Δίκτυα αλληλεγγύης: Οι πολίτες αναλαμβάνουν δράση

του Νικόλα Γεωργιακώδη

«Μη ρωτάς τι μπορεί να κάνει η χώρα σου για σένα, αλλά τι μπορείς να κάνεις εσύ για τη χώρα σου». 

           Ένα από τα μηνύματα στην ομιλία της ορκωμοσίας του Τζων Κέννεντυ, το 1960.

Παραφράζοντας το παραπάνω μήνυμα του J.F.K., ολοένα και περισσότεροι πολίτες έχουν σταματήσει να ελπίζουν στο τι μπορεί να κάνει το κράτος για αυτούς – και τους συνανθρώπους τους – και παίρνουν πλέον την… αλληλεγγύη στα χέρια τους. Πρωτοβουλίες και δίκτυα αλληλεγγύης εντείνουν τις προσπάθειες τους εν μέσω οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, δίνοντας λύσεις ώστε να ξεπεραστούν οι (πολλές) δυσλειτουργίες, οι αδυναμίες και οι «αγκυλώσεις» του συστήματος. Δεν γνωρίζουμε κατά πόσο θα μπορέσουν να αντικαταστήσουν το Κράτος Πρόνοιας, αλλά αν κρίνουμε από την ενθουσιώδη ανταπόκριση του κόσμου βρίσκονται σε πολύ καλό δρόμο.

Επιστροφή στα θρανία

Στην κατεύθυνση της ομαλότερης ένταξης των μεταναστών βοηθούν εθελοντικές προσπάθειες όπως αυτή του Κυριακάτικου Σχολείου Μεταναστών στον Κολωνό, το οποίο λειτουργεί εδώ και περίπου επτά χρόνια παρέχοντας δωρεάν εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας σε εργαζόμενους μετανάστες και πρόσφυγες. Μέχρι σήμερα έχουν περάσει από τα θρανία του περίπου τέσσερεις χιλιάδες εθελοντές, ενώ όπως τονίζει ο κ. Θανάσης Κούρκουλας, εκπαιδευτικός και συντονιστής του σχολείου: «Στοχεύουμε στην ένταξη και όχι στην ενσωμάτωση των μεταναστών στην ελληνική κοινωνία. Η ενσωμάτωση ως έννοια μπορεί να αφορά στη πλήρη εξάλειψη των μοναδικών στοιχείων που έχει η κάθε κουλτούρα. Δεν θα θέλαμε κάτι τέτοιο».

Στο σχολείο υπάρχουν πέντε στάδια εκμάθησης, το καθένα από τα οποία διαρκεί έξι μήνες, ενώ η κάθε «σχολική» χρονιά χωρίζεται σε δύο κύκλους σπουδών: ο πρώτος διαρκεί από τον Οκτώβριο ως τον Φεβρουάριο και ο δεύτερος από τον Μάρτιο ως τον Ιούνιο. Τα μαθήματα που διδάσκονται καλύπτουν όλα τα επίπεδα, από το τελείως αρχάριο μέχρι τις προχωρημένες εξετάσεις ελληνομάθειας, ενώ κατά καιρούς διοργανώνονται επίσης διάφορες δραστηριότητες και γιορτές, οι οποίες έχουν όμως μεικτό χαρακτήρα και δεν επικεντρώνονται απαραίτητα στην κουλτούρα μιας συγκεκριμένης μερίδας μεταναστών. Σε αυτές όπως μας πληροφορεί ο κ. Κούρκουλας, συμμετέχουν Έλληνες, αλλά και ξένοι καλλιτέχνες.

Αν θέλετε να συμμετέχετε εθελοντικά στην ομάδα των δασκάλων, την γραμματειακή ομάδα, τη νομική υποστήριξη προσφύγων και μεταναστών, την αντιρατσιστική δράση ή να ενισχύσετε οικονομικά το Σχολείο, τότε μπορείτε να επικοινωνήσετε στα τηλέφωνα 210 5130373 (Σαββατοκύριακα) ή 210 8842151 & 6945237837 (καθημερινές).

Η Αμαλιάδα αντεπιτίθεται

Οι πρωτοβουλίες πολιτών στην επαρχία μπορεί να μην φτάνουν τον αριθμό των αντίστοιχων στις μεγαλουπόλεις, όμως αυτό δεν σημαίνει πως είναι απούσες. Το αντίθετο μάλιστα. Δίνουν το βροντερό παρόν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, μια μικρή ομάδα ανθρώπων από την Αμαλιάδα Ηλείας, οι οποίοι αποφάσισαν να προχωρήσουν σε συγκροτημένες δράσεις που θα στοχεύουν στην βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των πολιτών. «Ασχολούμαστε με την φιλοσοφία της ‘συμμετοχής’ των πολιτών στην φροντίδα της πόλης τους», αναφέρει σχετικά ο Σπύρος Ζαφειρόπουλος, καθηγητής Πληροφορικής και μέλος του Δικτύου Αφύπνισης Πολιτών στην Αμαλιάδα.

«Είμαστε μια άτυπη ομάδα που κάνει δράσεις στην πόλη καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων που αφορούν το περιβάλλον, το θέατρο, τη μουσική, το ποδήλατο. Όλα αυτά θέλουμε να τα επικοινωνήσουμε στους πολίτες ώστε να ασχοληθούν οι ίδιοι με την πόλη τους. Έχουμε την τεχνογνωσία στην οργάνωση τέτοιων δράσεων και θέλουμε να την μεταφέρουμε και σε άλλες ομάδες», προσθέτει ο Σπύρος. Σε θεσμικό επίπεδο το Δίκτυο Αφύπνισης παρεμβαίνει στα κοινά συμμετέχοντας σε δημοτικά συμβούλια, ενώ η «ιδρυτική» ομάδα του Δικτύου προγραμματίζει και διοργανώνει τις ανοικτές συναντήσεις στις οποίες όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα «καλωσορίζεται το καινούργιο και επαναδιαπραγματεύεται το παλιό».

«Στόχοι μας μέσα στο 2012 είναι να ανεβάσουμε τον πήχη πραγματοποιώντας μεγάλες δράσεις και σεμινάρια και εσπερίδες για τους πολίτες και να επικοινωνήσουμε ακόμα περισσότερο το έργο και την φιλοσοφία μας εντός και εκτός των τειχών της πόλης», καταλήγει ο Σπύρος. Για τον Φεβρουάριο το Δίκτυο έχει προγραμματίσει εσπερίδα ενημέρωσης των γονέων πάνω στο θέμα του ασφαλούς Internet, Νύχτες Ντοκιμαντέρ σε τοπικό κινηματογράφο και την δεύτερη ετήσια…. Μπουλατοδρομία Αμαλιάδας την Κυριακή της Αποκριάς, στην οποία οι κάτοικοι ντύνονται αποκριάτικα και… εξορμούν στους δρόμους της πόλης.

«Μπορούμε» να μην πετάμε τρόφιμα;

Τεράστιες ποσότητες περισσευούμενων τροφίμων και φαγητού πετιούνται καθημερινά στα σκουπίδια, την ίδια στιγμή που χιλιάδες άνθρωποι στους δρόμους της Ελλάδας υποσιτίζονται με αυξανόμενους ρυθμούς. Η κατάσταση αυτή αποτέλεσε αφορμή για την Ξένια Παπασταύρου να δημιουργήσει την ιστοσελίδα του «Μπορούμε»: «Η ιδέα ζυμωνόταν μέσα μου πολύ καιρό πριν ξεκινήσω το site τον Μάιο του 2011. Ως εθελόντρια στην Τράπεζα Τροφίμων έβλεπα τα συσσίτια και τα Ιδρύματα όπως γηροκομεία και ορφανοτροφεία να έχουν συνεχώς ανάγκη από περισσότερα τρόφιμα για να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες», μας λέει για τους λόγους που την οδήγησαν να πάρει την κατάσταση (και τα περισσευούμενα τρόφιμα) στα χέρια της.

Έτσι όταν μια εταιρεία εστίασης, ένα φούρνος ή ένα εστιατόριο θέλει να δωρίσει φαγητό, το «Μπορούμε» μεσολαβεί έτσι ώστε το φαγητό αυτό να διατεθεί σε Ιδρύματα και συσσίτια που πραγματικά το έχουν ανάγκη τόσο στην Αθήνα, όσο και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας. «Δημιουργούμε μικρές ομάδες εθελοντών σε γειτονιές της Αθήνας, στη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα, το Ηράκλειο και τα Χανιά. Αυτές οι ομάδες θα μπορούν να βοηθήσουν κάνοντας επαφές με τοπικά καταστήματα και εταιρείες εστίασης και θα μπορούν να συλλέξουν πληροφορίες για συσσίτια και Ιδρύματα για τα οποία μπορεί να μην γνωρίζουμε», αναφέρει σχετικά η κ. Παπασταύρου.

Από τον περασμένο Μάιο, όταν και ξεκίνησε η πρωτοβουλία του «Μπορούμε», η ανταπόκριση των εταιρειών εστίασης, των φούρνων και των super market ήταν κάτι παραπάνω από θετική, δημιουργώντας έτσι ένα δίκτυο επικοινωνίας και διάθεσης τροφίμων σε αυτούς που πραγματικά τα έχουν ανάγκη. «Μέσα στο 2012 στοχεύουμε να διευρύνουμε την συνεργασία μας με Ιδρύματα, ορφανοτροφεία και γηροκομεία, έτσι ώστε να βοηθήσουμε στην κάλυψη των καθημερινών τους αναγκών πέρα από το φαγητό, δίνοντάς τους έπιπλα, οικιακές συσκευές, σεντόνια κτλ., ενώ ήδη έχουμε ξεκινήσει επαφές με ξενοδοχεία της Αθήνας για τον σκοπό αυτό», λέει η Ξένια.

Οποιοσδήποτε θέλει να βοηθήσει εθελοντικά και να δραστηριοποιηθεί σε συσσίτια της γειτονίας του, μπορεί να επικοινωνήσει με το «Μπορούμε» στο [email protected] .

Pro-tasis βελτίωσης της δημόσιας ζωής

«Στόχος του Δικτύου μας είναι να συζητήσει-αναδείξει προβλήματα και να προτείνει λύσεις σε αυτά, παρέχοντας βήμα διαλόγου στον κάθε πολίτη, με μόνη προϋπόθεση την κοινή επιθυμία βελτίωσης της ζωής όλων μας», λέει ο Νίκος Ραχωβίτης, συντονιστής του Δικτύου pro-tasis, το οποίο δημιουργήθηκε το 2010 και έκτοτε δραστηριοποιείται στην Δυτική Μακεδονία και συνεχίζει: «Αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες που έχουν ως στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας της οικονομίας της περιοχής με έμφαση στην καινοτομία και στην αναβάθμιση του παραγωγικού ιστού».

Στο pro-tasis μπορεί να συμμετέχει οποιοσδήποτε χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς, είτε μέσω της ιστοσελίδας, όπου φιλοξενούνται καθημερινά κείμενα – προτάσεις, είτε μέσω της διοργάνωσης εκδηλώσεων. Στις εκδηλώσεις αυτές, όπως μας πληροφορεί ο κ. Ραχωβίτης συμπεριλαμβάνονται ανοικτές συζητήσεις - ομιλίες με την συμμετοχή των πολιτών, αλλά και φιλανθρωπικές κινήσεις όπως η πρόσφατη ενίσχυση του κοινωνικού συσσιτίου του Δήμου Κοζάνης, στον «κουμπαρά» του οποίου μπήκαν 520€ για αγορά τροφίμων.

Η συμμετοχή του κόσμου ήταν και εδώ «αναπάντεχα θετική» σύμφωνα με τον κ. Ραχωβίτη, αν και ακόμα μια μεγάλη μερίδα αυτού παραμένουν επιφυλακτικοί. «Ο κόσμος παρά τη θέρμη με την οποία φαίνεται να αγκαλιάζει το Δίκτυο, είναι διστακτικός στο να εμπλακεί ενεργά, προσφέροντας εθελοντικές υπηρεσίες. Κάποιοι έχουν αρχίσει να παρεμβαίνουν με κείμενά τους, ωστόσο, θεωρώ πως από εμάς εξαρτάται να βρούμε τον τρόπο και το αντικείμενο στο οποίο θα εμπλέξουμε και άλλους στο μέλλον», λέει σχετικά και συνεχίζει: «Είναι δύσκολο να πείσεις ανθρώπους που δεν είναι συνηθισμένοι να συνδιαμορφώνουν την καθημερινότητά τους να κατανοήσουν πως μπορούν να είναι stakeholders στο δικό τους μέλλον. Τα κόμματα βλέπετε τους έμαθαν αλλιώς…»

Τα μελλοντικά σχέδια δράσης του δικτύου για το νέο έτος είναι αναμφίβολα σημαντικά και περιλαμβάνουν κάθε είδους παρεμβάσεις βελτίωσης στην δημόσια ζωή. Όπως λέει ο Νίκος «Έχουμε ήδη έτοιμη μια παρέμβαση σχετικά με την ανάληψη δράσης εκ μέρους των πολιτών στο θέμα των παρανόμως σταθμευμένων οχημάτων, προκειμένου να αρχίσουμε να διαμορφώνουμε μια διαφορετική κουλτούρα χρήσης του δημοσίου χώρου, τόσο από πλευράς οχημάτων, όσο και από πλευράς πεζών. Παράλληλα, οργανώνουμε και μια καινοφανή για τα δεδομένα της περιοχής εκστρατεία προβολής των συγκριτικών πλεονεκτημάτων του Νομού Κοζάνης και ίσως και ολόκληρης της Περιφέρειας, η οποία θα εστιάζει εκτός από περιοχές και στον ανθρώπινο παράγοντα και στα επιτεύγματά του».

Εθελοντικές «Πράξεις Ζωής»

Πριν ένα περίπου χρόνο, μια ομάδα φίλων με κοινωνικές ευαισθησίες δημιούργησε τον πρώτο πυρήνα ενός Δικτύου Εθελοντών Άμεσης Κοινωνικής Δράσης για την εκπλήρωση κοινωφελών σκοπών σε άτομα και ομάδες ατόμων με απειλητικές ασθένειες και «ευπαθείς» κοινωνικές ομάδες. Έκτοτε, στις δράσεις των «Πράξεις Ζωής», όπως είναι γνωστή η ομάδα, συγκαταλέγονται μεταξύ άλλων η συγκέντρωση με την βοήθεια εθελοντών ρουχισμού για οικογένειες και ιδρύματα και η προμήθεια ειδών καθημερινής χρήσης για τις γυναίκες κρατούμενες των φυλακών της Θήβας. Παράλληλα, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, η ομάδα «ανεβάζει» με την συνδρομή θεατρικών ομάδων παραστάσεις τα έσοδα των οποίων προσφέρονται για την ενίσχυση των δράσεών της.

«Υπάρχουν αρκετοί Άνθρωποι που επιθυμούν να συνεισφέρουν σε θέματα κοινωνικής αλληλεγγύης, χωρίς όμως να ξέρουν τον τρόπο» λέει ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της οργάνωσης, Γιάννης Παπαδάτος. «Ανάγκες υπάρχουν πολλές, ιδίως σήμερα που διανύουμε μεγάλη Κρίση, γι’ αυτό το λόγο αξίες όπως η αγάπη, ο εθελοντισμός, η προσφορά, η συνεργασία θεωρούνται απαραίτητες για την κάλυψή τους. Συμμετέχουμε στην ομάδα μέσα από προσωπικούς ρόλους απελευθερώνοντας την έμπρακτη επιθυμία μας για προσφορά σε Ανθρώπινο, Κοινωνικό και Εθελοντικό Επίπεδο» προσθέτει.

Στις «Πράξεις Ζωής» μπορείτε να συμμετέχετε εθελοντικά γινόμενος Αγγελιοφόρος Περιφέρειας και επομένως υπεύθυνος για την εύρεση / ανάπτυξη / ενεργοποίηση / ενημέρωση / συντονισμό των Υποστηρικτών της Περιοχής σας, αλλά και με αρκετούς ακόμα τρόπους τους οποίους μπορείτε να δείτε αναλυτικά εδώ.

Το παιδί και η οικογένεια στο επίκεντρο
 
«Έχουμε στόχο να ενώσουμε τα μέλη της οικογένειας που είναι διασπασμένα στο ‘κυνήγι του θησαυρού’», λέει χαρακτηριστικά η ιδρύτρια και Διευθύνων Σύμβουλος του φορέα εθελοντών «Παιδί και Οικογένεια» κυρία Ρουμπίνη Τερζάκη. Ενός φορέα που σήμερα βοηθά παραπάνω από 4.500 ανέργους, απόρους με παιδιά και ηλικιωμένους, στους οποίους διανέμοντας είδη πρώτης ανάγκης και μάλιστα στα σπίτια τους.

Στο παντοπωλείο αλληλεγγύης του «Παιδί και Οικογένεια» με το όνομα "Φωλιά" στην οδό Δράκου (μετρό Συγγρού Φιξ), μέλη άπορων οικογενειών αλλά και άτομα από τις μεσαίες τάξεις με ανήλικα παιδιά που δεν έχουν πόρους μπορούν να προμηθευτούν είδη πρώτης ανάγκης (τρόφιμα, απορρυπαντικά, πάνες), ρούχα, βιβλία, σχολικά προϊόντα, παιχνίδια, σε τιμές συμβολικές, που σαφώς και δεν έχουν σχέση με τις τιμές της αγοράς, ενώ όπως αναφέρει η κ. Τερζάκη, ο θεσμός παρέχει επίσης ψυχολογική υποστήριξη με τη συνδρομή εβδομήντα εθελοντών ψυχολόγων σε ανέργους με παιδιά και σε απόρους ανέργους του 2010-2011.

Το «Παιδί και Οικογένεια» απευθύνεται μόνο σε Έλληνες, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αν το προσεγγίσει κάποιος μετανάστης δεν θα μεσολαβήσει σε προξενεία και οργανώσεις μεταναστών για να βρεθεί λύση. Τα τελευταία χρόνια, το «Παιδί και Οικογένεια» ενισχύθηκε με κέντρο ψυχολογικής υποστήριξης από εθελοντές επαγγελματίες και διατροφολόγο, ενώ συνεργάζεται με διάφορα θέατρα παρέχοντας την δυνατότητα στα μέλη του να παρακολουθούν δωρεάν παραστάσεις.

«Συνεργαζόμαστε και με άλλες οργανώσεις για την οικογένεια και το παιδί όπως η ΦΛΟΓΑ, η Κιβωτός και η Αγκαλιά και ευελπιστούμε κάποια στιγμή να ενώσουμε όλες τις οργανώσεις αυτές σε έναν ενιαίο φορέα», λέει η κ. Τερζάκη. «Καλούμε όλες αυτές τις οργανώσεις να συνεργαστούν, αλλά και η καθεμία να εστιάσει σε αυτό που κάνει. Θέλουμε να υπάρχει μια αλυσίδα επικοινωνίας. Όσο παραμένουν αποξενωμένες, τότε δεν μπορούμε να μιλάμε για κοινωνία πολιτών», προσθέτει.

Στα άμεσα σχέδια της οργάνωσης είναι η πραγματοποίηση των αποκριάτικων εκδηλώσεων, οι οποίες θα πραγματοποιηθούν από τις 12 μέχρι τις 14 Φεβρουαρίου και θα περιλαμβάνουν μουσικές εκδηλώσεις, χορό και κλήρωση για δωρεάν εισιτήρια σε θέατρα και δωρεάν κάρτες μέλους για αγορές από τη «Φωλιά». Τα έσοδα από τις εκδηλώσεις και τους λαχνούς θα διατεθούν για την δημιουργία οδοντιατρείου. Η ετήσια συνδρομή ανά οικογένεια είναι 25 ευρώ, ενώ δικαιολογητικά (δήλωση εισοδήματος, κάρτα ανεργίας κτλ.) απαιτούνται μόνο για τις δωρεάν διανομές ειδών, ενώ για την πρόσβαση στη «Φωλιά» αρκούν η ετήσια συνδρομή και η ταυτότητα του εν δυνάμει συνδρομητή.