«Είναι φυσιολογικό αν…»; Απαντήσεις σε κορωνο-ερωτήσεις
Αναρωτιέσαι αν είναι φυσιολογικές οι αντιδράσεις που σου προκαλούν η πανδημία και ο εγκλεισμός; Κατά 99% η απάντηση είναι ναι.
Απρόσμενοι καιροί, απρόσμενες αντιδράσεις, για να παραφράσουμε τη γνωστή βρετανική ρήση. Αν φοβάσαι πως σου συμβαίνει κάτι ανησυχητικό, πως οι αντιδράσεις σου δεν είναι νορμάλ, πως είσαι ο μόνος άνθρωπος στον πλανήτη που δεν μπορεί να διαχειριστεί όλο αυτό που ζούμε… καλωσήρθες στο κλαμπ. Πάρε χαρτάκι και βολέψου, είμαστε περίπου επτά δισεκατομμύρια που περιμένουν να εξυπηρετηθούν. Μέχρι να έρθει η σειρά σου, σού μαζέψαμε εδώ απαντήσεις στις πιο συνήθεις ερωτήσεις, μήπως και νιώσεις έστω λίγο καλύτερα.
Είναι φυσιολογικό αν δεν θέλω να μάθω βελονάκι/ κινέζικα/ πυρηνική φυσική όσο #μένω_σπίτι;
Απόλυτα. Τώρα που έχεις χρόνο, τώρα που όλοι μένουμε σπίτι, τώρα που βομβαρδιζόμαστε από παντού με «203+1 απίθανες ιδέες που θα σε βγάλουν Αϊνστάιν από την καραντίνα», τώρα είναι η στιγμή να αγνοήσεις τους πάντες, και να κάτσεις να κοιτάς το ταβάνι αν αυτό είναι που θέλεις. Είναι εντελώς ανθρώπινη αντίδραση να μην θέλεις να κάνεις κάτι που υποτίθεται πως είναι διασκεδαστικό ή επιμορφωτικό, όταν ξαφνικά γίνεται υποχρεωτικό. Διασκεδάζουμε και μορφωνόμαστε επειδή θέλουμε, όχι επειδή πρέπει ή επειδή το κάνουν όλοι.
Είναι φυσιολογικό αν δεν μπορώ να ηρεμήσω;
Είναι. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος, σου λέει, διαχειρίζεται πολύ καλύτερα μια καταστροφή όταν συμβαίνει απ’ ό,τι την αβεβαιότητα μιας επικείμενης καταστροφής. Και την πανδημία το μυαλό σου δεν την έχει ακόμα αντιληφθεί ως καταστροφή, γιατί η εγωιστική μας φύση δεν καταχωρεί ως υπαρκτή καταστροφή ό,τι δεν μας χτυπάει την πόρτα –την πόρτα του σπιτιού μας, όχι την πόρτα μας ως κράτους/ ηπείρου/ πλανήτη. Θλιβερή πραγματικότητα, ναι, πραγματικότητα όμως. Οπότε; Οπότε άσε το μυαλό σου να κάνει σενάρια, και δες εδώ πώς θα διαχειριστείς καλύτερα τα τέρατα που θα γεννήσει.
Είναι φυσιολογικό αν σκέφτομαι να χωρίσω;
Εντελώς. Είναι, επίσης, κατά πάσα πιθανότητα λάθος συναγερμός, που προκαλείται από τις άπειρες ώρες που περνάτε ξαφνικά μαζί, αποκομμένοι από την υπόλοιπη ζωή σας και από τον έξω κόσμο. Το λέγαμε και πρόσφατα, είναι σαν να κοιτάς τον άλλον στο μικροσκόπιο, επειδή η προσοχή σου δεν έχει πουθενά αλλού να στραφεί, και τίποτα δε δείχνει όμορφο όταν το κοιτάς από τόσο κοντά. Ψυχραιμία, βαθιές ανάσες, ξεχωριστά δωμάτια για όσες περισσότερες ώρες της ημέρας γίνεται, και όλα θα πάνε καλά. Κάθε φορά που σου έρχεται η παρόρμηση να πάρεις αποφάσεις, διωξ’ την. Μπορείς να υποσχεθείς στον εαυτό σου ότι θα τα συζητήσετε όλα μετά.
Είναι φυσιολογικό αν δεν αντέχω άλλες βιντεοκλήσεις;
Ω, ναι. Δε λέμε σε καμία περίπτωση πως έχουν άδικο όλες αυτές οι στήλες συμβουλών, που σου λένε να μιλάς όσο πιο συχνά μπορείς με τους ανθρώπους σου, γιατί είναι βάλσαμο για την ψυχή. Είναι. Ξέρεις όμως τι άλλο είναι η βιντεοκλήση (τουλάχιστον για όσους εξ ημών δεν είχαν κάνει ποτέ πριν από την πανδημία); Μια βάναυση υπενθύμιση ότι όλο αυτό που ζούμε δεν είναι νορμάλ. Και ότι τους πιο αγαπημένους σου ανθρώπους θα τους βλέπεις για λίγο καιρό ακόμα μέσα από μια οθόνη. Είσαι απόλυτα δικαιολογημένος/η να το βρίσκεις κάπως ψυχρό, κάπως άβολο, κάπως δε-θέλω-άλλο-ρε-παιδί-μου-έλα-να-σε-πάρω-τηλέφωνο-να-τα-πούμε-σαν-κανονικοί-άνθρωποι.
Είναι φυσιολογικό αν δεν κοιμάμαι τα βράδια;
Εκατό τοις εκατό. Κάτι η ανησυχία για το τι μας ξημερώνει, κάτι το συλλογικό μας βιολογικό ρολόι που έχει απορυθμιστεί καθώς όλες οι ώρες της μέρας μοιάζουν πια ίδιες για πολλούς από εμάς, κάτι το αλκοόλ με το οποίο μπορεί να το έχεις παρακάνει (φυσιολογικό κι αυτό, πρόσεχε όμως, περιόρισέ το σε όσο λιγότερες μέρες την εβδομάδα μπορείς) ε τι να σου κάνει κι ο ύπνος, αρνείται. Όσο μπορείς, φρόντισε να συμπληρώνεις ένα οκτάωρο μέσα στην ημέρα –έστω, με μεσημεριανό ύπνο, που δεν είναι το ίδιο, αλλά είναι καλύτερος από καθόλου– και όταν τελειώσει η καραντίνα θα στρώσει κι αυτό, σου το υποσχόμαστε.
Είναι φυσιολογικό αν εγώ ή ο σύντροφός μου γινόμαστε βίαιοι;
Όχι. Και μην αφήσεις κανέναν να σου πει πως είναι, «ε μωρέ, άνθρωποι είμαστε, μας βγάζει νεύρα όλο αυτό». Η βία δεν είναι ούτε φυσιολογική, ούτε αποδεκτή πουθενά, κάτω από καμία συνθήκη, και με καμία δικαιολογία. Στην παραμικρή υποψία ξεσπάσματος ενδοοικογενειακής βίας, ζήτα βοήθεια –μπορείς να τη βρεις ακόμα και δωρεάν, στο πρόγραμμα Όλες Ασφαλείς, για παράδειγμα, που υλοποιούν αυτές τις μέρες το Κέντρο Διοτίμα και ο Δήμος Αθηναίων.
Είναι φυσιολογικό αν δεν θέλω να μάθω βελονάκι/ κινέζικα/ πυρηνική φυσική όσο #μένω_σπίτι;
Απόλυτα. Τώρα που έχεις χρόνο, τώρα που όλοι μένουμε σπίτι, τώρα που βομβαρδιζόμαστε από παντού με «203+1 απίθανες ιδέες που θα σε βγάλουν Αϊνστάιν από την καραντίνα», τώρα είναι η στιγμή να αγνοήσεις τους πάντες, και να κάτσεις να κοιτάς το ταβάνι αν αυτό είναι που θέλεις. Είναι εντελώς ανθρώπινη αντίδραση να μην θέλεις να κάνεις κάτι που υποτίθεται πως είναι διασκεδαστικό ή επιμορφωτικό, όταν ξαφνικά γίνεται υποχρεωτικό. Διασκεδάζουμε και μορφωνόμαστε επειδή θέλουμε, όχι επειδή πρέπει ή επειδή το κάνουν όλοι.
Είναι φυσιολογικό αν δεν μπορώ να ηρεμήσω;
Είναι. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος, σου λέει, διαχειρίζεται πολύ καλύτερα μια καταστροφή όταν συμβαίνει απ’ ό,τι την αβεβαιότητα μιας επικείμενης καταστροφής. Και την πανδημία το μυαλό σου δεν την έχει ακόμα αντιληφθεί ως καταστροφή, γιατί η εγωιστική μας φύση δεν καταχωρεί ως υπαρκτή καταστροφή ό,τι δεν μας χτυπάει την πόρτα –την πόρτα του σπιτιού μας, όχι την πόρτα μας ως κράτους/ ηπείρου/ πλανήτη. Θλιβερή πραγματικότητα, ναι, πραγματικότητα όμως. Οπότε; Οπότε άσε το μυαλό σου να κάνει σενάρια, και δες εδώ πώς θα διαχειριστείς καλύτερα τα τέρατα που θα γεννήσει.
Είναι φυσιολογικό αν σκέφτομαι να χωρίσω;
Εντελώς. Είναι, επίσης, κατά πάσα πιθανότητα λάθος συναγερμός, που προκαλείται από τις άπειρες ώρες που περνάτε ξαφνικά μαζί, αποκομμένοι από την υπόλοιπη ζωή σας και από τον έξω κόσμο. Το λέγαμε και πρόσφατα, είναι σαν να κοιτάς τον άλλον στο μικροσκόπιο, επειδή η προσοχή σου δεν έχει πουθενά αλλού να στραφεί, και τίποτα δε δείχνει όμορφο όταν το κοιτάς από τόσο κοντά. Ψυχραιμία, βαθιές ανάσες, ξεχωριστά δωμάτια για όσες περισσότερες ώρες της ημέρας γίνεται, και όλα θα πάνε καλά. Κάθε φορά που σου έρχεται η παρόρμηση να πάρεις αποφάσεις, διωξ’ την. Μπορείς να υποσχεθείς στον εαυτό σου ότι θα τα συζητήσετε όλα μετά.
Είναι φυσιολογικό αν δεν αντέχω άλλες βιντεοκλήσεις;
Ω, ναι. Δε λέμε σε καμία περίπτωση πως έχουν άδικο όλες αυτές οι στήλες συμβουλών, που σου λένε να μιλάς όσο πιο συχνά μπορείς με τους ανθρώπους σου, γιατί είναι βάλσαμο για την ψυχή. Είναι. Ξέρεις όμως τι άλλο είναι η βιντεοκλήση (τουλάχιστον για όσους εξ ημών δεν είχαν κάνει ποτέ πριν από την πανδημία); Μια βάναυση υπενθύμιση ότι όλο αυτό που ζούμε δεν είναι νορμάλ. Και ότι τους πιο αγαπημένους σου ανθρώπους θα τους βλέπεις για λίγο καιρό ακόμα μέσα από μια οθόνη. Είσαι απόλυτα δικαιολογημένος/η να το βρίσκεις κάπως ψυχρό, κάπως άβολο, κάπως δε-θέλω-άλλο-ρε-παιδί-μου-έλα-να-σε-πάρω-τηλέφωνο-να-τα-πούμε-σαν-κανονικοί-άνθρωποι.
Είναι φυσιολογικό αν δεν κοιμάμαι τα βράδια;
Εκατό τοις εκατό. Κάτι η ανησυχία για το τι μας ξημερώνει, κάτι το συλλογικό μας βιολογικό ρολόι που έχει απορυθμιστεί καθώς όλες οι ώρες της μέρας μοιάζουν πια ίδιες για πολλούς από εμάς, κάτι το αλκοόλ με το οποίο μπορεί να το έχεις παρακάνει (φυσιολογικό κι αυτό, πρόσεχε όμως, περιόρισέ το σε όσο λιγότερες μέρες την εβδομάδα μπορείς) ε τι να σου κάνει κι ο ύπνος, αρνείται. Όσο μπορείς, φρόντισε να συμπληρώνεις ένα οκτάωρο μέσα στην ημέρα –έστω, με μεσημεριανό ύπνο, που δεν είναι το ίδιο, αλλά είναι καλύτερος από καθόλου– και όταν τελειώσει η καραντίνα θα στρώσει κι αυτό, σου το υποσχόμαστε.
Είναι φυσιολογικό αν εγώ ή ο σύντροφός μου γινόμαστε βίαιοι;
Όχι. Και μην αφήσεις κανέναν να σου πει πως είναι, «ε μωρέ, άνθρωποι είμαστε, μας βγάζει νεύρα όλο αυτό». Η βία δεν είναι ούτε φυσιολογική, ούτε αποδεκτή πουθενά, κάτω από καμία συνθήκη, και με καμία δικαιολογία. Στην παραμικρή υποψία ξεσπάσματος ενδοοικογενειακής βίας, ζήτα βοήθεια –μπορείς να τη βρεις ακόμα και δωρεάν, στο πρόγραμμα Όλες Ασφαλείς, για παράδειγμα, που υλοποιούν αυτές τις μέρες το Κέντρο Διοτίμα και ο Δήμος Αθηναίων.
