Βία κατά των γυναικών: Σπάζοντας την σιωπή

του Γιώργου Κόκουβα

Βία; Στην εποχή μας; Δυστυχώς, η βία δεν έχει εποχή. Οι αριθμοί που συγκεντρώνει ο ΟΗΕ και η Παγκόσμια Τράπεζα Δεδομένων το πιστοποιούν: σχεδόν το 70% των γυναικών θα υποστούν κάποια στιγμή στην ζωή τους βία. Μάλιστα, οι γυναίκες ηλικίας 15-44 διατρέχουν περισσότερο τον κίνδυνο βιασμού και «οικιακής» βίας παρά αυτόν του καρκίνου, του αυτοκινητιστικού δυστυχήματος, του πολέμου και της ελονοσίας. Διαλύσαμε ήδη το «συννεφάκι» των ψευδαισθήσεων του «πολιτισμένου» 21ου αιώνα ή χρειάζεστε κι άλλα στοιχεία για να πειστείτε; 

Αντί για στοιχεία, ψάχνουμε για… εξηγήσεις. Μας τις δίνει ο κλινικός ψυχολόγος κ. Νικόλαος Τάκης, ο οποίος μας μιλά για το ψυχολογικό «φόντο» στο σκηνικό της «οικιακής» βίας προς τις γυναίκες, αλλά και η ειδική σύμβουλος της Γενικής Γραμματείας για την Ισότητα των Φύλων, κ. Άννη Καβαδία.

Ο ψυχισμός της βίας

«Η ενδοοικογενειακή βία χωρίζεται στην συζυγική, την «οικιακή» και την βία προς τα παιδιά», ξεκαθαρίζει ο κλινικός ψυχολόγος, κ. Τάκης. Στο είδος της βίας που υφίσταται η γυναίκα από τον σύντροφο/σύζυγό της, όπως μας λέει, πρέπει να διαχωρίσουμε τις εξής περιπτώσεις για να κατανοήσουμε το φαινόμενο: Αυτές που αφορούν σχέσεις στις οποίες η βία υπάρχει από την αρχή και εκείνες στις οποίες ο άνδρες γίνεται ξαφνικά βίαιος.

«Στις τελευταίες, πίσω από την βίαιη συμπεριφορά του άνδρα κρύβονται πολλά, τα οποία ωστόσο είναι πάντα πραγματικά», τονίζει ο κ. Τάκης, που αναφέρει πως κάθε περίπτωση και κάθε προσωπικότητα είναι διαφορετική, γι’ αυτό η «διάγνωση» δεν μπορεί παρά να είναι εξατομικευμένη. Υπάρχουν εκείνοι οι «θύτες» που είναι συστηματικοί, αλλά και αυτοί που ξεκινούν από την δειλία και τον φόβο και τελικά εκφράζονται βίαια, αλλά νιώθουν τύψεις γι’ αυτό.

«Στις σχέσεις στις οποίες το “καθεστώς” βίας εγκαθιδρύεται εξ αρχής, η βία συχνά καταλήγει σαν μια μορφή, ένας κώδικας επικοινωνίας ανάμεσα στο ζευγάρι. Αρνητικής βέβαια, αλλά επικοινωνίας», αναφέρει ο ειδικός, συμπληρώνοντας πως συχνά παρατηρείται το φαινόμενο που θεωρούσαν όλοι φυσιολογικό πριν τρεις ή τέσσερις δεκαετίες: την ιδέα “ο άντρας είναι άντρας και θα ρίξει και καμία στην γυναίκα του” και αποτελούσε το καθρέφτισμα της ιδέας για τους κοινωνικούς ρόλους του κάθε φύλου.

Πόσο δύσκολο είναι όμως για μια γυναίκα να κάνει μια νέα αρχή; Να αποδεχθεί ότι μια τέτοια σχέση δεν είναι υγιής και να σταματήσει να δικαιολογεί τον σύντροφό της; «Είναι πολύ δύσκολο, αλλά πρέπει να γίνει», λέει κατηγορηματικά ο κλινικός ψυχολόγος. «Μάλιστα, τα στοιχεία μελετών δείχνουν πως πολλές γυναίκες τείνουν μετά από σχέσεις βίας να επαναλαμβάνουν τις ίδιες καταστάσεις επιλέγοντας και πάλι βίαιους συντρόφους», λέει ο κ. Νίκος Τάκης, ο οποίος δηλώνει διαθέσιμος να βοηθήσει κάθε τέτοια γυναίκα που αντιμετωπίζει περιστατικά βίας. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε, πως στην περίπτωση που το ζευγάρι έχει παιδί, το οποίο παρακολουθεί σκηνές βίας, είναι σαν να υφίσταται την βία το ίδιο, σύμφωνα με τον ειδικό.

Αντιμετωπίζοντας την βία

«Στην αρχή απαίτησε να σταματήσω από την δουλειά μου. Μετά μου απαγόρευσε τις εξόδους με τις φίλες μου και δεν μου έδινε χρήματα. Με χαστούκιζε, με έβριζε κάθε μέρα. Ο φόβος με είχε πετρώσει…»
Κατερίνα, 30 ετών

«…Με ασήμαντες αφορμές ξεσπούσαν καβγάδες που πάντα κατέληγαν σε ξύλο. Μία μέρα με έδειρε μπροστά στην κόρη μου. Το παιδί σοκαρίστηκε τόσο, που για μεγάλο χρονικό διάστημα χρειάστηκε να το παρακολουθεί ειδικός…»
Μαρία, 37 ετών

«Δεν ήξερα για χρόνια αν ήμουν άνθρωπος, ζώο ή μηχανή. Παντρεύτηκα έναν άντρα που με κακοποιούσε. Με έδερνε καθημερινά χωρίς λόγο και αιτία…»
Τατιάνα, 28 ετών

«Με βασάνιζε με όλους τους πιθανούς τρόπους. Με χτυπούσε ακόμα και στη διάρκεια της εγκυμοσύνης μου. Εκτόνωνε τα ζωώδη ένστικτα πάνω μου…»
Έφη, 32 ετών

Αυτές οι αληθινές μαρτυρίες γυναικών συνόδευαν ενημερωτικό έντυπο της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων, του κρατικού φορέα που έχει αναλάβει τον σχεδιασμό, την υλοποίηση και την παρακολούθηση της εφαρμογής των πολιτικών για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών σε όλους τους τομείς. Η ειδική σύμβουλος της Γραμματείας, κ. Άννη Καβαδία, μας μιλά για τις δράσεις του φορέα και για τις γυναικείες φωνές που κάνουν έκκληση για βοήθεια.

«Αυτή τη στιγμή λειτουργεί ένα συμβουλευτικό κέντρο στην Αθήνα, όπου οι γυναίκες-θύματα βίας μπορούν να έχουν πρόσβαση σε πληροφόρηση, συμβουλευτική και νομική υποστήριξη, ενώ ανακοινώθηκε ήδη η δημιουργία άλλων 13 κέντρων στις πρωτεύουσες κάθε περιφέρειας, όπου θα λειτουργούν και ξενώνες φιλοξενίας κακοποιημένων γυναικών, οι οποίες θα μπορούν να καταφεύγουν σε αυτούς μαζί με τα παιδιά τους», μας λέει, αναφέροντας πως τα κέντρα καταρτίζονται από τρεις ειδικότητες: ψυχολόγους, νομικούς και κοινωνικούς λειτουργούς.

Ακόμη σημαντικότερη ωστόσο, όπως μας αναφέρει, είναι η λειτουργία τηλεφωνικής γραμμής SOS για κακοποιημένες γυναίκες (η γραμμή 15900), καθώς έχει πανελλήνια εμβέλεια, κάτι που σημαίνει πως έχουν πρόσβαση σε νομική και ψυχολογική ενημέρωση από ειδικό επιστημονικό προσωπικό, γυναίκες που διστάζουν να πλησιάσουν σε κάποιο κέντρο ή βρίσκονται σε απομακρυσμένες περιοχές. «Ίσως η χρονική διάρκεια της τηλεφωνικής υποστήριξης είναι πιο περιορισμένη σε σχέση με το ραντεβού στο κέντρο συμβουλευτικής, αλλά σίγουρα προσφέρει ανεκτίμητη βοήθεια σε περιπτώσεις που η γυναίκα αντιμετωπίζει άμεσο κίνδυνο», υπογραμμίζει η κ. Καβαδία.

Το νομικό πλαίσιο

Προς ενημέρωση όλων των γυναικών και όσων έρχονται αντιμέτωποι με περιστατικά βίας, καλό είναι να γνωρίζουμε τι προβλέπει ο νόμος, ώστε να γνωρίζουμε αντίστοιχα και τα δικαιώματά μας. Σύμφωνα λοιπόν με τον νόμο 3500/2006, ενδοοικογενειακή βία υπάρχει όταν ένα μέλος της οικογένειας προξενεί/ασκεί σε άλλο μέλος: α) εντελώς ελαφρά σωματική κάκωση, β) επικίνδυνη σωματική βλάβη, γ) βαριά σωματική ή διανοητική βλάβη, δ) απειλές που προκαλούν τρόμο ή ανησυχία ή απομόνωση του θύματος ή προσβολή αξιοπρέπειας, ενώ η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί αξιόποινη πράξη. Δείτε περισσότερες λεπτομέρειες για τις περιπτώσεις που συγκαταλέγονται στην συγκεκριμένη κατηγορία εδώ. 

Γιορτάζοντας την γυναικεία δύναμη

*1ο Πανόραμα Ταινιών για την βία κατά των γυναικών
Η Γ.Γ.Ι.Φ σε συνεργασία με την Ταινιοθήκη της Ελλάδος και με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Εναντίον της Βίας κατά των Γυναικών, παρουσιάζει το 1ο Πανόραμα ταινιών, οι οποίες «φωνάζουν» τα δικαιώματα γένους θηλυκού. Οι προβολές θα πραγματοποιηθούν από τις 25 ως τις 28 Νοεμβρίου στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος (Ιερά Οδός 48 & Μεγάλου Αλεξάνδρου 134 -136), ενώ η είσοδος θα είναι ελεύθερη. Μάθετε περισσότερα εδώ. 

*Ο WIN HELLAS στο Athens Heart
Το εμπορικό κέντρο Athens heart και ο Μη Κυβερνητικός Οργανισμός W.I.N. HELLAS (Διεθνής Υποστήριξη Γυναικών) ενώνουν τις δυνάμεις τους και τιμούν την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών, ενημερώνοντας σχετικά κάθε επισκέπτρια και επισκέπτη, την Παρασκευή 25 Νοεμβρίου, 17:00-21:00.

Σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, στο κεντρικό επίπεδο του Athens heart και με στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού στον τομέα της πρόληψης και της αντιμετώπισης των φαινομένων της βίας και της κακοποίησης των γυναικών, εκπρόσωποι του W.I.N. HELLAS δίνουν το παρόν και περιμένουν τους επισκέπτες για να τους ενημερώσουν για τη δράση του Οργανισμού. Την δράση θα στηρίξουν και πολλές διασημότητες, που θα συναντήσετε στον ίδιο χώρο.