Ιστορίες εφορευτικής τρέλας!

του Γιώργου Κόκουβα

Όσο εμείς θα κοιμόμαστε το πρωί της Κυριακής, μια στρατιά δικηγόρων θα σφραγίζει με βουλοκέρια τις κάλπες. Όσο θα πίνουμε το καφεδάκι μας πριν πάρουμε τον δρόμο προς το εκλογικό τμήμα όπου ψηφίζουμε, τα μάτια γραμματέων θα βλέπουν να περνούν από μπροστά τους στρατιές από ταυτότητες και φάκελοι με ψήφους. Κι όσο θα παρακολουθούμε τα exit polls και τους πολιτικούς να σφάζονται στην τηλεόραση, τα μέλη και οι εκλογικοί αντιπρόσωποι θα μετρούν σταυρούς μέχρι να πουν «ήμαρτον». 

Και όχι μόνο. Ανάμεσα σε αυτές τις τυπικές εκλογικές διαδικασίες, δεν είναι λίγα τα ευτράπελα, τα παράξενα και τα κωμικοτραγικά που συμβαίνουν σε κάθε εκλογικό τμήμα. Και δεν υπάρχουν πιο κατάλληλοι να μας τα περιγράψουν, από αυτούς που τα έζησαν. Δύο δικαστικοί αντιπρόσωποι, δύο γραμματείς και δύο μέλη, που έχουν τελέσει χρέη εφορευτικής επιτροπής σε προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις, μας διηγούνται τις εμπειρίες τους. 

Δημήτρης, 37 ετών 

(γραμματέας εφορευτικής επιτροπής στις βουλευτικές εκλογές του 1993)

Νομίζω ότι ήταν στις εκλογές του 1993 - πάντως ήταν ή στις τελευταίες ή στις προτελευταίες εκλογές που τα τμήματα ήταν χωριστά (ανδρικά- γυναικεία). Εκτός από τα μέλη της εφορευτικής επιτροπής, στην αίθουσα είθισται να βρίσκονται και αντιπρόσωποι των κομμάτων ώστε να διασφαλίζεται με έναν ακόμη τρόπο το αδιάβλητο της εκλογικής διαδικασίας. Αυτοί οι εκπρόσωποι ονομάζονται «εκλογικοί αντιπρόσωποι». Ανάμεσα στους εκλογικούς εκπροσώπους του εκλογικού τμήματος αρρένων όπου υπηρετούσα, ήταν μια ομορφούλα κατάξανθη κοπέλα- νομίζω του ΠΑΣΟΚ. Η διαδικασία κυλούσε βαρετά και το κλίμα μεταξύ των εκλογικών αντιπροσώπων ήταν καλό. Έκλεισαν οι κάλπες και ξεκίνησε η καταμέτρηση. Όλα τα σκισμένα η έστω και ταλαιπωρημένα ψηφοδέλτια επιδεικνύονταν από την εφορευτική επιτροπή σε όλους τους εκλογικούς αντιπροσώπους ώστε να υπάρχει η ομοφωνία τους ότι πρόκειται για «άκυρο» ψηφοδέλτιο. Ομοίως, όταν επί ενός ψηφοδελτίου υπήρχε γραμμένο κείμενο διαβαζόταν μεγαλοφώνως.

Κάθε περίπτωση ψηφοδελτίου με... άποψη (κείμενο) αντιμετωπιζόταν με τη μέγιστη σοβαρότητα σαν η σεβαστική εκείνη σχολαστικότητα απέναντι στους «κάφρους» του άκυρου, που ακόμα δεν είχαν το δικαίωμα της αποχής, να αποτελούσε το απαύγασμα της δημοκρατίας. Ο εκπρόσωπος της ΝΔ- ένας συμπαθής 50άρης- παρέλαβε ένα ανοιγμένο ψηφοδέλτιο από τον δικαστικό γραμματέα για να το διαβάσει, όπως έκανε και με άλλα τέτοια ψηφοδέλτια. Πριν ξεκινήσει την μεγαλόφωνη ανάγνωση και ενώ ήδη κοίταζε το χαρτί, πήρε ένα βαθυκόκκινο χρώμα. Η σιωπή, που ήδη κρατούσε λίγο παραπάνω από ό,τι θα περίμενε κανείς, τράβηξε την προσοχή των υπολοίπων που σαν συνεννοημένοι κοίταξαν αυτόν που είχε το λόγο. 

«Αφήστε…» ξεκίνησε δειλά, και σταμάτησε. «Αφήστε» ξανάρχισε, «τις μαλακίες με την καταμέτρηση και γαμήστε όλοι την ξανθιά».  Η ξανθιά κοπέλα έγινε όσο κόκκινη ήταν και ο κύριος της ΝΔ και εγώ πρόδωσα τον θεσμικό μου ρόλο, αφού αφέθηκα σε ένα ηχηρό γέλιο που προκάλεσε από μόνο του χαμόγελα.        

          

(μέλος εφορευτικής επιτροπής στις δημοτικές/νομαρχιακές εκλογές του 2006)

Φαντάσου ένα πιτσιρίκι, γύρω στα 24. Έχει ψηφίσει μια φορά, σε κάτι Ευρωεκλογές, που δεν πολυαφορούν κανέναν. Ένα πρωί, από εκείνα που οι φοιτητές κοιμούνται, χτυπά το κουδούνι η αστυνομία, γκαρίζουν το όνομά του στο θυροτηλέφωνο σα να είναι ύποπτος για τρομοκρατική ενέργεια σε Ολυμπιακούς Αγώνες, και του παραδίδουν το ΧΑΡΤΙ. Κάνουν βλοσυρή μεταβολή και φεύγουν.

 

Το πιτσιρίκι ήμουν εγώ, και το ΧΑΡΤΙ έλεγε πως θα ήμουν εφορευτική επιτροπή στις πρώτες δημοτικές εκλογές που θα ζούσα από κοντά. Συμπτωματικά, εκείνες οι Δημοτικές Εκλογές ήταν αυτές στις οποίες κατέβαινε υποψήφιος Δήμαρχος Πειραιά ο Παναγιώτης Φασούλας. Θα μπορούσαμε και να μην στήσουμε κάλπες: όλοι ήξεραν το αποτέλεσμα, από την στιγμή που ανακοινώθηκε η υποψηφιότητά του.

 

Αυτό το τελευταίο δεν το αναφέρω απλώς ενημερωτικά. Όταν έχουν περάσει τέσσερις ώρες από την στιγμή που έκλεισαν οι κάλπες και τα τέσσερα εικοσάχρονα πιτσιρίκια (που επαναλαμβάνω είναι φοιτητές, οπότε όχι ακριβώς αυτό που θα λέγαμε συνηθισμένοι στο να ξυπνάνε στις 5.00 το πρωί) μετράνε σταυρούς με μισόκλειστα μάτια, γνωρίζοντας ήδη από το πρωί που ξύπνησαν το αποτέλεσμα,  μπορείς να φανταστείς ότι η προσοχή στη λεπτομέρεια δεν είναι αυτό που θα λέγαμε επιτακτική.

 

Όταν, δε, κοντεύεις να φτάσεις το εικοσιτετράωρο ξύπνιος, και κάποιος λέει «βάλε τα λευκά με τα άκυρα να σηκωθούμε να φύγουμε, να πα’ να κοιμηθούμε», το μάτι σου αστράφτει σα να άκουσες μόλις την καλύτερη ιδέα του κόσμου. Ειδικά αν εκπρόσωποι κομμάτων δεν υπάρχουν ούτε κατά διάνοια σε αυτό ή σε κανένα άλλο εκλογικό κέντρο (είπαμε, όλοι ήξεραν τι θα γίνει…) και ο δικαστικός αντιπρόσωπος σε κοιτάει με οίκτο, σου πληρώνει όλη μέρα τους καφέδες και τα KFC που καταναλώνεις για να σταθείς όρθιος, και σου εκμυστηρεύεται κάποια στιγμή ότι ο (καθυστερημένος) βοηθός του θα πάρει λεφτά γι’ αυτό που εσύ κάνεις τζάμπα. Και ότι «να σου πω και κάτι; Και να μην είχες έρθει, αυτές οι νομικές διαδικασίες με τις οποίες σε απειλεί το ΧΑΡΤΙ (σ.σ. και οι οποίες περιλαμβάνουν κά-θειρ-ξη!) σπανίως κινούνται».

 

Βάλε τα υπόλοιπα με τα άκυρα, να σηκωθούμε να φύγουμε, να πα’ να κοιμηθούμε.

 

Υ.Γ.: Οι εφορευτικές επιτροπές θα έπρεπε να πληρώνονται, αυτό είναι το ηθικό δίδαγμα, αν με ρωτάς. Τόσες χιλιάδες άνεργοι, τι θα σου κοστίσει να τους δώσεις ένα μεροκάματο 20 ευρώ, και να σου μετρήσουν κανονικά τις ψήφους;  

(γραμματέας εφορευτικής επιτροπής στις βουλευτικές εκλογές του 2009)

Είναι 2009, χρονιά που ακόμα το ελληνικό εκλογικό σώμα είχε ελπίδα. Και την επικέντρωσε στις υποσχέσεις του ΠΑΣΟΚ, που τότε βγήκε πανηγυρικά. Κάποιοι άλλοι όμως –βλέπε Νέα Δημοκρατία- τρώγονταν με τα ρούχα τους. Έχοντας αυτά υπόψη, ξεκινά η ιστορία μου ως γραμματέα εκλογικού κέντρου, κάπου στα Πετράλωνα. 

Είναι πρωί, και είθισται αρκετοί από τους υποψηφίους να φέρνουν κεράσματα, μπισκότα και κουλούρια για τις εφορευτικές επιτροπές, που τόσο κουράζονται για την «γιορτή της δημοκρατίας», χωρίς να κάνουν διάλειμμα. Μεταξύ των κουτιών με τα κεράσματα λοιπόν, έχει αφήσει ένα και κάποιος εκπρόσωπος του Αλογοσκούφη, με φωτογραφία του Αλογοσκούφη κολλημένη στο πλάι του κουτιού. Κανείς φυσικά δεν το προσέχει – και όλοι είμαστε μια ωραία μεγάλη παρέα, αφού ακόμα και οι εκλογικοί αντιπρόσωποι του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ τρωγοπίνουν μαζί μας από το κουτί. 

Υπήρξε όμως κάποιος που πρόσεξε την φωτογραφία που δεν είδαμε εμείς: Μια κυρία που μπήκε μέσα στο τμήμα, και, αφού πλησίασε, άρπαξε το κουτί και άρχισε να πετά κουλουράκια στον αέρα, να τσιρίζει και να εκσφενδονίζει πτι φουρ στην δικαστική αντιπρόσωπο – η οποία είναι γνωστή μου και γνωρίζω προσωπικά ότι δεν είχε κανένα όφελος ή σκοπό να προωθήσει τον Αλογοσκούφη. 

Ένα από τα μέλη της εφορευτικής επιτροπής προσπαθεί να την συγκρατήσει και αυτή τον χτυπά. Εκείνος σοκάρεται - η γυναίκα του και η κόρη του που είχαν έρθει για να του κρατούν παρέα φωνάζουν ότι έχει την καρδιά του, ένα παιδάκι πιο δίπλα κλαίει με αναφιλητά και τα σχετικά γκαρίσματα, οι αστυνομικοί του εκλογικού κέντρου έχουν παγώσει, και οι πιο ψύχραιμοι προσπαθούμε να καταλάβουμε τι έγινε. Τελικά, όπως μάθαμε, η κυρία ήταν μητέρα υποψηφίου βουλευτή (όοοχι του ΠΑΣΟΚ αλλά) της ΝΔ, που θεώρησε πως προωθούμε την υποψηφιότητα Αλογοσκούφη ενάντια σε αυτή του κανακάρη της. Αφού τα πνεύματα ηρέμησαν –και αφού δεχθήκαμε απειλές για μηνύσεις και δεν θυμάμαι κι εγώ τι άλλο από την μάνα γκρέκα, η Κυριακή συνεχίστηκε πιο ήρεμα. Με μόνη μας έγνοια πώς θα σπάσουμε το βουλοκέρι, και πώς θα φτάσουμε στην πηγμένη Ευελπίδων για να παραδώσουμε τον σάκο με τα ψηφοδέλτια. Και με λιγότερα κουλουράκια, και την σοκαρισμένη δικαστική αντιπρόσωπο να διπλοτσεκάρει κάθε βούτημα που μπαίνει στην αίθουσα. 

Ελένη, 27 ετών

(δικαστική αντιπρόσωπος στις δημοτικές/περιφερειακές εκλογές του 2010)

Την τελευταία φορά που κληρώθηκα ως δικαστική αντιπρόσωπος σε ένα χωριό της επαρχίας. Γενικά, στα χωριά οι άνθρωποι είναι λίγο πιο φανατισμένοι, ειδικά στις δημοτικές εκλογές.

Όλα κύλησαν ομαλά κατά την διάρκεια της ημέρας αν εξαιρέσουμε κάποιες μικροεντάσεις μεταξύ των εκλογικών αντιπροσώπων των κομμάτων. Στο τέλος όμως, και λίγο πριν βγουν τα αποτελέσματα, συγκεντρώθηκαν στο προαύλιο του σχολείου άτομα από διπλανά χωριά, τα οποία έβριζαν, φώναζαν και άρχισαν να σπάνε τα παράθυρα. 

Αναγκάστηκα να καλέσω την αστυνομία, το θέμα όμως έληξε εκεί, αφού ο ίδιος ο πρόεδρος μου ζήτησε προσωπικά συγγνώμη. 

(μέλος εφορευτικής επιτροπής στις βουλευτικές εκλογές του 2007)

Ήμουν μικρός και άβγαλτος. Γι’ αυτό και φοβήθηκα μήπως κινηθούν όλες αυτές οι απειλητικές διαδικασίες εναντίον μου αν δεν παρουσιαζόμουν ως εφορευτική επιτροπή στο μοναδικό εκλογικό κέντρου του χωριού μου. Κι έτσι, βρέθηκα εκεί από το πρωί, με μοναδική μου έγνοια να αποφεύγω τις συζητήσεις των συγχωριανών (που είχα χρόνια να δω), διαφορετικά θα έπρεπε να απαντήσω 300 φορές στην ερώτηση «τίνος είσαι ‘συ;». Έτσι, μου ήταν αρκετό να χασμουριέμαι και να καταγράφω στο μυαλό μου ηλικίες των κυριών του χωριού, τις οποίες κάποια στιγμή θα μπορούσα να εκβιάσω. 

Κάπως έτσι πέρασε η ώρα μέχρι το μεσημέρι, οπότε και ο δικαστικός αντιπρόσωπος και η γραμματέας-αδερφή του (οι λεγόμενοι «πρωτευουσιάνοι» μιας και δεν ήταν από το χωριό), αποφάσισαν πως πείνασαν, και μιας και τα πλατάνια στην πλατεία, στην άλλη άκρη του χωριού, κάνουν πολύ ωραίο ίσκιο, πήγαν εκεί για σουβλάκια. Και άφησαν εμένα στην πόρτα του εκλογικού κέντρου, αν έρθει κάποιος, να του πω να περιμένει μέχρι να ντερλικώσουν. 

Και, όπως επιβάλλουν οι νόμοι του Μέρφι, ήρθε όχι ένας, ούτε δύο, αλλά σύσσωμος ο κάτω μαχαλάς για την μεσημεριανή του ψήφο. «Ντροπή», «αίσχος», «άφησαν τις εκλογές και πήγαν για κοψίδια» και άλλα τέτοια ακούγονταν – μέχρι που εδέησαν να γυρίσουν από την πλατεία, οπότε με βρήκαν αναψοκοκκινισμένο από την αμηχανία. Τελικά, μετά από λίγο ήρθε άλλο μέλος να «αλλάξει βάρδια» στην εφορευτική επιτροπή (ευτυχώς, στα χωριά το θεωρούν και λίγο διασκέδαση και δεν το αποφεύγουν), κι εγώ ψήφισα, έκανα διάλειμμα μέχρι την καταμέτρηση – μέχρι και χρησιμοποιημένη χαρτοπετσέτα βρήκαμε μέσα σε φάκελο-, και το πρώτο πράγμα που έκανα την επόμενη εβδομάδα ήταν να μεταφέρω τα εκλογικά μου δικαιώματα στην πόλη μου, όπου οι πιθανότητες να με ξανακαλέσουν είναι απειροελάχιστες. 

*Βάσω, 27 ετών

(δικαστική αντιπρόσωπος στις δημοτικές/περιφερειακές εκλογές του 2010)

Το χειρότερο σε όλη την διαδικασία ήταν μία εκλογική αντιπρόσωπος, η οποία κατά την καταμέτρηση επενέβαινε, μας μπέρδευε και έβγαζε λάθος τον αριθμό των φακέλων. Για χάρη της, τους μετρήσαμε τρεις φορές μέχρι να βγουν οι φάκελοι ίσοι με τον αριθμό των ανθρώπων που ψήφισαν! Το ωραίο είναι ότι πριν λίγες ημέρες, πριν καν ανακοινωθεί αν θα είμαι δικαστική αντιπρόσωπος και σε αυτές τις εκλογές, είχε κρατήσει το τηλέφωνό μου και μου έστειλε μήνυμα αν θέλω να την πάρω για γραμματέα επί πληρωμή. 

Κατά τα άλλα, τα ευτράπελα αφορούσαν συνήθως ηλικιωμένα ζευγάρια, που έμπαιναν ταυτόχρονα σε διπλανό παραβάν και συνεννοούνταν φωναχτά, με φράσεις όπως «Τέλειωσες;», «Περίμενε, όχι ακόμα». Συνήθως μπερδεύονται και ήθελαν να μπω κι εγώ στο παραβάν και να τους βοηθήσω.  Υπήρχε ένας που ήρθε από τις 6:50 το πρωί, πριν καν ανοίξει το εκλογικό τμήμα, και επέμενε να ψηφίσει γρήγορα για να προλάβει την εκκλησία. Τέλος, με είχαν μπερδέψει λίγο αργότερα δύο δίδυμα αγόρια που ήρθαν να ψηφίσουν ο ένας μετά τον άλλο, και στην αρχή νόμιζα ότι ήταν το ίδιο πρόσωπο που προσπαθούσε να διπλοψηφίσει – πέρασε λίγη ώρα μέχρι να καταλάβω τι έχει γίνει.