Γιατί τα σχολικά χρόνια είναι υπερτιμημένα;

Το σενάριο: ένα συννεφιασμένο απόγευμα του Νοέμβρη, μεταξύ κωδικών πληρωμής λογαριασμών, εκκρεμοτήτων στην δουλειά και ενός μέτριου ποιοτικά καφέ, στον νου έρχονται αναμνήσεις ανέμελων παιδικών χρόνων. Τότε που η μόνη εκκρεμότητα και ευθύνη ήταν «να κάνεις τα μαθήματά σου» και όλα τα άλλα με μαγικό τρόπο κυλούσαν ρολόι· ευτυχισμένος ο άνθρωπος που δε γνωρίζει.

Αυτές οι όχι και τόσο εύκολες στιγμές περνούν, και τη θέση τους παίρνουν εκείνες οι όχι και τόσο εντυπωσιακές συνήθειες που κάνουν ευχάριστη την καθημερινότητα: μία παγωμένη μπίρα σε ένα μπαρ με την αγαπημένη του μουσική, μία ταινία στο σινεμά, ένα άραγμα στον καναπέ με νέτφλιξ να καλύπτει τον λευκό θόρυβο του αποκάτω δρόμου.

Τα παιδιά δεν έχουν πληθώρα επιλογών κι ίσως αυτός είναι ο λόγος που βιώναμε τα παιδικά χρόνια ως «ευτυχισμένα». Αν αφήσουμε έξω τα παιδάκια που μεγάλωσαν με γονείς που ήταν σχετικά ενημερωμένοι όσον αφορά την ανατροφή ενός ανήλικου, όλα τα υπόλοιπα είτε θα αναγκάζονταν να ασχοληθούν με ένα χόμπι που τα έκανε να βαρεθούν τρομακτικά πολύ, είτε να μην ασχοληθούν με τίποτα απολύτως, παρότι μπορεί να ήθελαν∙ να μην έχουν επιλογές, τη δυνατότητα να δοκιμάσουν, να πειραματιστούν, να βρουν από μικρά την κλίση τους ή έστω κάτι που να τους αρέσει πολύ. Επομένως, τι είχε μείνει; Μία βαρετή ή, ακόμα χειρότερα, βασανιστική καθημερινότητα. Κι αυτό είναι το λιγότερο.

Ακολουθούσε το σχολείο. Ας είμαστε ειλικρινείς: τα άτομα που αναπολούν σε πιο έντονο βαθμό το σχολείο είναι αυτά που έκαναν bullying (ή που δεν έζησαν φοιτητικά χρόνια να αναπολήσουν). Μπορεί να μην είχαν κακές προθέσεις και να νόμιζαν ότι «κάνουν πλάκα», αλλά το αποτέλεσμα παραμένει το ίδιο. Υπήρχαν οι θύτες, τα θύματα και κάποιες παρέες που δεν ανακατεύονταν, όμως και τα άτομα αυτά δεν τη γλίτωναν από περιστασιακές κοροϊδίες.

Η προεφηβεία δε βοηθούσε και πολύ. Οι αλλαγές στο σώμα, στο πρόσωπο κι ό,τι μπορούν να επηρεάσουν οι ορμόνες της εφηβείας κάνουν ένα παιδί να νιώθει εκτεθειμένο. Υψηλές συχνότητες στη φωνή των αγοριών- σαν να έσπασε χορδή ακούρδιστης κιθάρας- ενώ πολλά σπυράκια με πύον τα οποία ενίοτε πονούσαν, λιπαρότητα, τρίχες αρχίζουν να βγαίνουν στο άλλοτε βελούδινο δέρμα. Ακόμα: νεύρα, ανασφάλεια… Ε, -ευχάριστη περίοδο της ζωής σου αυτή δεν τη λες.

Συνειρμικά το μυαλό με την προεφηβεία πάει στο ντύσιμο. Από τα τελευταία χρόνια του δημοτικού ξεκινούσαν οι γκρίνιες για τις ενδυματολογικές επιλογές και κορυφώνονταν σε επικούς ανούσιους τσακωμούς με πόρτες να χτυπάνε και κακίες να ειπώνονται στο γυμνάσιο. «Δεν θέλω να το φορέσω αυτό», «θέλω τα τάδε παπούτσια», «γιατί να φορέσω τα περσινά ρούχα του αδερφού μου;», είναι μερικές στάνταρ ατάκες που θα ακούσεις από ένα άτομο στο μεταίχμιο παιδικής και εφηβικής ηλικίας. Κάπου εδώ να επισημάνουμε ότι καλό είναι, και για να αποφεύγουμε τις εντάσεις, να αφήνουμε τα παιδιά να επιλέξουν τι θα φορέσουν.

Ανάλογη είναι και η εσωτερική πάλη όταν η συζήτηση πάει στην κουλτούρα και στη διασκέδαση – λίγο πριν κάνει την εμφάνισή του το ίντερνετ και το YouTube το 2005, τυχεροί ήταν οι έφηβοι που είχαν εκείνο τον κουλ ξάδερφο που ήξερε από μουσικές και ταινίες. Αλλιώς, ήσουν ένα παιδάκι που ρουφούσαν το μυαλό του σκηνές από το Ρετιρέ, μουσικές της Άννας Βίσση και διαφημίσεις μεταξύ των ταινιών που έβαζε το Star. Στο θέμα διασκέδασης, δε χρειάζεται να επεκταθούμε – ωραίοι οι χυμοί, τα παιδικά πάρτι και οι κούνιες, αλλά ας είμαστε ειλικρινείς, σαν το μπαράκι με την αγαπημένη σου μουσική και την κρύα μπίρα, δεν έχει.

Η αλήθεια είναι πως τα καλύτερα χρόνια είναι τα φοιτητικά. Συνδυάζουν τα πλεονεκτήματα της ενήλικης ζωής και της παιδικής ηλικίας – διαμορφώνεις χαρακτήρα με τις δικές σου επιλογές, σε περιπτώσεις δουλεύεις part-time, βγαίνεις όπου θες, έχεις την ευκαιρία να γνωρίσεις πολλούς και διαφορετικούς ανθρώπους, αλλά δεν έχεις άγχη στο κεφάλι σου. Οι γονείς σου σε στηρίζουν, ζεις ανέμελα, λαμβάνεις τάπερ με φαγητό σε εβδομαδιαία βάση, σε αντιμετωπίζουν με μεγαλύτερη επιείκεια, αλλά ταυτόχρονα μετράει και η γνώμη σου.

Τα σχολικά χρόνια έχουν αυτόν τον χαρακτήρα της νοσταλγίας, της εντύπωσης ότι όλα στον κόσμο είναι βελούδινα, μυρίζουν λεβάντα και αποτελούνται από πολλά χρώματα. Ωστόσο, είναι απλώς μια εντύπωση η οποία απέχει από την πραγματικότητα και όπως τη βιώσαμε και όπως ήταν. Επιλέγουμε να κρατάμε στη μνήμη μας τις ευχάριστες στιγμές, να αποβάλουμε τις κακές κι αδιάφορες, και ενίοτε ίσως παρασυρόμαστε από το κλισέ «αχ, τι ωραία τα μαθητικά χρόνια». Ίσως είναι μια μορφή άμυνας για να θυμόμαστε τα τρυφερά μας χρόνια ως τρυφερά. Αν το καλοσκεφτείς, δεν έχεις και πολλές αναμνήσεις από εκείνες τις εποχές, παρά αποσπασματικά καρέ. Και μία ανάμνηση με μια τάξη να γελά, δεν αρκεί για να χαρακτηρίζουμε μία ολόκληρη περίοδο την καλύτερη της ζωής μας.