Τι συνέβη στο αμερικανικό #ΜeΤoo;
Ενώ οι καταγγελίες σεξουαλικής παρενόχλησης πληθαίνουν στην Ελλάδα, θυμόμαστε όσα συνέβησαν στην Αμερική και την απαρχή του #ΜeΤoo κινήματος.
Η καταγγελία της Σοφίας Μπεκατώρου για σεξουαλική παρενόχληση από παράγοντα της ομοσπονδίας της ελληνικής Ιστιοπλοΐας συγκλόνισε τη χώρα μας. Έγινε μάλιστα η αφορμή ώστε να ανοίξει ο ασκός του Αιόλου και να καταγγελθούν επώνυμα περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης κι από άλλες γυναίκες. Το hashtag ΜeΤoo λοιπόν, άρχισε να περνά όλο και περισσότερο από τα social media καθημερινά. Θα προσπαθήσουμε να κάνουμε μια αναδρομή σε όσα συνέβησαν στην Αμερική με το #ΜeΤoo κίνημα το 2017 κι όλες τις αλυσιδωτές αντιδράσεις κι αλλαγές που πυροδότησε.
Παρότι η φράση MeToo έγινε παγκοσμίως γνωστή στην Ελλάδα αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο το 2017 όταν ξέσπασε και το σκάνδαλο Harvey Weinstein, στην Αμερική πρώτη φορά ακούστηκε το 2006. Συμπτωματικά ήταν η χρονιά που στη χώρα μας ψηφιζόταν για πρώτη φορά η ποινικοποίηση του βιασμού εντός γάμου. Η ακτιβίστρια, στην οποία αποδίδεται η απαρχή του κινήματος είναι η Τarana Burke, η οποία γεννήθηκε και μεγάλωσε σε μια υποβαθμισμένη γειτονιά του Μπρονξ τη δεκαετία του 1970 και ήρθε αντιμέτωπη με τη σεξουαλική κακοποίηση από την παιδική της ηλικία. Η Tarana έπεσε θύμα βιασμού και σεξουαλικής κακοποίησης τόσο ως παιδί όσο και ως έφηβη και το 2003 ίδρυσε την ΜΚΟ Just Be, η οποία παρείχε βοήθεια και στήριξη σε έγχρωμες κοπέλες 12 έως 18 ετών που είχαν πέσει θύματα βίας.
Σε ένα από τα καμπ που διοργάνωνε βρέθηκε ένα δεκατριάχρονο κορίτσι με σκοπό να μοιραστεί τη φρικτή εμπειρία της σεξουαλικής εμπειρίας που βίωσε. «Δεν ήμουν έτοιμη. Μου ανοίχτηκε και την απέρριψα. Την παρέπεμψα σε κάποιον άλλον», δήλωσε κάποτε η Tarana. «Δεν επέστρεψε ξανά στο καμπ. Δεν έμαθα ποτέ τι απέγινε». «Γιατί δεν μπορούσες απλώς να πεις ‘κι εγώ΄ (me too);»... αναρωτήθηκε, και κάπως έτσι είδε το φως το MeToo κίνημα. «Συνειδητοποίησα ότι αυτό που με βοήθησε ήταν το ότι βρήκα κι άλλους επιζώντες που μπορούσαν να συμπάσχουν μαζί μου».
Μέσα από τα social media και κυρίως το Myspace η σελίδα που δημιούργησε η Tarana έδωσε φωνή σε πολλές κακοποιημένες γυναίκες, που ένωσαν τη φωνή τους ώστε να βγει στην επιφάνεια αυτό το θέμα που αντιμετωπιζόταν δεκάδες χρόνια ως ταμπού και να σπάσει επιτέλους το απόστημα.
Πέραν της αλληλεπίδρασης στα social media, μέσα από ομιλίες, ακτιβιστικές δράσεις και σχετικές ημερίδες το κίνημα μεγάλωνε μέρα με τη μέρα. Η εκτόξευσή του ωστόσο ήρθε 11 χρόνια μετά, όταν η ηθοποιός Alyssa Milano κατήγγειλε δημόσια τον Harvey Weinstein μέσα από το Twitter καλώντας όσες γυναίκες έχουν βιώσει κάτι παρόμοιο να γράψουν MeToo στα σχόλια. Είχε προηγηθεί στις 5 Οκτωβρίου του 2017 η δημοσίευση του άρθρου των Jodi Kantor και Megan Twohey στους New York Times, όπου και ανέφεραν δεκάδες ονόματα γυναικών που κακοποιήθηκαν από τον μεγαλο-παραγωγό του Hollywood. Η δράση του Weinstein ήταν κοινό μυστικό κατά τη βασική συγγραφέα του άρθρου των Times, Jodi Kantor: «Ο αρχισυντάκτης μας ήρθε και μας βρήκε και μας ρώτησε ποιες είναι οι πιο σοβαρές υποθέσεις σεξουαλικής παρενόχλησης για τις οποίες δεν έχει ποτέ μιλήσει κανείς, κατά τη γνώμη μας. Εγώ έκανα κάποια έρευνα και πραγματικά εντυπωσιάστηκα με την υπόθεση Γουάινσταϊν. Ήταν προφανές ότι πολλοί άνθρωποι είχαν προσπαθήσει να μιλήσουν τα περασμένα χρόνια. Ήταν ένα θέμα με απίστευτες φήμες. Αποτελούσε κοινό μυστικό, αλλά δεν υπήρχαν ίχνη.
Ήταν όντως κοινό μυστικό. Θα σας πω κάτι που θα σας φανεί περίεργο. Στην βιομηχανία του κινηματογράφου δεν υπάρχει τίποτα πιο σημαντικό από τα Όσκαρ, έτσι δεν είναι; Κοιτάξτε, λοιπόν, την τελετή απονομής 2013, όπου ο κωμικός Seth MacFarlane λέει ανακοινώνοντας τον παραγωγό: "Συγχαρητήρια κυρίες μου, δεν έχετε πλέον ανάγκη να υποκρίνεστε ότι ο Harvey Weinstein είναι γοητευτικός"». Έκτοτε υπήρξαν πάνω από 60 γυναίκες που κατηγόρησαν τον Weinstein, με την ονομαστική τους λίστα να υπάρχει εδώ.
Το μεγαλύτερο σκάνδαλο που είχε λάβει ποτέ χώρα στο Hollywood, ήταν πλέον γεγονός. Πολλές γυναίκες, η μία μετά την άλλη άρχισαν να μιλούν και να αποκαλύπτουν τη δική τους εμπειρία. Πλάι τους το #MeToo ορθωνόταν και θέριευε δίνοντας δύναμη σε πολλές να μιλήσουν όπως κι αντίστοιχα και άντρες. Χαρακτηριστικές οι περιπτώσεις που κατήγγειλαν τον Kevin Spacey που εκδιώχθηκε από το House of Cards λόγω των καταγγελιών όπως και από την ταινία του Ridley Scott, All the money in the world.
Πολλοί διάσημοι βρέθηκαν αντιμέτωποι με καταγγελίες, με την περίπτωση του Louis CK, του πλέον δημοφιλούς stand up κωμικού να ξεχωρίζει, μιας κι η καριέρα του κατέρρευσε στο φως όσων αποκαλύφθηκαν.
Τον Οκτώβριο του 2018, ένα χρόνο μετά τις αρχικές καταγγελίες οι New York Times έβγαλαν ένα ογκώδες άρθρο που παρατηρούσε τις συνέπειες του MeToo Κινήματος στο Hollywood.
Oι ενδελεχείς έρευνες των δημοσιογράφων της θρυλικής εφημερίδας διαπίστωσαν ότι μετά τη δημοσιοποίηση της πρώτης καταγγελίας, περίπου 200 επώνυμοι άνδρες έχασαν τη δουλειά τους από δημόσιους ισχυρισμούς για σεξουαλική παρενόχληση. Ορισμένοι από αυτούς, όπως άλλωστε συνέβη με τον Weinstein βρίσκονται αντιμέτωποι με ποινικές διώξεις. 920 άτομα αποκάλυψαν ότι υπέστησαν σεξουαλική κακοποίηση από κάποιον στη λίστα των επωνύμων. Και σχεδόν οι μισοί από αυτούς που απολύθηκαν, αντικαταστάθηκαν από γυναίκες.
Ηθοποιοί, σκηνοθέτες, δικαστές βρέθηκαν ορθά καταγγελλόμενοι για τις αποτρόπαιες πράξεις τους, τη στιγμή που το κίνημα, έδινε δύναμη σε όλες τις γυναίκες να μιλήσουν. Μέχρι και σήμερα που η καταγγελία της Evan Rachel Wood για την κακοποίηση που δέχθηκε όταν βρισκόταν στο πλευρό του Marilyn Manson, το #MeToo έδωσε λόγο και στις υπόλοιπες γυναίκες που κακοποιήθηκαν από τον τραγουδιστή, ο οποίος απολύθηκε με συνοπτικές διαδικασίες από τη δισκογραφική του εταιρεία.
Η πορεία του κινήματος στις Η.Π.Α. δείχνει ότι μπορεί να φέρει έναν πιο δίκαιο κι ασφαλή κόσμο απέναντι στις γυναίκες, αποτάσσοντας όλες τις σεξιστικές και παρενοχλητικές συμπεριφορές απέναντί τους.
