Οδηγός επιβίωσης στις Πανελλήνιες εξετάσεις

Οι Πανελλαδικές εξετάσεις αισίως άρχισαν, οι σχολικές έπονται, και οι φοιτητές στις πανεπιστημιακές σχολές ψάχνουν τα βιβλία τους για την εξεταστική περίοδο που πλησιάζει. 

Ταυτόχρονα, οι γονείς ψάχνουν εναγωνίως συμβουλές για τις τροφές και τα μυστικά της κουζίνας που θα βοηθήσουν τα βλαστάρια τους να γράψουν άριστα, ενώ οι ίδιοι οι μαθητές προσπαθούν να δώσουν τον καλύτερό τους εαυτό, αλλά το στρες βρίσκεται πάντα στα… SOS. Τι μπορεί να τους βοηθήσει; 

Το in2life συγκεντρώνει τις συμβουλές των ειδικών σχετικά με την διατροφή, την άμυνα του οργανισμού, την διαύγεια και την συγκέντρωση, αλλά και την ψυχολογική ασπίδα απέναντι στην πιθανή αποτυχία, που θα πρέπει να γνωρίζουν γονείς και εξεταζόμενοι για αυτή την δύσκολη περίοδο του θρανίου.

Υγεία και διαύγεια

«Κατά τη δοκιμασία των σχολικών και πανεπιστημιακών εξετάσεων αξιολόγησης είναι σημαντικό ο εγκέφαλος να είναι ξεκούραστος και να είναι σε θέση να συγκεντρώνεται και να κινητοποιεί στον μέγιστο βαθμό την κρίση, την μνήμη και την φαντασία», αναφέρει η ειδική παθολόγος κ. Αναστασία Μοσχοβάκη, και παραθέτει τα συστήματα του οργανισμού που πρέπει να βρίσκονται σε καλή λειτουργία σε μια τέτοια περίοδο: Η πέψη (για να απορροφώνται τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία), οι αδένες, το αγγειακό σύστημα και η αρτηριακή πίεση (για την σωστή αιμάτωση του εγκεφάλου) και το ανοσοποιητικό σύστημα (για την αποφυγή ασθενειών). 

Πώς θα προστατευθούν όλα τα παραπάνω συστήματα του οργανισμού του υποψηφίου; «Κατά την διάρκεια της εξεταστικής περιόδου, το άτομο πρέπει να κοιμάται επαρκώς, να μην εκτίθεται σε καπνό, να μην έρχεται σε επαφή με άτομα που πάσχουν από λοιμώδη νοσήματα, να αποφεύγει τα κρύα ρεύματα και τις ακραίες θερμοκρασίες, να απέχει από συναισθηματικές εντάσεις», σημειώνει η ειδικός. Όσον αφορά την σωματική άσκηση, οι συμβουλές της κ. Μοσχοβάκη στο iatronet.gr είναι σαφείς: «Η επίπονη άσκηση καλό είναι να αποφεύγεται κατά τις ημέρες των εξετάσεων. Αντιθέτως, επιστημονικές μελέτες έχουν αναδείξει την αξία της ήπιας κίνησης στην βελτιστοποίηση της απόδοσης (π.χ. γρήγορος περίπατος)».

Φάτε, πιείτε, …γράψτε

Τι σχέση έχει το πιάτο με την… κόλλα των εξετάσεων; Μεγάλη, υποστηρίζουν οι ειδικοί, που δίνουν τις συμβουλές τους για μια διατροφή κατάλληλη για περιόδους μεγάλου άγχους, πνευματικής κόπωσης και οργανικών αναγκών. 

Πρώτη μέριμνα στην λίστα της σωστής διατροφής είναι η άφθονη πρόσληψη υγρών (νερό και φρέσκοι χυμοί) καθημερινά, κυρίως ενδιάμεσα στα γεύματα, αλλά όχι σε υπερβολικές ποσότητες, ώστε να μην υπερφορτώνεται το στομάχι με υγρά. Ένα καλό πρωινό, αλλά όχι βαρύ, πριν τις εξετάσεις είναι εξαιρετικά σημαντικό, ενώ υπάρχει και ένα σύνολο βιταμινών και θρεπτικών στοιχείων, που μπορούν να κάνουν την «διαυγή» διαφορά. Μας τις παραθέτει ο διαιτολόγος-διατροφολόγος κ. Βασίλης Παπαμίκος:

Σημαντικές τροφές σε μια τέτοια περίοδο είναι τα λαχανικά (ιδιαίτερα το σπανάκι, οι ντομάτες, οι πράσινες πιπεριές, το λάχανο, οι πατάτες, τα ραπανάκια, τα καρότα και το κουνουπίδι), τα ψάρια, το ελαιόλαδο και οι ελιές, οι ξηροί καρποί όπως τα φιστίκια και τα φρούτα, με ιδιαίτερη έμφαση σε επιλογές όπως μύρτιλο, ρόδι, πορτοκάλια, μπανάνες και βερίκοκα. 

«Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αμελείται η πρόσληψη των απαραίτητων συστατικών από τον έφηβο, όπως το ασβέστιο (δύο με τρεις μερίδες γαλακτοκομικών/ημέρα), οι βιταμίνες, τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία, μέσα από την ενδεικνυόμενη κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και φρέσκων χυμών, τα μονοακόρεστα και τα πολυακόρεστα λιπαρά με κύρια πηγή το ελαιόλαδο και τα ψάρια πλούσια σε ω-3 λιπαρά οξέα, καθώς και οι πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας μέσα από την επιλογή άπαχων κομματιών κρέατος από κοτόπουλο, χοιρινό ή μοσχάρι», αναφέρει ο ειδικός. Συμπληρώνει επίσης, πως σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να παραλείπονται γεύματα, καθώς αυτό συμβάλλει στην ανώμαλη διακύμανση της γλυκόζης στο αίμα με συνέπειες στην συγκέντρωση. 

Η κ. Μοσχοβάκη συμπληρώνει το παζλ της «εξεταστικής διατροφής» με περισσότερες συμβουλές: «Τα γεύματα πρέπει να μαγειρεύονται επαρκώς χωρίς προσθήκη υπερβολικών μπαχαρικών ή τσιγάρισμα. Τα φρούτα και οι σαλάτες πρέπει να πλένονται καλά και ο πνευματικά εργαζόμενος να μην τρώει γρήγορα και ακατάστατα, να αποφεύγει τα τυποποιημένα γεύματα (fast food), να μην υποβάλλεται σε δίαιτες με δραστική περικοπή θερμίδων, να απέχει από νυχτερινά γεύματα, να μην χρησιμοποιεί τοξικές ουσίες όπως το αλκοόλ, να αποφεύγει τα ποτά τύπου cola, να μην λαμβάνει άσκοπα φάρμακα και να καταναλώνει με σύνεση τον καφέ. Καλό είναι να κοιμάται μία δύο ώρες μετά το δείπνο και όχι αμέσως μετά, για να μην παρακωλύεται η διαδικασία της πέψης». Επιπλέον, μεγάλη είναι η σημασία των πρωτεϊνών υψηλής βιολογικής αξίας, όπως το κρέας, το ψάρι, το γάλα και το γιαούρτι, που βοηθούν στην αναπλήρωση των αμινοξέων και επομένως στην υψηλή απόδοση του οργανισμού. 

Σύμφωνα με τον ειδικό διατροφολόγο, υπάρχουν επίσης ορισμένα συμπληρώματα-βιταμίνες που έχουν δείξει να ενισχύουν την πνευματική διαύγεια. Αυτά είναι συμπληρώματα βιταμινών Ε, C και φυλλικού οξέος, φλαβονοειδή, ω-3 λιπαρά οξέα (περιέχονται στο μουρουνέλαιο, τον σολομό, τον τόνο, το σκουμπρί, τον κολιό, τις σαρδέλες, την σόγια, τα καρύδια, την αντράκλα) και η ρεσβερατρόλη (αντιοξειδωτικό των σταφυλιών).

Το άγχος της ύλης…

Όπως μας έχει εξηγήσει αναλυτικά ο ψυχολόγος κ. Βασιλειάδης, αυτές τις ημέρες το άγχος των παιδιών δεν είναι παρά μασκαρεμένος φόβος για ενδεχόμενη αποτυχία. Κι ενώ το άγχος, μέσα σε φυσιολογικά όρια, είναι δημιουργικό, μπορεί να γίνει επικίνδυνο όταν είναι ανεξέλεγκτο, με συμπτώματα όπως μείωση της επίδοσης, ψυχοσωματικά και διανοητικά προβλήματα. 

Τι μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτό; Ο ειδικός συμβουλεύει: 

-Μάθε να αντιμετωπίζεις τις εξετάσεις, παρ’ όλο τον φόβο

-Προετοιμάσου καλά, φτιάχνοντας ένα οργανόγραμμα

-Κάνε επαναλήψεις μαζί με φίλους και δοκίμασε να εξηγήσεις αυτό που μελετάς στους άλλους. Αν δεν μπορείς, σημαίνει πως χρειάζεσαι περισσότερη… επανάληψη

-Ανάλυσε την κατάσταση ρεαλιστικά, καταγράφοντας ποιοι ακριβώς είναι οι φόβοι σου, και προσπαθώντας να εξοικειωθείς με τις καταστάσεις που τον προκαλούν

-Δοκίμασε να κάνεις ασκήσεις χαλάρωσης για 15 λεπτά κάθε μέρα, όπως διαφραγματικές αναπνοές με ταυτόχρονες θετικές σκέψεις

-Ξεκίνα στις εξετάσεις με ό,τι γνωρίζεις καλά και σκέψου κάτι καθησυχαστικό με τα πρώτα σημάδια του πανικού

Κι αν αποτύχω;

Η αποτυχία είναι πάντα μέσα στο πρόγραμμα αλλά ποτέ δεν σημαίνει το τέλος του κόσμου. Η αποτυχία αποτελεί ένα χρήσιμο μάθημα για το μέλλον, καθώς μπορεί να προκαλεί αρχικά αρνητικά συναισθήματα, τα οποία οι γονείς θα πρέπει να αποδεχθούν ως έκφραση, αλλά είναι εκμεταλλεύσιμη για επιτυχία στην επόμενη δοκιμασία. Δείτε τις συμβουλές της ειδικής ψυχοθεραπεύτριας για την αντιμετώπιση ενός δυσάρεστου αποτελέσματος, καθώς και το πώς μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν το παιδί τους να το ξεπεράσει, σε παλιότερο δημοσίευμα του In2life.