Η περιπέτεια του 13ου μισθού

του Γιώργου Φλώκα

Η πόλη φόρεσε τα γιορτινά της για την υποδοχή των Χριστουγέννων και του νέου έτους. Ωστόσο, οι καταστηματάρχες χαρακτηρίζουν την κίνηση στην αγορά τουλάχιστον υποτονική. «Τα μηνύματα που λαμβάνουμε δεν είναι ενθαρρυντικά, ούτε όμως και απογοητευτικά», σημειώνουν. «Η κίνηση σε γενικές γραμμές είναι ίδια με πέρυσι ή λίγο χαμηλότερη. Περιμένουμε να πάρουν οι εργαζόμενοι το δώρο των Χριστουγέννων για ν’ αυξηθεί αισθητά η κίνηση στα καταστήματά μας». Κοινή διαπίστωση είναι, πάντως, ότι υπάρχει σε αρκετούς πελάτες οικονομική δυσχέρεια αφού σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε παλαιότερα, τώρα προβαίνουν στην αγορά των απολύτως απαραίτητων αγαθών.

Οι περισσότεροι καταστηματάρχες αποδίδουν την πτώση της κίνησης, στη λειτουργία μεγάλων εμπορικών κέντρων και υπερκαταστημάτων ενώ απογοητευμένοι δηλώνουν και οι μικροπωλητές και οι πωλητές στολιδιών, παιγνιδιών και χριστουγεννιάτικων δέντρων, καραβιών κτλ. «Κάθε πέρυσι και καλύτερα» μας είπαν.

Οι έμποροι περίμεναν την καταβολή του δώρου Χριστουγέννων, σε συνδυασμό με το εορταστικό ωράριο λειτουργίας για να «ζεσταθεί» η εορταστική αγορά. Συγκεκριμένα, από στελέχη του Εμπορικού Συλλόγου και από έμπειρους επαγγελματίες αναφερόταν πως η κίνηση της αγοράς θα διαφανεί από την στιγμή που θα καταβληθεί ο λεγόμενος 13ος μισθός, δηλαδή το δώρο Χριστουγέννων, το οποίο και θα προσδώσει στον καταναλωτή την άνεση προκειμένου να προχωρήσει σε επιπλέον αγορές για την εορταστική περίοδο που αποτελεί και την πιο παραγωγική της χρονιάς.

Όντως, η γιορτινή ατμόσφαιρα που προσδίδει στην πόλη ο χριστουγεννιάτικος διάκοσμος, αποτέλεσε εφαλτήριο για διερευνητικές βόλτες στην αγορά. Σε κάθε περίπτωση βέβαια, οι μεγάλες, αριθμητικά και οικονομικά, αγορές για κάθε καταναλωτή ξεχωριστά, ανήκουν εν πολλοίς στο παρελθόν, λόγω των δύσκολων οικονομικών καιρών, κανείς όμως δεν θέλει καν να... σκέφτεται πως αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει και σε αποχή από την εορταστική «εξόρμηση».

Στο 3% πληθωρισμός; Τι ώρα;

Όπως γίνεται και γύρω μας αντιληπτό, σε πολύ μεγάλη πλειοψηφία οι αποδοχές ενός μισθωτού με πλήρη απασχόληση δεν διασφαλίζουν σε αυτόν και την οικογένειά του ένα ικανοποιητικό επίπεδο οικονομικής αυτονομίας.

Μεταξύ αυτών που συνειδητοποιούν την πικρή αλήθεια για τον καταναλωτή είναι οι άμεσα ενδιαφερόμενοι για το πορτοφόλι του, οι καταστηματάρχες. «Εκείνο που εμφανίζεται όλο και περισσότερο, είναι κυρίως ότι ο κόσμος -αφού κάποια πράγματα είναι αποφασισμένος ή και πρέπει να τα αγοράσει- ψάχνει το φθηνότερο από κάθε είδος. Όλο και περισσότερο ψάχνει να ψωνίσει πιο φτηνά, κι αυτό είναι μια βασική διαπίστωση».

Έτερος καταστηματάρχης σημειώνει πως: «για το τι μπορούμε να περιμένουμε στην εορταστική περίοδο, τα μηνύματα που λαμβάνουμε ως τώρα δεν είναι ούτε ενθαρρυντικά, ούτε όμως και απογοητευτικά, αφού άλλωστε είναι ακόμα νωρίς. Περιμένουμε να πάρουν οι εργαζόμενοι και το δώρο των Χριστουγέννων για ν' αυξηθεί η κίνηση στα καταστήματα».

Κοινή διαπίστωση είναι, πάντως, ότι υπάρχει με την πάροδο του χρόνου, σε αρκετούς πελάτες, γενικότερη οικονομική δυσχέρεια, αφού σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε παλαιότερα, τώρα προβαίνουν στην αγορά κυρίως των απολύτως απαραίτητων αγαθών.

Εντάξει, οι καταστηματάρχες γκρινιάζουν παραδοσιακά για την κίνηση στα μαγαζιά, αλλά εφέτος, η κατάσταση φαίνεται πως είναι πραγματικά τραγική. Εάν τα καταστήματα δεν πηγαίνουν καλά αυτή την περίοδο, τη μοναδική στο χρόνο που ο καταναλωτής έχει δυο μισθούς, κάτι πάει στραβά.

Σύμφωνα με διεθνή έρευνα της Deloitte οι καταναλωτές, εν όψει της χριστουγεννιάτικης περιόδου, εμφανίζονται δυσαρεστημένοι εξαιτίας των ανατιμήσεων στα τρόφιμα και τη βενζίνη, καθώς και των αυξήσεων των επιτοκίων σε δάνεια και πιστωτικές κάρτες. Όπως σημειώνει, το γεγονός αυτό τους φοβίζει για το πώς θα χειριστούν τα χρήματά τους κατά την εορταστική περίοδο.

Σύμφωνα με την Ελευθεροτυπία πάντως, το ποσό που δηλώνουν οι Έλληνες καταναλωτές ότι θα διαθέσουν για τα εορταστικά έξοδα του τέλους της χρονιάς είναι 716 ευρώ, χρήματα τα οποία θα είναι αυξημένα σε σχέση με το 2006 που είχαν ξοδέψει 660 ευρώ. Ωστόσο ενώ πέρυσι η αγορά δώρων αντιπροσώπευε το 60% των εορταστικών αγορών στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, οι καταναλωτές εκτιμάται ότι φέτος θα μειώσουν το ποσοστό στο 50%.

Από την πλευρά του καταναλωτή, είναι απλά μαθηματικά. Τα αγαθά ακριβαίνουν, και μάλιστα με γεωμετρική πρόοδο, τη στιγμή που ο μισθός αυξάνεται στο ύψος του πληθωρισμού, οπότε η αγοραστική ισχύς μειώνεται. Χαρακτηριστικά παραδείγματα δίνει το «Πρώτο Θέμα» στο φύλλο της 30ης Δεκεμβρίου, όπου σημειώνει πως σε τρία χρόνια, η τιμή της τυρόπιτας έχει αυξηθεί κατά 54,76%, του καφέ κατά 48,14%, του γάλατος 37,3% κ.α.

Από την πλευρά της προσφοράς, είναι λίγο πιο πολύπλοκο. Οι καταναλωτές δείχνουν πλέον σαφή προτίμηση στα πολυκαταστήματα, για διάφορους λόγους. Ο βασικός είναι ότι οι τιμές είναι συνήθως φθηνότερες σε σχέση με αυτές που προσφέρουν τα καταστήματα λόγω αγοραστικής ισχύος (το υπερκατάστημα έχει τη δυνατότητα να αγοράσει και να αποθηκεύσει περισσότερα τεμάχια κάθε είδους, πετυχαίνοντας έτσι καλύτερες τιμές).

Ωστόσο, σημαντικό ρόλο παίζει και η έλλειψη χρόνου λόγω των σύγχρονων ρυθμών ζωής. Εάν κάποιος πρέπει να αγοράσει 10 δώρα, επί παραδείγματι, δύσκολα διαθέτει τον χρόνο που απαιτείται για να τα αναζητήσει σε εξειδικευμένα μαγαζιά, προτιμώντας το πολυκατάστημα, το οποίο θα του προσφέρει και περισσότερες επιλογές.

Έτσι, τα πολυκαταστήματα μαζεύουν την κίνηση από τους «μικρούς» της αγοράς, οι οποίοι προσπαθώντας να καλύψουν τη χασούρα με αυξήσεις, εξωθούνται περισσότερο στο «περιθώριο».

Θέμα καταναλωτικής παιδείας

Σύμφωνα με σχετική δημοσκόπηση του in2life, ποσοστό 31,3% των συμμετεχόντων εκτιμά ότι για την εορταστική ακρίβεια ευθύνονται οι ίδιοι οι καταναλωτές που δεν έχουν αγοραστική συνείδηση. Ένα 31% επιρρίπτει ευθύνες στο κράτος, που δεν παρεμβαίνει αρκετά στις τιμές, το 24,1% εκτιμά ότι οφείλεται στον «πραγματικό πληθωρισμό»» που δεν είναι στο 3% και ένα 13,6% θεωρεί πως η ακρίβεια οφείλεται στους μεσάζοντες που φουσκώνουν τις προμήθειες.

Πιθανότατα η αλήθεια κρύβεται σε έναν συνδυασμό των ανωτέρω παραγόντων… Το γεγονός είναι ένα. Ότι η ακρίβεια σε συνδυασμό με την μείωση του πραγματικού εισοδήματος του καταναλωτή, θα γυρίσει «μπούμεραγκ» στα ίδια τα μαγαζιά, οδηγώντας σε σημαντική πτώση του τζίρου τους…

Όμως, πώς μπορεί να αντιδράσει ο καταναλωτής; Η διαπίστωση της αύξησης των τιμών την εορταστική περίοδο, τον καθιστά σίγουρα καχύποπτο. Όμως εκτός από το να νιώθει ως αγελάδα που αρμέγεται σε τακτικά χρονικά διαστήματα, η γνώση αυτή μπορεί να έχει αντίκτυπο στο πορτοφόλι του.

Πώς; Προγραμματίζοντας τις αγορές του δυο μήνες πριν. Δύσκολο και καθόλου «ελληνικό», αλλά σίγουρα επωφελές. Επίσης, με έρευνα αγοράς και αναζήτηση της καλύτερης δυνατής σχέσης ποιότητας/τιμής.

Μια τέτοια προσέγγιση των αγορών, εάν δεν οδηγήσει όντως σε χαμηλότερο κόστος στις αγορές σας, τουλάχιστον θα έχει σίγουρα επίπτωση στην αίσθησή σας ότι σας έπιασαν κορόιδο. Δύσκολα κάποιος που έχει την ικανοποίηση ότι βρήκε μια από τις φθηνότερες τιμές στην αγορά, θα θεωρεί ταυτόχρονα ότι είναι κορόιδο…