Πυγμαλίων Δαδακαρίδης: "Ό,τι κάνουμε είναι show business"

της Φιλουμένας Ζλατάνου
φωτογραφία: Θάνος Σπηλιόπουλος

Λένε ότι στις συνεντεύξεις οι άνθρωποι προσπαθούν να προωθήσουν μια συγκεκριμένη εικόνα προς το κοινό, οπότε σε πολλές περιπτώσεις οι ατάκες κινούνται στα ίδια πλαίσια χωρίς εκπλήξεις. Υπάρχουν καλλιτέχνες όμως που δεν θυσιάζουν τις αξίες τους και τις απόψεις του στο βωμό των δημοσίων σχέσεων. Ένας εξ’ αυτών είναι και ο ηθοποιός Πυγμαλίων Δαδακαρίδης, τον οποίο φέτος συναντάμε στο θεατρικό «Απόψε τρώμε στης Ιοκάστης» και στην τηλεοπτική σειρά «Η οικογένεια βλάπτει». Ο Δαδακαρίδης τσαλακώνει την εικόνα του jeune premier που του έχουν προσάψει, και δε διστάζει να εκφέρει την άποψή του ακόμα κι αν αυτή κινείται στα όρια του κυνισμού, της απομυθοποίησης αλλά εντέλει της πραγματικότητας χωρίς ίχνος σνομπισμού και δηθεν-ισμού.

Σε μια πορεία έντεκα χρόνων με πολύ θέατρο, με καλές συνεργασίες στον κινηματογράφο και την τηλεόραση, μας μίλησε με αφοπλιστική ειλικρίνεια και ευθύτητα για το θέατρο, το σνομπισμό, τη ζωή, τα ρίσκα, τους μετανάστες, την Ελλάδα και τις σχέσεις, αφήνοντάς μας να αναρωτιόμαστε αν εντέλει «έχουμε όλοι τον παράδεισο που μας αξίζει».

Είμαστε στο Θέατρο Χορν. Θα μας μιλήσεις για την παράσταση και τον ρόλο σου;
Είναι το έργο του Άκη Δήμου «Απόψε τρώμε στης Ιοκάστης», το οποίο ανεβαίνει για δεύτερη χρονιά. Οι συντελεστές της παράστασης είναι η Σοφία Φιλιππίδου, ο Παύλος Ορκόπουλος, ο Μάνος Καρατζογιάννης, ο Αλέξανδρος Καλπακίδης, η Νάντια Κοντογιώργη και η Αρετή Ρούσσου-Πασχάλη. Διαδραματίζεται σε μια αστική οικογένεια στη Θεσσαλονίκη. Ο πατέρας σκοτώνεται σε μια αεροπορική τραγωδία και από όλο το αεροπλάνο επιζεί μόνο ένας Εσθονός μετανάστης που εντελώς τυχαία βρίσκεται δίπλα στον πατέρα και γνωρίζει έτσι... πρόσωπα και πράγματα. 

Σε αυτή όλη την ιστορία υπάρχει ένας καταλυτικός ρόλος που λέγεται Ιοκάστη (Σ. Φιλιππίδου), η οποία δεν έχει ούτε ιερό ούτε όσιο. Αν της μπει κάτι στο μυαλό θα το βρει ή θα νομίζει ότι το έχει βρει. Αυτό είναι και το δίλημμα διότι τα πράγματα συμβαίνουν τόσο γρήγορα στην εποχή μας που δύσκολα αναγνωρίζεις αξίες, χαρακτηρισμούς, προσωπικότητες. Νομίζεις ότι τα αναγνωρίζεις. Ο χρόνος που δίνουμε στον εαυτό μας και στους γύρω μας είναι λίγος.

Ο Άκης Δήμου με αυτό τον τρόπο αφουγκράζεται το ρυθμό της εποχής, τον τρόπο που λειτουργούν οι οικογένειες απέναντι στα ήθη και τα έθιμα, τα οποία οι νέες τεχνολογίες και οι νέοι άνθρωποι εξελίσσουν είτε καλά είτε κακά, και -το βασικότερο όλων- έχει μία νύξη για τη ρατσιστική συμπεριφορά που έχουμε πολλές φορές απέναντι σε ανθρώπους από άλλες χώρες. Τους κρίνουμε και σαν τάξη. Θίγει και τέτοια ζητήματα και ταυτόχρονα είναι μια εξαιρετική γραφή κωμωδίας που θεωρώ ότι με τη Σοφία (Φιλιππίδου) ηγέτη και τους υπόλοιπους συντελεστές να βοηθάμε, εκτινάσσεται ανάλογα με τη βραδιά και τη διάθεση του κάθε ανθρώπου.

Το κοινό πώς το βλέπεις; Πηγαίνει ο κόσμος θέατρο;
Πάντα. Γι’ αυτό έχουμε και τόσα πολλά θέατρα στην Αθήνα. Είμαστε από τις χώρες που έχουν τον λιγότερο πληθυσμό και τις περισσότερες θεατρικές σκηνές στην Ευρώπη. Δυστυχώς, ενώ φαίνεται ότι κάνουμε προσπάθειες να γράψουμε θεατρικά, δεν έχουμε εξελίξει την θεατρική μας παιδεία. Είμαστε από τις λίγες χώρες που δεν έχουμε Ακαδημία Θεάτρου. Η Αλβανία, την οποία βρίζουμε, έχει Ακαδημία εν αντιθέσει με εμάς. Είναι κρίμα που ενώ είμαστε τόσο μπροστά, ενδιαφερόμαστε μόνο για Dolce & Gabbana και ούτω καθεξής. Νομίζω ότι θα διορθωθούν τα πράγματα. Ο κόσμος παρ' όλα αυτά πηγαίνει θέατρο. Εμείς είμαστε από τις παραστάσεις που παρ' όλο που η κρίση έχει χτυπήσει την ελληνική πραγματικότητα, είμαστε γεμάτοι, όπως και πέρυσι. Ο κόσμος αν αναγνωρίσει κάτι που του αρέσει, που τον προκαλεί, που τον ενδιαφέρει ή απλά περνάει την ώρα του, ανάλογα με την παιδεία του καθενός, έρχεται και βλέπει την παράσταση.

Μίλησες για την κρίση πριν. Κατά πόσο η δουλειά του ηθοποιού επηρεάζεται από αυτήν;
Η δουλειά του ηθοποιού ανέκαθεν πέρναγε κρίση. Σε εμάς δεν άλλαξε κάτι. Πάντοτε υπήρχαν παραγωγοί που προσπαθούσαν να εκμεταλλευτούν καταστάσεις και γεγονότα. Αντίστοιχα, το ίδιο συνέβαινε με τους ηθοποιούς. Στην Ελλάδα έχουμε περίπου τετρακόσιες θέσεις εργασίας όλο το χρόνο και οι σχολές παράγουν έκαστη πεντακόσιους-εξακόσιους ηθοποιούς το χρόνο. Αυτό δεν είναι κρίση, είναι κρισάρα και συμβαίνει τα τελευταία δέκα χρόνια τουλάχιστον. Η ποιότητα ζωής και ο βιοπορισμός του κάθε ανθρώπου, ειδικά μετά τη χούντα ήταν πιο συναδερφικός. Ήταν μεγαλύτερο το κέρδος του να φας με έναν άνθρωπο. Υπήρχε η αλληλεγγύη και η έννοια της "οικογένειας". Σε εισαγωγικά ο όρος οικογένεια διότι οι ηθοποιοί είναι μία οικογένεια. Όταν περνάς πολλές ώρες με έναν άνθρωπο καταλαβαίνεις τι συμβαίνει και τι γίνεται.

Υπάρχουν δηλαδή αληθινές σχέσεις μεταξύ ηθοποιών;
Σε κάποιους ανθρώπους ναι. Κάποιων ανθρώπων οι χημείες ταιριάζουν και κάποιων όχι. Με άλλους υπάρχουν προστριβές. Μιλάμε πάντα για το προσωπικό επίπεδο εμβέλειας του καθενός και όχι για το ταλέντο.

Τα τελευταία χρόνια έχεις παίξει στην τηλεόραση…
Τα τελευταία πέντε χρόνια έχω παίξει αρκετά στην τηλεόραση και είμαι τυχερός γιατί είχα ωραίες συνεργασίες με ωραίους ανθρώπους.

Με αυτή σου την εμπειρία θέλω να μου πεις εάν ένας νέος ηθοποιός μπορεί να αναγνωριστεί στην περίπτωση που δεν κάνει τηλεόραση.
Ναι, αν του δοθούν οι κατάλληλες ευκαιρίες. Εγώ δουλεύω έντεκα χρόνια. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια με γνωρίζει ο κόσμος, λόγω της τηλεόρασης. Έχω κάνει άπειρα θεατρικά έργα, έχω παίξει στην Επίδαυρο. Χρωστούσα μόνιμα, έπαιρνα 670 ευρώ, μέχρι να αλλάξουν τα μέτρα και να παίρνουμε το βασικό μισθό. Πρακτικά δε μπορείς να ζήσεις. Στη γενιά των 700 ευρώ ανήκουμε. Δεν μπορείς να ζεις όμως συνέχεια με τη μάνα σου και τον πατέρα σου. Εγώ έχω φύγει από τα 18 από το σπίτι χωρίς φράγκο στην τσέπη. Δεν μπορείς να αντέξεις το βάρος κάνοντας μόνο αυτό, εφόσον βέβαια η παράσταση συνεχίζει και ο παραγωγός μπορεί να σε πληρώσει. Οι περισσότερες παραστάσεις "δεν πάνε". Οπότε αρχίζουν και ψάχνουν ποιος είναι ο πιο γνωστός από την τηλεόραση να τον βάλουν να παίξει για να έρθει ο κόσμος να τον δει, είτε από περιέργεια είτε γιατί αναγνωρίζει την αξία του.

Είναι πολύ δύσκολο. Υπάρχει περίπτωση αν σου δοθούν ευκαιρίες να κάνεις πράγματα. Αλλά είναι ελάχιστες, και θέλει πολύ τύχη για να γίνει κάτι τέτοιο στην Ελλάδα, όπου νομίζω ότι δεν αναγνωρίζουμε, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, ανθρώπους που βγήκαν από το θέατρο. Δεν μπορώ να πω ότι ο κινηματογράφος ή η τηλεόραση μου χαλάει τη θεατρική γνώση ή παιδεία. Είναι στο χέρι μου να εξελίσσομαι σε όλους τους τομείς. Το βασικό κριτήριο, το οποίο μου το μετέφερε ένας μεγάλου βεληνεκούς ηθοποιός Εγγλέζος που δουλεύει στην Αμερική είναι το εξής: «ό,τι κάνουμε μην ξεχνάς ότι είναι show business».
 
Κανείς δεν μπορεί να παίξει σε μια σειρά στην τηλεόραση, ή σε μια παράσταση στο θέατρο χωρίς να τον δει κανείς. Σαφώς πρέπει να προχωράς, να εξελίσσεσαι, να διαβάζεις, να παρακολουθείς σεμινάρια. Αν δεν έρθει να σε δει κανείς, τι να το κάνεις όμως; Αυτό σε όλα τα επίπεδα. Ο Ολυμπιακός και ο Παναθηναϊκός αν δεν είχαν οπαδούς θα είχαν καταρρεύσει σαν ομάδες, τα πολιτικά κόμματα αν δεν είχαν υποστηρικτές θα είχε καταρρεύσει το σύστημα, τα χρήματα αν δεν είχαν οπαδούς δε θα υπήρχαν.

Εύχομαι να δοθούν σε όλους τους ανθρώπους οι ευκαιρίες να κάνουν θεατρικές δουλειές και να προχωρήσουν τα πράγματα, εύχομαι όμως και να σταματήσουν να καβαλάνε τα κωλο-κάλαμα, νομίζοντας ότι είναι οι μεγαλύτεροι και οι καλύτεροι ηθοποιοί όλων, γιατί αν δεν υπάρχει ο συνάνθρωπός σου να σου δώσει την ατάκα σου, μένεις βουβός. Πόσοι μονόλογοι υπάρχουν για να μας αποδείξεις ότι είσαι ηθοποιάρα; Και που μου το απέδειξες χέστηκα. Το άθλημα είναι ομαδικό. Στην τηλεόραση, στο θέατρο λειτουργούμε σαν ομάδα, όλοι οι συντελεστές. Αν το κουστούμι που θα μου δώσεις να φορέσω δε μου κάνει, δεν μπορώ να παίξω. Από το πιο μικρό και πρακτικό μέχρι το πιο σημαντικό, να μην κοιτάω τον άλλο άνθρωπο και να θέλω να ξεράσω. Η δύναμη είναι να πιστεύουμε στους ανθρώπους, να τους υποστηρίζουμε και να τους αγαπάμε και όχι να τρελαινόμαστε και να σνομπάρουμε και να λέμε «εμείς είμαστε του εμπορικού ή του ποιοτικού, ή θα κάνω μόνο θέατρο ή τηλεόραση». Σαφώς να μην κάνουμε αρλούμπες, διότι η τηλεόραση είναι ένα τεράστιο χωνευτήρι, η οποία με τη μορφή της διασκέδασης μπορεί να κάνει από το πιο ακραία ποιοτικό πράγμα, μέχρι το πιο ακραία χυδαίο. Και δε μιλάω για το πορνό, γιατί το πορνό είναι ωραίο. Μιλάω για την έννοια του εκχυδαϊσμού, να πάρω ένα φυσιολογικό άνθρωπο και να τον ξεφτιλίσω σε όλους, όποιος και να είναι, ό,τι επίπεδο και να έχει.

Σε είδαμε φέτος με τους Άγαμους Θύται.
Ναι, πέρασα πολύ ωραία.

Με αφορμή το μονόλογο σου (φοιτητής που δεν μπορεί να κάνει σχέση και διαβάζει τα πάντα σε βιβλία αλλά δεν μπορεί να τα εφαρμόσει), θέλω να σε ρωτήσω αν πιστεύεις ότι έχει χαθεί η επικοινωνία;
Έχει χαθεί. Δες το από τη γειτονιά. Παλιά ο κόσμος έλεγε καλημέρα. Τώρα δεν υπάρχει αυτό, όχι επειδή δεν τον ξέρεις, αλλά επειδή φοβάσαι. Μας κλέβουν, μας σκοτώνουν, μας βιάζουν. Ζω στην Κυψέλη και όλοι οι φίλοι μου είναι από τα Καμίνια, δεν έχω δει να πειράζουν κάποιον. Άμα σου κάτσει στραβή και έρθει ο serial killer και σκοτώσει εσένα, τι να κάνουμε, έτυχε. Σαν να περπατάς στο δρόμο, να μη δεις ένα αμάξι και να σε χτυπήσει. Το καταλαβαίνω αλλά έχει χαθεί το λειτουργικό της επικοινωνίας. Ο κόσμος είναι αγχωμένος, δεν έχει λεφτά, δεν έχει να φάει, έχει καταχρεωθεί. Γίνεται ένας χαμός. Πρακτικά σε αυτό το σύστημα -δε θα ήθελα ποτέ να το ευχηθώ αλλά- μόνο αν γκρεμιστεί, θα ξαναφτιαχτεί και αυτό το έχει αποδείξει η Ιστορία, από τη Ρώμη μέχρι την Αϊτή. Στην Ελλάδα έχει χαθεί η επικοινωνία και έχει τρομάξει ο κόσμος και μας έχουν βγάλει όλες αυτές τις φοβίες του ρατσισμού και της απαισιοδοξίας απέναντι στους συνανθρώπους μας.

Πρέπει να χαλαρώσουμε λίγο, να ηρεμήσουμε σε όλα τα επίπεδα, ξεκινώντας από την οικογένειά μας. Ξαφνικά έχουμε γίνει κριτές των άλλων, οι ειδήσεις έχουν γίνει κουτσομπολίστικες. Δε μας ενδιαφέρει το δικό μας το βρακί αλλά της αλληνής, παρ' όλο που εμείς κάνουμε χειρότερα. Τα μαζικά θεάματα είναι η χαρά της επικοινωνίας χωρίς ταυτότητες σε κάτι κοινό. Η μεγαλύτερη χαρά μου εμένα όταν είμαι πάνω στη σκηνή είναι να κάνω επίτηδες 2 δευτερόλεπτα παύση παραπάνω, όχι γιατί είναι πολύ σημαντικό, αλλά διότι 450 άνθρωποι που δε γνωρίζονται μεταξύ τους, δημιουργούν το μαγικό συναίσθημα της σιωπής για ένα με δύο δευτερόλεπτα, που τελικά είναι επικοινωνία. Κι αυτό είναι ίσως πιο σημαντικό κι από το χειροκρότημα, την επιβεβαίωση, τη φιλοδοξία.

Ποιο είναι το μότο της ζωής σου;
O καθένας έχει τον παράδεισο που του αξίζει. Δεν το λέω ειρωνικά, το σκέφτομαι καρμικά. Σκέψου η ψυχή σου να πεθαίνει και να ξαναγεννιέσαι σε ένα άλλο μέρος. Κι από κει που ζούσες στο Μονακό, τώρα ζεις στις Ινδίες. Σαν παραδειγματισμός, επειδή όταν ήσουν στο Μονακό δε σου άρεσε. Ίσως είναι λίγο μεμψίμοιρο, αλλά σκέφτομαι ότι είναι τραγικό κάποιοι να έρχονται συνέχεια δεύτεροι και κάποιοι συνέχεια πρώτοι. Από την άλλη τι έχεις προσπαθήσει να κάνεις εσύ για να χτίσεις τον δικό σου παράδεισο. Λέει κάποιος «Γαμώτο, ήθελα να γίνω αρχιτέκτονας!» Και γιατί δεν έγινες; Γιατί δε διάβαζες; Άμα θέλεις… Μόνο ο Θεός μπορεί να σε σταματήσει. Άμα θέλω να κάνω κάτι θα το κάνω ή τουλάχιστον θα φέρω τον εαυτό μου σε ένα επίπεδο που θα το έχω προσπαθήσει μέχρις εσχάτων. Δε θα αφεθώ.

Πολλοί αναρωτιούνται πώς είναι να είσαι ηθοποιός και η δεύτερη ερώτηση δεν είναι πόσο πρέπει να διαβάσεις, ή πόσο δύσκολο είναι να είσαι χαρούμενος και να κρίνεσαι από όλο τον κόσμο, αλλά πώς είναι να σε αναγνωρίζουν στο δρόμο. Παιδιά αυτό δεν είναι ηθοποιός. Και τον Πάσσαρη αν τον βγάλεις στο δρόμο θα τον αναγνωρίσουν. Έλεγε ο δάσκαλός μου ο Νίκος Βασταρδής ότι αν δεν είναι το πρώτο πράγμα που σκέφτεσαι όταν ξυπνήσεις και το τελευταίο πριν κοιμηθείς, μην το κάνεις. Διότι αν το κάνεις θα είναι μέτριο ή κακό το αποτέλεσμα. Χαίρομαι τους ανθρώπους που υποστηρίζουν τις σκέψεις τους, τις επιλογές και τις ιδέες τους.