Οι Έλληνες εφευρέτες που άλλαξαν τον κόσμο: Από τον Αρχιμήδη στον Παπανικολάου

Η Ελλάδα δεν υπήρξε μόνο λίκνο της φιλοσοφίας και της δημοκρατίας, αλλά και τόπος γέννησης σπουδαίων εφευρετών και επιστημόνων που άλλαξαν την πορεία της παγκόσμιας γνώσης.

Από την αρχαιότητα μέχρι τον 21ο αιώνα, ο ελληνικός νους και καινοτομία έχουν αφήσει ανεξίτηλο αποτύπωμα σε τομείς όπως η μηχανική, η ιατρική, η τεχνητή νοημοσύνη και η βιοτεχνολογία.

Δες παρακάτω μερικούς από τους πιο επιδραστικούς Έλληνες επιστήμονες και εφευρέτες.

Ήρων ο Αλεξανδρεύς

Ο Ήρων (1ος αι. μ.Χ.) ήταν Έλληνας μαθηματικός, μηχανικός και εφευρέτης στην Αλεξάνδρεια. Η πιο διάσημη εφεύρεσή του ήταν η αιολόσφαιρα, μια συσκευή που λειτουργούσε με ατμό, θεωρούμενη ως ο πρώτος πρόδρομος της ατμομηχανής. Ανέπτυξε επίσης αυτόματα συστήματα θυρών, μηχανικά θέατρα, αντλίες και αυτόματους πωλητές, θεμελιώνοντας τις αρχές της μηχανικής αυτοματοποίησης. Τα έργα του όπως Πνευματικά και Αυτοματοποιητικά επηρέασαν βαθιά τη μετέπειτα επιστήμη. Ο Ήρων δεν ήταν μόνο θεωρητικός αλλά και εφαρμοσμένος εφευρέτης, με μηχανισμούς που προανήγγειλαν τη βιομηχανική επανάσταση σχεδόν δύο χιλιετίες νωρίτερα.

Αρχιμήδης

Ο Αρχιμήδης (287–212 π.Χ.), από τις Συρακούσες, θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους εφευρέτες και μαθηματικούς της αρχαιότητας. Ανακάλυψε τη θεμελιώδη αρχή της άνωσης (νόμος του Αρχιμήδη), ενώ επινόησε τον κοχλία Αρχιμήδη, μηχανισμό άντλησης νερού που χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα. Εφηύρε σύνθετες πολεμικές μηχανές και μηχανισμούς εστίασης του φωτός, ενώ υπήρξε πρωτοπόρος στον λογισμό και τη γεωμετρία. Οι εφευρέσεις του είχαν πρακτικές εφαρμογές στην καθημερινότητα και την άμυνα της πόλης του. Το έργο του διαμόρφωσε την ευρωπαϊκή και ισλαμική επιστήμη για αιώνες, αποτελώντας πρόδρομο της φυσικής και της μηχανικής.

Γεώργιος Παπανικολάου

Ο Έλληνας γιατρός και κυτταρολόγος που εφηύρε το διαγνωστικό τεστ Παπ, επέφερε επανάσταση στην πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Η μέθοδός του βασίζεται στην εξέταση κυττάρων από τον τράχηλο και μπορεί να εντοπίσει προκαρκινικές αλλοιώσεις με μεγάλη ακρίβεια. Παρότι η ανακάλυψή του αρχικά αγνοήθηκε, η αποδοχή ήρθε στη δεκαετία του 1940 και το τεστ καθιερώθηκε παγκοσμίως. Το έργο του Παπανικολάου έχει σώσει εκατομμύρια ζωές και θεωρείται μία από τις σημαντικότερες συνεισφορές στην προληπτική ιατρική του 20ού αιώνα.

Μαρία Δεληβοριά-Παπαδοπούλου

Η Μαρία Δεληβοριά-Παπαδοπούλου (1921–2015) ήταν διεθνώς αναγνωρισμένη γιατρός και ερευνήτρια, γνωστή ως η «μητέρα της νεογνολογίας». Ήταν από τις πρώτες που χρησιμοποίησαν μηχανικό αερισμό σε νεογνά και συνέβαλε καταλυτικά στη μείωση της νεογνικής θνησιμότητας. Εργάστηκε στις ΗΠΑ και ίδρυσε το πρώτο εξειδικευμένο νεογνολογικό τμήμα στο νοσοκομείο Children’s Hospital της Φιλαδέλφειας. Το έργο της επηρέασε παγκοσμίως την παιδιατρική και τις εντατικές θεραπείες νεογνών. Έλαβε πολλά διεθνή βραβεία και παραμένει πρότυπο για τις γυναίκες στην επιστήμη.

Ιωάννης Γιαννάς  

Ο Ιωάννης Γιαννάς, διακεκριμένος καθηγητής στο MIT, ανέπτυξε μαζί με τον Dr. Burke το πρώτο συνθετικό δέρμα, που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία σοβαρών εγκαυμάτων και τραυμάτων. Το τεχνητό δέρμα του έχει σώσει χιλιάδες ασθενείς και θεωρείται επανάσταση στη βιοϊατρική μηχανική. Το υλικό επιτρέπει την αναγέννηση του δέρματος χωρίς ουλές, μειώνοντας την ανάγκη για δερματικά μοσχεύματα. Η εφεύρεση του αποτέλεσε ορόσημο στον τομέα της αναγεννητικής ιατρικής και αναγνωρίστηκε διεθνώς με πλήθος επιστημονικών και τεχνολογικών βραβείων.

Αλμπέρ Μπουρλά

Ο Θεσσαλονικιός CEO της Pfizer, ηγήθηκε της ταχύτατης ανάπτυξης και διανομής του πρώτου εγκεκριμένου mRNA εμβολίου κατά της COVID-19, σε συνεργασία με τη BioNTech. Μέσα σε λιγότερο από έναν χρόνο, το εμβόλιο κυκλοφόρησε παγκοσμίως, σώζοντας εκατομμύρια ζωές και αλλάζοντας την πορεία της πανδημίας. Ο ρόλος του στη λήψη αποφάσεων, την επένδυση στην καινοτομία και τη διαχείριση παγκόσμιας κρίσης, χαρακτηρίστηκε ιστορικός. Η συμβολή του έφερε τη βιοτεχνολογία στο προσκήνιο ως λύση σε παγκόσμια προβλήματα υγείας.

Πίνδαρος «Ρόι» Βάγγελος

Διακεκριμένος γιατρός και πρώην CEO της Merck, ο Πίνδαρος «Ρόι» Βάγγελος ηγήθηκε της ανάπτυξης και διάθεσης του φαρμάκου ivermectin, που εξάλειψε σχεδόν την «ποταμική τύφλωση» (onchocerciasis) στην Αφρική. Η καινοτομία του δεν περιορίστηκε στο εργαστήριο, αλλά και στην κοινωνική ευθύνη: αποφάσισε να διανέμεται το φάρμακο δωρεάν, σώζοντας εκατομμύρια ζωές. Η πράξη του αποτελεί μοναδικό παράδειγμα συνδυασμού επιστημονικής αριστείας και ηθικής, ενώ το έργο του έχει τιμηθεί διεθνώς και διδάσκεται ως πρότυπο φαρμακευτικής καινοτομίας και ανθρωπισμού.