομπρέλα». Για παράδειγμα, αν κάποιος δεν έχει δει ποτέ κανέναν ως σεξουαλικά ελκυστικό, εξ ορισμού είναι ασέξουαλ, αλλά εκείνος θα αποφασίσει αν θα χρησιμοποιήσει αυτή την ταμπέλα για τον εαυτό του: Όπως κάθε άλλη «ταυτότητα», πρόκειται απλώς για μια λέξη που χρησιμοποιείται για να βοηθήσει τους ανθρώπους να αυτόπροσδιοριστούν.

Μια καλή αρχή για να αντιληφθούμε καλύτερα τι είναι η ασεξουαλικότητα, θα ήταν να αναφέρουμε… τι δεν είναι. Δεν είναι η συνειδητή αποχή από το σεξ, δεν είναι η ανοργασμικότητα, δεν είναι ο ανηδονισμός. Η ασεξουαλικότητα δεν αποτελεί συμπεριφορικό σύνδρομο, δυσλειτουργία ή διαταραχή – συνεπώς δεν πρόκειται για κάτι που πρέπει να «θεραπευτεί»- και εν γένει θεωρείται «διαρκείας». Η AVEN την θεωρεί μία από τις σεξουαλικές προτιμήσεις – το ίδιο και ο Kinsey στην περίφημη «σκάλα» του σεξουαλικού προσανατολισμού, στην οποία οι ασέξουαλ είναι η «ομάδα Χ»-, αλλά πολλοί μελετητές αρνούνται τις αιτιάσεις της, καθώς επιχειρηματολογούν πως πρόκειται περί απουσίας σεξουαλικών προτιμήσεων.

Αυτό δεν σημαίνει πως οι ασεξουαλικοί άνθρωποι δεν έχουν κάνει ποτέ σεξ στην ζωή τους. Πολλοί είναι αυτοί που πειραματίζονται, κυρίως κατά την διάρκεια της εφηβείας τους, μεγάλο ποσοστό εκ των οποίων συνάπτουν ερωτικές σχέσεις, παρ’ ότι δεν νιώθουν την επιθυμία, γιατί αυτό προσδοκά το κοινωνικό πρότυπο από αυτούς. Επίσης, πολλοί είναι εκείνοι που κάνουν σεξ για να ικανοποιήσουν τον σύντροφό τους ή γιατί επιθυμούν ένα παιδί, ή επιδίδονται σε αυνανισμό, καθώς στους περισσότερους συνεχίζει να υπάρχει η σεξουαλική ορμή. Απλώς, βλέπουν όλα τα παραπάνω ως τυπική διαδικασία και δεν το απολαμβάνουν. Ωστόσο, δεν αποκλείεται να συνάπτουν «ρομαντικές σχέσεις», ήτοι κανονικές σχέσεις από σφοδρό έρωτα, από τις οποίες το μόνο που λείπει είναι το… κρεβάτι.

*Οι παρεξηγήσεις πίσω από τον όρο
Μια ενδιαφέρουσα μελέτη της συγγραφέως και κοινωνικής λειτουργού, Myra T. Johnson, με τίτλο “Ασεξουαλικές και Αυτοερωτικές γυναίκες: Δύο Αόρατες Ομάδες” που αναγνώρισε αρκετά νωρίτερα τον όρο (η μελέτη δημοσιεύθηκε το 1977) διαπιστώνει πως αυτές οι γυναίκες υπήρξαν καταπιεσμένες από την γενική εντύπωση πως… δεν υπάρχουν. Έτσι, αφέθηκαν στην τύχη τους και από την σεξουαλική επανάσταση των ‘70s και από το φεμινιστικό κίνημα. Η κοινωνία, υποστηρίζει η συγγραφέας, είτε αγνοεί αυτές τις ομάδες, είτε αρνείται την ύπαρξή τους, επιμένοντας πως πρόκειται για ασκητισμό για λόγους θρησκευτικούς, για ανθρώπους νευρωτικούς ή ασεξουαλικούς για πολιτικούς λόγους.

Οι κοινότητες όπως η AVEN σχηματίστηκαν για αυτούς ακριβώς τους λόγους: Για να ενημερώσουν αφενός τους ασεξουαλικούς ανθρώπους, είτε έχουν αντιληφθεί ότι συγκαταλέγονται σε αυτούς είτε όχι, και αφετέρου τον υπόλοιπο κόσμο για την ύπαρξη και την αποδοχή της οποίας οφείλει να τύχει μια τέτοια ταυτότητα από την κοινή γνώμη. Η πολιτεία της Νέας Υόρκης μάλιστα συγκαταλέγει τους ασεξουαλικούς στις κοινωνικές ομάδες εναντίον των οποίων είναι παράνομο να ασκηθεί οποιασδήποτε μορφής διάκριση.

Σημαντικότερη, πάντως, συνεχίζει να είναι η στήριξη μέσω τέτοιων κοινοτήτων των ίδιων των ασεξουαλικών, αφού πολλοί εξ αυτών μεγαλώνουν νομίζοντας πως είναι άρρωστοι, επισκέπτονται ειδικούς για να μάθουν τι έχουν και, με βάση έρευνες που έγιναν, παρουσιάζουν τον χαμηλότερο βαθμό αυτοεκτίμησης σε σύγκριση με τους ετεροφυλόφιλους, τους ομοφυλόφιλους και τους αμφιφυλόφιλους. Το να βρουν έναν ορισμό που ταιριάζει σε όσα αισθάνονται, είναι αυτό που τελικά τους οδηγεί, το λιγότερο, στην «αυτο-κατανόηση».

*Πού θα μάθω περισσότερα για την ασεξουαλικότητα;
-Στην ιστοσελίδα των FAQ της AVEN θα βρείτε αξιόπιστες απαντήσεις στις πιο συνηθισμένες απορίες… μπερδεμένων σεξουαλικά ανθρώπων. 
-Στο blog «Ανερωτικές Αναζητήσεις» θα βρείτε άρθρα, σκέψεις και προβληματισμούς που αφορούν τον ανερωτισμό και τις σχέσεις των ανερωτικών ατόμων με τον υπόλοιπο κόσμο. 
-Σε αφιέρωμα της Telegraph, θα βρείτε μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη μιας εικοσάχρονης κοπέλας που συνειδητοποίησε ότι δεν νιώθει ερωτική έλξη,  ενώ σε αυτό το δημοσίευμα της Guardian θα βρείτε εκτενείς πληροφορίες για το ανερωτικό κίνημα. 
-Εδώ θα βρείτε ένα άρθρο, συντάκτης του οποίου είναι ένας ασέξουαλ άνδρας και ξεδιαλύνει πολλές παρεξηγήσεις επί του ζητήματος. 
-Μάθετε περισσότερα στην Wikipedia. 
-Στην σελίδα των χρηστών της AVEN θα βρείτε πολλές μαρτυρίες και γράμματα ασεξουαλικών ανθρώπων που εξηγούν από πρώτο χέρι πώς είναι η ζωή στον κόσμο της ασεξουαλικότητας.