Η ψυχολογία των χρωμάτων και πού θα σας χρησιμεύσει

Σε κάποια από εκείνες τις δύσκολες ώρες της Φυσικής στο σχολείο μάθαμε για μήκη κύματος, για κάποια «παιχνίδια» του φωτός, για φάσματα και για την όρασή μας, χάρη στην οποία αντιλαμβανόμαστε τα διάφορα χρώματα. Οι αποχρώσεις, όμως, δεν μένουν μόνο στο μάτι μας. Προχωρούν παραπέρα, και φθάνουν μέχρι τον εγκέφαλό μας, μέχρι την «ψυχή» μας, γι’ αυτό και μπορούμε να μιλάμε για Ψυχολογία των Χρωμάτων.

Ωραία, και πού θα μας χρησιμεύσει; - θα ρωτήσετε. Άλλη μια «άχρηστη» μορφή ψυχολογίας; Μάλλον όχι: Η ψυχολογία των χρωμάτων βασίζεται στις πνευματικές και συναισθηματικές επιπτώσεις τους στους ανθρώπους και τις ζωές τους. Υπάρχουν φυσικά πολύ υποκειμενικοί παράγοντες σε έναν τόσο ιδιαίτερο τομέα όσο αυτόν της οπτικής επικοινωνίας, αλλά ταυτόχρονα υπάρχουν και σαφείς, κοινώς αποδεκτοί «κανόνες» που την διέπουν. Πρέπει, ωστόσο, να έχουμε πάντα υπ’ όψιν πως η αντίληψη των χρωμάτων και των επιδράσεών τους διαφέρει ανάλογα με τα… μάτια του εκάστοτε πολιτισμού και κουλτούρας.

Η χρωματική ψυχολογία στην καθημερινότητά μας

Έχετε ποτέ παρατηρήσει ότι ορισμένα μέρη ή δωμάτια σας «ρίχνουν την διάθεση»; Ότι σε κάποιους χώρους δεν νιώθετε άνετα, ενώ σε κάποιους άλλους ηρεμείτε και χαλαρώνετε πιο εύκολα; Προσπαθήστε τώρα να θυμηθείτε τα κυρίαρχα χρώματα σε αυτούς τους χώρους. Ίσως βρίσκεστε σε καλό δρόμο για να ανακαλύψετε τις επιδράσεις της ψυχολογίας των χρωμάτων στην ζωή σας.

Τα χρώματα συνδέονται στενά με τα συναισθήματά μας. Δεν είναι μόνο το ότι συμβολίζουν και αντιπροσωπεύουν ορισμένα από αυτά τα συναισθήματα, που τα κάνει σημαντικά, αλλά και το ότι μπορούν να τα προκαλέσουν. Για παράδειγμα, έρευνες έδειξαν πως η θέαση κόκκινου χρώματος μπορεί να ανεβάσει τους παλμούς της καρδιάς, κάτι που με την σειρά του οδηγεί σε αύξηση της αδρεναλίνης.

Επίσης, σημαντική είναι η επίδραση των χρωμάτων στην ψυχολογία μας, όταν λάβουμε υπόψη μας τον διαχωρισμό τους σε «ψυχρά» και «θερμά» χρώματα. Τα τελευταία – όπως το κόκκινο, το πορτοκαλί και το κίτρινο- μπορούν να «εμπνεύσουν» μια γκάμα συναισθημάτων, από άνεση και ζεστασιά μέχρι εχθρική διάθεση και θυμό, ενώ το ψυχρά – όπως το πράσινο, το μπλε και το μωβ- συνεπάγονται ηρεμία ή και θλίψη.

Όλα τα παραπάνω μπορούν να εφαρμοστούν στην καθημερινότητά μας με πολλούς τρόπους: Αν επί παραδείγματι σχεδιάζετε να βάψετε τους τοίχους του σπιτιού σας, ίσως είναι χρήσιμο να γνωρίζετε τις συναισθηματικές συνεκδοχές της κάθε απόχρωσης προτού επιλέξετε αυτή την οποία θα αντικρίζετε καθημερινά στον χώρο σας. Το ίδιο ισχύει και για την επιλογή των κυρίαρχων χρωμάτων στην υπόλοιπη διακόσμηση του σπιτιού σας.

-Τα ψυχρά χρώματα: Αν αυτό που επιζητάτε είναι η ζωντάνια και η δημιουργικότητα, είναι μια καλή ευκαιρία να βάλετε στην καθημερινότητά σας… μωβ πινελιές. Σύμφωνα με τα χρήσιμα πινακάκια που έχει ετοιμάσει για το κάθε χρώμα το ενδιαφέρον blog ArtTherapy, το μωβ αξιοποιεί τις αποχρώσεις του κόκκινου και του μπλε για να προσφέρει ευχάριστη ισορροπία μεταξύ ηρεμίας αλλά και ερεθισμού της αδρεναλίνης. Όσο πιο «ανοιχτό» είναι το μωβ, τόσο περισσότερο ευνοεί την ανακούφιση από την ένταση, κάτι που το καθιστά ιδανικό για γραφεία ή για το σπίτι σας.

Το πράσινο ή το μπλε από την άλλη θεωρούνται χρώματα «ξεκούρασης» και δημιουργούν ήρεμο περιβάλλον. Γι’ αυτό συνίστανται για χώρους όπου οι άνθρωποι περνούν πολλές ώρες την ημέρα, ώστε να μην τους «κουράζει» ο χρωματικός τόνος που θα βρίσκεται στα μάτια τους όλη την ημέρα. Το υπνοδωμάτια, ως πρωταρχικός χώρος ξεκούρασης, αποτελούν μια καλή αρχή.

-Τα θερμά χρώματα: Οι αποχρώσεις του κίτρινου και του πορτοκαλί μπορούν να αυξήσουν την αίσθηση ενέργειας και όρεξης των ανθρώπων – μην εκπλαγείτε αν διαπιστώσετε πως οι περισσότερες αλυσίδες εστιατορίων «επενδύουν» στα θερμά χρώματα. Ωστόσο, χρειάζεται προσοχή, καθώς τα συγκεκριμένα χρώματα, ως πιο φωτεινά, αντανακλούν περισσότερο φως και από ένα χρονικό σημείο παρουσίας σας σε έναν χώρο και μετά μπορούν να γίνουν ενοχλητικά για τα μάτια. Σας προτείνουμε επίσης, για ευνόητους λόγους – ιδιαίτερα αν βρίσκεστε σε μόνιμη δίαιτα- να μην βάψετε την κουζίνα ή την τραπεζαρία σας σε αυτές τις αποχρώσεις.

-Τα χρώματα στην διαφήμιση
Άλλος ένας τομέας που αξιοποιεί την χρωματική ψυχολογία για να μας επηρεάσει είναι αυτός του marketing. Ήδη αναφέραμε τον τρόπο που τα εστιατόρια χρησιμοποιούν τα θερμά χρώματα για να μας ανοίξουν την όρεξη. Προσθέστε τώρα και τον τρόπο που τα supermarket φωνάζουν «κραυγαλέα» με τα χρώματα (και όχι μόνο) πως «εδώ είναι ευκαιρία» ή «αγοράστε» (δείτε εδώ το σχετικό αφιέρωμα του in2life στην ψυχολογία των supermarkets). Αλλά και κάθε διαφημιστής που σέβεται τον εαυτό του θα σκεφτεί καλά προτού επιλέξει το κατάλληλο χρώμα για να ντύσει την διαφημιστική καταχώριση ενός προϊόντος. Κι αν αναρωτιέστε τι πρέπει να σκεφτεί, παρακάτω σας ετοιμάσαμε μια λίστα των εννοιών, των αξιών και των συναισθημάτων με τα οποία κάθε χρώμα συνδέεται στενά.

*Λευκό: Αγνότητα, αθωότητα, καθαρότητα, αίσθηση του χώρου, ουδετερότητα, αλλά και θρήνος σε ορισμένες ανατολικές κουλτούρες
*Μαύρο: Εξουσία, δύναμη, κακό, νοημοσύνη, θρήνος
*Γκρι: Ουδετερότητα, διαχρονικότητα, πρακτικότητα
*Κόκκινο: Αγάπη, έρωτας, ευαισθησία, ζεστασιά, άνεση, ενέργεια, ενθουσιασμός, ένταση, ζωή, αίμα
*Πορτοκαλί: Χαρά, ενέργεια, ενθουσιασμός, ζεστασιά, πλούτος, φινέτσα, αλλαγή, ερεθισμός
*Κίτρινο: Χαρά, γέλιο, έντονη διάθεση, αισιοδοξία, ζεστασιά, πείνα, ένταση, αλλά και απόγνωση, θυμό, προσπάθεια να τραβήξει κανείς την προσοχή
*Πράσινο: Φυσικότητα, δροσιά, ανάπτυξη, χρήμα, υγεία, ζήλια, ηρεμία, αρμονία και γονιμότητα
*Μπλε: Ηρεμία, γαλήνη, κρύο, έλλειψη προσοχής ή και όρεξης, σοφία, πίστη, αλήθεια
*Μωβ: Πίστη, πλούτος, φινέτσα, σοφία, εξωτικότητα, πνευματικότητα, ακμή, σεβασμός, μυστήριο
*Καφέ: Αξιοπιστία, σταθερότητα, φιλία, θλίψη, ζεστασιά, άνεση, ασφάλεια, φυσικότητα, θρήνος (για ορισμένες κουλτούρες)
*Ροζ: Ρομαντισμός, έρωτας, ευγένεια, ηρεμία, ταραχή