7 στερεότυπα και γιατί δεν ισχύουν
Οι Ρώσοι πίνουν σα να μην υπάρχει αύριο, οι Γερμανοί δεν έχουν χιούμορ, οι Μεξικάνοι κοιμούνται όλη μέρα κάτω από τα σομπρέρο τους. Και οι Έλληνες είναι τεμπέληδες και δεν πληρώνουν φόρους. Σωστά;
«Επειδή οι άνθρωποι έχουν ανθρώπινα ελαττώματα και θέλουν έναν εχθρό και μία απλή εξήγηση για αυτό που τους συμβαίνει, αποφασίζουν ότι οι Έλληνες είναι κάτι τεμπέληδες που δεν δουλεύουν και δεν πληρώνουν τους φόρους τους» έλεγε πρόσφατα ο διευθυντής του New Yorker, Ντέιβιντ Ρέμνικ, σε συνέντευξή του στο Βήμαgazino. Στερεότυπο, αναμφίβολα. Ένα από τα πολλά που κυκλοφορούν για τους Έλληνες, όπως και για όλους πιθανότατα τους λαούς του κόσμου. Ακριβώς όπως οι Γερμανοί είναι κρύοι, οι Ρώσοι μεθύστακες, οι Ιάπωνες υπερήφανοι στα όρια της παράνοιας και οι Ολλανδοί χασικλήδες, οι Έλληνες είμαστε τεμπέληδες και κλέβουμε την εφορία. Όποιος θίγεται, να πάρει όρκο ότι δεν πιστεύει σε στερεότυπα. Και μετά να διαβάσει παρακάτω.
Στερεότυπο #1: Οι Ρώσοι πίνουν πολύ
Η Ρωσία έρχεται στην πραγματικότητα τέταρτη στην παγκόσμια κατάταξη της ετήσιας κατά κεφαλήν κατανάλωσης αλκοόλ: ο μέσος Ρώσος πίνει συνολικά 15,76 λίτρα αλκοόλ τον χρόνο, ενώ ο μέσος Μολδαβός τον ξεπερνά κατά πολύ, με 18,22 λίτρα τον χρόνο. Οι δε Τσέχοι πίνουν 16,45 λίτρα αλκοόλ έκαστος τον χρόνο, και ακολουθούν οι Ούγγροι με 16,27. Και μπορεί οι Ρώσοι να πλησιάζουν την κορυφή της κατανάλωσης σκληρών οινοπνευματωδών (βότκας, προφανώς, κατά κύριο λόγο) με 6,88 λίτρα ο καθένας τον χρόνο, δεν φτάνουν όμως σε καμία περίπτωση τους Νοτιοκορεάτες, των οποίων η κατά κεφαλήν κατανάλωση αγγίζει τα 9,57 λίτρα ανά έτος ή τους Εσθονούς, που «καταφέρνουν» 9,19 λίτρα και τους Βόσνιους με τα 7,08 λίτρα τους. Δείτε εδώ αναλυτικά τα στατιστικά της παγκόσμιας κατανάλωσης αλκοόλ.
Στερεότυπα #2: Οι Γερμανοί δεν έχουν χιούμορ
Οποιοσδήποτε έχει περάσει ένα βράδυ σε ένα μπαρ της Γερμανίας μπορεί να βεβαιώσει ότι τα δυνατά γέλια των παρεών που τσουγκρίζουν τα γιγάντια μπυροπότηρά τους καλύπτουν την μουσική που παίζει στα ηχεία. Αν δεν έχουν χιούμορ, με τι ακριβώς γελάνε; Η απάντηση είναι λίγο πιο περίπλοκη απ’ όσο φαντάζεστε –τουλάχιστον οι μη Γερμανομαθείς– και την έχει αναλύσει εύστοχα ο Βρετανός κωμικός Stewart Lee σε αυτό εδώ το άρθρο της Guardian. Αν έπρεπε να την θέσουμε εντελώς περιληπτικά, θα λέγαμε πως το γερμανικό χιούμορ εκφράζεται σε μια γλώσσα της οποίας οι περίπλοκες συντακτικές δομές δεν γίνονται εύκολα αντιληπτές –ή απλούστερα ότι οι Γερμανοί έχουν χιούμορ• απλώς όσοι δεν μιλάμε και δεν σκεφτόμαστε στη γλώσσα τους, δεν το καταλαβαίνουμε.
Στερεότυπο #3: Οι Μεξικάνοι είναι τεμπέληδες
Εκατομμύρια ώρες προβολής του Speedy Gonzales να τρέχει, να χοροπηδά και να στριφογυρίζει με 100 χιλιόμετρα το millisecond στην πρωινή ζώνη δεν κατάφεραν να εξαλείψουν το στερεότυπο του τεμπέλη Μεξικάνου που λαγοκοιμάται κάτω από το sombrero του. Αυτή η έρευνα του ΟΟΣΑ, όμως, έρχεται εν έτει 2011 να αποκαταστήσει την αλήθεια: οι Μεξικάνοι είναι στην κορυφή της λίστας ημερήσιας απασχόλησης –σε λεπτά εργασίας επί πληρωμή τους ξεπερνούν μόνο οι Ιάπωνες και οι Κορεάτες, ενώ σε απλήρωτες εργατοώρες βρίσκονται μόνοι τους στην κορυφή του κόσμου. Προφανώς, το στερεότυπο δημιουργήθηκε από τους Αμερικανούς, που έβλεπαν τους Μεξικάνους μετανάστες στις ΗΠΑ να απασχολούνται σε χειρωνακτικές κατά βάση εργασίες, που δεν απαιτούσαν ιδιαίτερες δεξιότητες.
Στερεότυπο #4: Οι Ιάπωνες είναι εύθικτοι (στα όρια της αυτοκτονίας)
Όσο παράξενο μέρος και αν είναι η Ιαπωνία, τόσο από πολιτισμικής όσο και γλωσσολογικής άποψης, για πολλούς Δυτικούς, ο μύθος του σύγχρονου Σαμουράι που θα κάνει χαρακίρι αν προσβληθεί/ ατιμωθεί/ χάσει την μάχη είναι λίγο τραβηγμένος. Η Ιαπωνία έχει μεν υψηλά ποσοστά αυτοκτονιών (35,8 ανά 100.000 άνδρες) αλλά η Ρωσία, επί παραδείγματι, έχει πολύ υψηλότερα: 53,8 ανά 100.000 άνδρες. Η Ουγγαρία, η Λιθουανία και η Λευκορωσία έχουν επίσης κατά πολύ υψηλότερα ποσοστά, με βάση πάντα τους σχετικούς πίνακες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Στερεότυπο #5: Οι Σουηδοί είναι όλοι ξανθοί
Ναι, και τρώνε μόνο κεφτεδάκια και συναρμολογούν μόνοι τους τα έπιπλά τους. Λυπούμαστε που θα σας χαλάσουμε την φαντασίωση, αλλά ούτε καν όλοι οι Abba δεν ήταν ξανθοί –πόσο μάλλον ολόκληρος ο πληθυσμός της Σουηδίας, και μάλιστα τις τελευταίες δεκαετίες με το σταθερά αυξανόμενο μεταναστευτικό ρεύμα από χώρες όπως το Ιράκ και η Τουρκία να αυξάνει και να πληθαίνει τους μεικτούς γάμους.
Στερεότυπο #6: Οι Βέλγοι είναι ξενέρωτοι
Αν αυτός ο πίνακας του Bruegel δεν σας φέρνει στο μυαλό χαρούμενους ανθρώπους, έχουμε κι άλλα παραδείγματα: ο δημιουργός του Tin Tin –μεταξύ άλλων κόμικς– Hergé ήταν Βέλγος, όπως επίσης και η Audrey Hepburn, o René Magritte, o Jean-Claude Van Damme, o Peter Paul Rubens, o Jacques Brel και ο Victor Horta. Πειστήκατε ή να ρίξουμε και το χαρτί του Ηρακλή Πουαρό στο τραπέζι;
Στερεότυπο #7: Οι Ολλανδοί περνούν τη μισή ζωή τους στα coffee shops
Όποιος έχει περάσει λίγες μέρες στο Άμστερνταμ, έχει προσέξει ότι τα coffee shops είναι βασικά γεμάτα από τουρίστες, όχι από Ολλανδούς. Για την ακρίβεια, τα ποσοστά χρήσης κάνναβης είναι υψηλότερα στην Βρετανία απ’ ότι στην Ολλανδία, ενώ έρευνα του ΟΟΣΑ έδειξε ότι στην πραγματικότητα μόλις το 5,24% των Ολλανδών «πίνει» συστηματικά, πράγμα που κατατάσει την χώρα στην ένατη θέση παγκοσμίως, πολύ πίσω από χώρες όπως η Νέα Ζηλανδία (22,23%), οι ΗΠΑ (12,3%) και η Ισπανία (7,58%).
Η.Κ.
Στερεότυπο #1: Οι Ρώσοι πίνουν πολύ Η Ρωσία έρχεται στην πραγματικότητα τέταρτη στην παγκόσμια κατάταξη της ετήσιας κατά κεφαλήν κατανάλωσης αλκοόλ: ο μέσος Ρώσος πίνει συνολικά 15,76 λίτρα αλκοόλ τον χρόνο, ενώ ο μέσος Μολδαβός τον ξεπερνά κατά πολύ, με 18,22 λίτρα τον χρόνο. Οι δε Τσέχοι πίνουν 16,45 λίτρα αλκοόλ έκαστος τον χρόνο, και ακολουθούν οι Ούγγροι με 16,27. Και μπορεί οι Ρώσοι να πλησιάζουν την κορυφή της κατανάλωσης σκληρών οινοπνευματωδών (βότκας, προφανώς, κατά κύριο λόγο) με 6,88 λίτρα ο καθένας τον χρόνο, δεν φτάνουν όμως σε καμία περίπτωση τους Νοτιοκορεάτες, των οποίων η κατά κεφαλήν κατανάλωση αγγίζει τα 9,57 λίτρα ανά έτος ή τους Εσθονούς, που «καταφέρνουν» 9,19 λίτρα και τους Βόσνιους με τα 7,08 λίτρα τους. Δείτε εδώ αναλυτικά τα στατιστικά της παγκόσμιας κατανάλωσης αλκοόλ.
Στερεότυπα #2: Οι Γερμανοί δεν έχουν χιούμορ
Οποιοσδήποτε έχει περάσει ένα βράδυ σε ένα μπαρ της Γερμανίας μπορεί να βεβαιώσει ότι τα δυνατά γέλια των παρεών που τσουγκρίζουν τα γιγάντια μπυροπότηρά τους καλύπτουν την μουσική που παίζει στα ηχεία. Αν δεν έχουν χιούμορ, με τι ακριβώς γελάνε; Η απάντηση είναι λίγο πιο περίπλοκη απ’ όσο φαντάζεστε –τουλάχιστον οι μη Γερμανομαθείς– και την έχει αναλύσει εύστοχα ο Βρετανός κωμικός Stewart Lee σε αυτό εδώ το άρθρο της Guardian. Αν έπρεπε να την θέσουμε εντελώς περιληπτικά, θα λέγαμε πως το γερμανικό χιούμορ εκφράζεται σε μια γλώσσα της οποίας οι περίπλοκες συντακτικές δομές δεν γίνονται εύκολα αντιληπτές –ή απλούστερα ότι οι Γερμανοί έχουν χιούμορ• απλώς όσοι δεν μιλάμε και δεν σκεφτόμαστε στη γλώσσα τους, δεν το καταλαβαίνουμε.
Στερεότυπο #3: Οι Μεξικάνοι είναι τεμπέληδες
Εκατομμύρια ώρες προβολής του Speedy Gonzales να τρέχει, να χοροπηδά και να στριφογυρίζει με 100 χιλιόμετρα το millisecond στην πρωινή ζώνη δεν κατάφεραν να εξαλείψουν το στερεότυπο του τεμπέλη Μεξικάνου που λαγοκοιμάται κάτω από το sombrero του. Αυτή η έρευνα του ΟΟΣΑ, όμως, έρχεται εν έτει 2011 να αποκαταστήσει την αλήθεια: οι Μεξικάνοι είναι στην κορυφή της λίστας ημερήσιας απασχόλησης –σε λεπτά εργασίας επί πληρωμή τους ξεπερνούν μόνο οι Ιάπωνες και οι Κορεάτες, ενώ σε απλήρωτες εργατοώρες βρίσκονται μόνοι τους στην κορυφή του κόσμου. Προφανώς, το στερεότυπο δημιουργήθηκε από τους Αμερικανούς, που έβλεπαν τους Μεξικάνους μετανάστες στις ΗΠΑ να απασχολούνται σε χειρωνακτικές κατά βάση εργασίες, που δεν απαιτούσαν ιδιαίτερες δεξιότητες.
Στερεότυπο #4: Οι Ιάπωνες είναι εύθικτοι (στα όρια της αυτοκτονίας) Όσο παράξενο μέρος και αν είναι η Ιαπωνία, τόσο από πολιτισμικής όσο και γλωσσολογικής άποψης, για πολλούς Δυτικούς, ο μύθος του σύγχρονου Σαμουράι που θα κάνει χαρακίρι αν προσβληθεί/ ατιμωθεί/ χάσει την μάχη είναι λίγο τραβηγμένος. Η Ιαπωνία έχει μεν υψηλά ποσοστά αυτοκτονιών (35,8 ανά 100.000 άνδρες) αλλά η Ρωσία, επί παραδείγματι, έχει πολύ υψηλότερα: 53,8 ανά 100.000 άνδρες. Η Ουγγαρία, η Λιθουανία και η Λευκορωσία έχουν επίσης κατά πολύ υψηλότερα ποσοστά, με βάση πάντα τους σχετικούς πίνακες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Στερεότυπο #5: Οι Σουηδοί είναι όλοι ξανθοί
Ναι, και τρώνε μόνο κεφτεδάκια και συναρμολογούν μόνοι τους τα έπιπλά τους. Λυπούμαστε που θα σας χαλάσουμε την φαντασίωση, αλλά ούτε καν όλοι οι Abba δεν ήταν ξανθοί –πόσο μάλλον ολόκληρος ο πληθυσμός της Σουηδίας, και μάλιστα τις τελευταίες δεκαετίες με το σταθερά αυξανόμενο μεταναστευτικό ρεύμα από χώρες όπως το Ιράκ και η Τουρκία να αυξάνει και να πληθαίνει τους μεικτούς γάμους.
Στερεότυπο #6: Οι Βέλγοι είναι ξενέρωτοι
Αν αυτός ο πίνακας του Bruegel δεν σας φέρνει στο μυαλό χαρούμενους ανθρώπους, έχουμε κι άλλα παραδείγματα: ο δημιουργός του Tin Tin –μεταξύ άλλων κόμικς– Hergé ήταν Βέλγος, όπως επίσης και η Audrey Hepburn, o René Magritte, o Jean-Claude Van Damme, o Peter Paul Rubens, o Jacques Brel και ο Victor Horta. Πειστήκατε ή να ρίξουμε και το χαρτί του Ηρακλή Πουαρό στο τραπέζι;
Στερεότυπο #7: Οι Ολλανδοί περνούν τη μισή ζωή τους στα coffee shops
Όποιος έχει περάσει λίγες μέρες στο Άμστερνταμ, έχει προσέξει ότι τα coffee shops είναι βασικά γεμάτα από τουρίστες, όχι από Ολλανδούς. Για την ακρίβεια, τα ποσοστά χρήσης κάνναβης είναι υψηλότερα στην Βρετανία απ’ ότι στην Ολλανδία, ενώ έρευνα του ΟΟΣΑ έδειξε ότι στην πραγματικότητα μόλις το 5,24% των Ολλανδών «πίνει» συστηματικά, πράγμα που κατατάσει την χώρα στην ένατη θέση παγκοσμίως, πολύ πίσω από χώρες όπως η Νέα Ζηλανδία (22,23%), οι ΗΠΑ (12,3%) και η Ισπανία (7,58%).
Η.Κ.
